"زندگی پناهندگان انگیزه نوشتن داستان‌های کوتاه این دفتر است، پناهندگانی از کشورهای گوناگون به ویژه ایرانیانی که در آلمان زندگی می‌کنند. زندگی گروهی که رفته رفته در آرزوی بازگشت سالخورده می‌شوند، گروهی که چون سرزمین‌شان را به اجبار ترک کرده‌اند، هیچگاه از آن نبریده‌اند و از آن دل نکنده‌اند..."

ناهید کشاورز با این جملات کتاب "کافه پناهنده‌ها" را معرفی کرده است. کتابی که شامل ۱۸ داستان کوتاه است و با داشتن نثری روان و فضا سازی‌ متناسب و خوب، گوشه‌ای از زندگی پناهندگان به خصوص ایرانی را روایت کرده است.

ناهید کشاورز در نخستین کتابی که در آلمان منتشر کرده است، به خاطر تجربه سال‌ها کار با پناهندگان توانسته به خوبی دغدغه‌ها و مشکلاتی که پناهندگان تا سال‌ها پس از ورود به کشوری جدید با آن دست به گریبان هستند را روایت کند.

ناهید کشاورز که فارغ التحصیل رشته روزنامه‌نگاری از تهران است و سال‌های پیش از انقلاب با نشریه‌های مختلفی در ایران همکاری داشته بیش از ۲۰ سال است که به عنوان مشاور پناهندگان در آلمان فعایت می‌کند. او فارغ التحصیل رشته روان درمانی تجربی از آلمان است.

آلمان خوب، آلمان بد

نویسنده کتاب معتقد است، بسیاری از پناهندگان غیرایرانی هم می‌توانند با این کتاب در صورت ترجمه آن به زبانی دیگر ارتباط برقرار کنند چرا که در بسیاری از مسائل، نحوه ارتباط برقرار کردن با جامعه میزبان برای هر فردی که از کشور مبدا آمده، مشترک است.

ناهید کشاورز دراین‌باره به دویچه‌وله می‌گوید: «در گروه‌های روان درمانی که ملیت‌های مختلفی در آن جمع می‌شوند، این افراد با اینکه از کشورهای مختلفی آمده‌اند، مشکلات مشترکی را مطرح می‌کنند.»

به اعتقاد ناهید کشاورز با وجود تشابه بسیاری از مشکلات پناهندگان در کشور میزبان، نگاه پناهندگان نسبت به کشور محل سکونت جدید می‌تواند متفاوت باشد و این الزاما به ملیت فرد پناهنده ارتباطی ندارد، بلکه آنچه در این بین مهم است، شرایطی است که آن پناهنده از سر گذرانده و اتفاقاتی است که در زندگی تجربه کرده است.

ناهید کشاورز در در داستان "آلمان خوب، آلمان بد" در کتاب "کافه پناهنده‌ها" به خوبی این مسئله را توصیف کرده است.
در این داستان به خوبی می‌توان تفاوت دید دو پناهنده به کشور آلمان را متوجه شد. یکی از زنان این داستان، زنی از افغانستان است که به خاطر به دست آوردن هویتش در کشور میزبان خوشحال است. هویتی که هیچ‌گاه در طول زندگی در افغانستان به او داده نشد.

زن دیگر داستان از اریتره است که همچنان در حسرت شکوه زندگی در وطنش می‌سوزد و از بودن در آلمان راضی نیست.

پناهندگان و مهاجران

پناهندگانی که کتاب "کافه پناهنده‌ها" را خوانده‌اند، گوشه‌ای از حس‌ها، رفتار و آرزوهای خود و یا نزدیکانشان را در شخصیت‌های داستان‌های این کتاب تجربه کرده‌اند اما افرادی که مهاجرت کردند، در کشور میزبان دانشجو هستند و یا به خاطر کار، کشورشان را ترک کردند هم تجربه‌ای مشابه دارند.

یکی از دانشجویان ایرانی ساکن کلن که کتاب "کافه پناهنده‌ها" را خوانده است، به دویچه‌وله می‌گوید: «من همیشه در مورد زندگی سخت و شرایط روحی پناهندگان در کشورهای میزبان شنیده بودم اما خواندن این کتاب به درک اینکه بیشتر با روحیات آنها آشنا شوند، کمک کرد. نحوه برخورد برخی از آدم‌هایی که بیش از ۳۰ سال مجبور به ترک کشور خود شده‌اند همیشه برای من کمی عجیب بود، حالا قضاوت بهتری در مورد آنها دارم.»

این دانشجوی ایرانی اما جنس مشکلاتی را که در مورد پناهندگان در کتاب "کافه پناهنده‌ها" خوانده است با مشکلاتی که خودش به عنوان یک دانشجو در کشور میزبان داشته یکی نمی‌داند و می‌گوید: «من هم در سال‌های ابتدایی ورودم مشکلات بسیاری داشتم اما واقعا جنس این مشکلات متفاوت از آنچه در مورد پناهندگان متوجه شدم، بود. من باید همیشه مراقب خرج کردن پول‌هایم بودم و یا اینکه هر چه بهتر بتوانم درس‌هایم را بخوانم. برای مثال من هیچ‌وقت نمی‌توانم تصور کنم به شهری که در آن به دنیا آمدم، بازنگردم.»

ناهید کشاورز، نویسنده کتاب هم معتقد است، جنس مشکلات پناهندگان در سال‌های آغاز زندگی در کشور میزبان با زندگی مهاجران متفاوت است.

نویسنده کتاب "کافه پناهنده‌ها" که از سوی نشر فروغ در کلن آلمان منتشر شده است، در مصاحبه با دویچه‌وله در مورد تفاوت مهاجران و پناهندگان، هم زمانی انتشار این کتاب با اتفاقات ناخوشایند در رابطه با سال نوی مسیحی و پناهندگان و داستان مورد علاقه خود در کتاب "کافه پناهنده‌ها" می‌گوید.

این مصاحبه را در بالای همین صفحه بشنوید.