با توجه به افزایش شمار مرگ و میر در ایران در اثر ابتلا به کووید ۱۹، ویروس کرونا، کارشناسان حوزه بهداشت و درمان همگانی بر این باورند که شمار مبتلایان در این کشور به مراتب بیش از آمار رسمی اعلام شده توسط دولت ایران است.

کامیار علایی، یکی از این کارشناسان است که در گفت‌وگویی با کمپین حقوق بشر ایران در روز ۲۶ فوریه (۷ اسفندماه) که در سایت انگلیسی این کمپین منتشر شده است، گفته مقامات ایرانی نمی‌خواهند بپذیرند  که با شیوعی گسترده روبرو هستند.

علایی با اشاره به این نکته که سیستم بهداشت و درمان ایران ظرفیت و ساختارهای مقابله با شیوع ویروس کرونا را دارد، می‌گوید، با این حال مقامات دولتی به دلیل "نگرانی‌های سیاسی"، امکانات خود را به سرعت و به طور مؤثر بسیج نکرده‌اند. 

علایی که در زمینه‌ی گسترش برنامه‌های کاهش آسیب‌ در حوزه‌ی پیشگیری از بیماری‌ اچ‌آی‌وی/ایدز و دیگر بیماری‌های عفونی در ایران فعالیت کرده است در این‌باره می‌گوید: «از آنجا که آنها [مقامات] شیوع بیماری را در ایران پنهان کردند، دستورالعمل‌های بهداشتی به موقع به روز نشده و کارکنان حوزه بهداشت و درمان، آموزش چگونگی مقابله با این همه‌گیری را ندیده‌اند.» به گفته‌ی علایی "هیچ کس برای مقابله آماده نبوده است."

طبق آخرین آمار رسمی از روز گذشته، تاکنون ۱۴۱ تن به این ویروس مبتلا شده و ۲۲ تن جان باخته‌اند. این در حالی است که نماینده قم چند روز پیش شمار قربانیان را تنها در شهر قم ۵۰ نفر اعلام کرده بود.

با این حال یک برآورد علمی توسط گروهی از پژوهشگران و پزشکان مستقر در تورنتو نشان می‌دهد، شمار واقعی مبتلایان در ایران می‌تواند از ۱۸ هزار نفر هم فراتر برود. نتیجه تحقیقات اولیه اپیدمیولوژیک این پژوهشگران کانادایی و آمریکایی به صورت آنلاین در تاریخ ۲۴ فوریه (۵ اسفند) در وب‌سایت "مد-آرشیو" منتشر شد.  

در این وب‌سایت آمده: «با توجه به حجم کم سفرهای هوایی کشورهایی با موارد شناسایی‌شده‌ ابتلا به کووید ۱۹با منشا ایران، این احتمال وجود دارد که ایران در حال حاضر درگیر اپیدمی کووید ۱۹ در ابعادی قابل توجه است.» به اعتقاد نگارندگان این پژوهش، یک اپیدمی گسترده در ایران می‌تواند به گسترش ویروس کرونا در جهان دامن بزند.

علایی در مصاحبه با کمپین حقوق بشر ایران اظهار می‌کند که دلیل بالاتر بودن میزان مرگ ومیر ناشی از ابتلا به کووید ۱۹ در ایران از میانگین جهانی این است که دولت هنوز شمار واقعی مبتلایان را گزارش نکرده است.

او ادامه می‌دهد: «پس از چندین هفته انکار، ایران درباره چند مورد ابتلا به ویروس گزارش داد اما [موارد گزارش داده شده] مربوط به مرگ و میرها بود و نه مبتلایان و قطعا کسانی که فوت آنها گزارش داده شد، مدتی به این ویروس آلوده بودند، این به این معناست که جمعیت بیشتری می‌تواند با علائم خفیف‌تری آلوده شده باشد.»

به گفته‌ی این پزشک و پژوهشگر: «مقامات ایران احتمالا در ابتدا از خبررسانی درباره شیوع این بیماری جلوگیری کردند چرا که نمی‌خواستند [این خبر] مردم را از حضور در جشن‌های سالگرد انقلاب یا رفتن به پای صندوق‌های رأی در انتخابات مجلس، بازدارد.» علایی معتقد است: «[ این سیاست] سیستم بهداشت و درمان را مختل کرد و به کارکنان حوزه‌ی بهداشت و درمان درباره‌ی آنچه‌ که باید به آن عمل می‌کردند، اطلاع‌رسانی غلط صورت گرفت.»

دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید

کمپین حقوق بشر ایران می‌نویسد، مقامات ایران گزارش‌ها مبنی بر مرگ پرسنل درمانی بر اثر کووید ۱۹، از جمله درگذشت نرگس خانعلی‌زاده، پرستاری ۲۵ ساله در شهر لاهیجان را رد می‌کنند. در گزارش‌های رسمی، آنفولانزا علت مرگ این پرستار جوان اعلام شده است.  

کمپین حقوق بشر ایران همچنین با استناد به "منبعی معتبر" از مرگ دو پزشک در اثر ابتلا به این ویروس در بیمارستانی در تهران خبر داده است. به گزارش کمپین حقوق بشر ایران، به گفته‌ی منبع مطلعی که به دلایل امنیتی نخواسته نامش فاش شود، مرگ این دو رسما گزارش داده نشده است و به همکاران این پزشکان در مورد انتشار این خبر هشدار داده شده است.

علایی در این گفت‌وگو با تأکید بر اینکه سیستم بهداشت و درمان ایران دارای زیرساخت‌ها، منابع انسانی خوب و پزشکان و کادر درمانی ماهر است، می‌گوید: «اما چگونه می‌توان از آنها انتظار داشت که وظیفه‌شان را به درستی انجام دهند، وقتی که به دلایل نگرانی‌های سیاسی دولت، نه به درستی بسیح می‌شوند و نه به آنها اطلاع‌رسانی می‌شود؟»  

کامیار علایی پزشک و پژوهشگر پیشین دانشگاه هاروارد و استاد دانشگاه ایالتی نیویورک پایه‌گذار برنامه کلینیک‌های مثلثی در جلوگیری از گسترش ایدز در ایران است که به همراه برادرش، آرش علایی در سال ۱۳۸۷ در رابطه با فعالیت‌هایشان برای پیشگیری از ایدز، دستگیر و زندانی و سه سال بعد آزاد شدند.