آمارها در ایران از پدیده‌ی اجتماعی تازه‌ای خبر می‌دهند. در حالی که طبق آمار رسمی سازمان ثبت احوال کشور، میانگین سن ازدواج زنان و مردان ایرانی بالا رفته است، سن زنان سرپرست خانوار کاهش داشته و به زیر ۱۸ سال رسیده است.

به گزارش خبرگزاری دولتی "ایلنا" تعداد زنان سرپرست خانواری که کمتر از ۱۸ سال سن دارند و تحت پوشش "کمیته امداد امام خمینی" به سر می‌برند، از همیشه بیشتر شده است. در عین‌ حال ۴ درصد مجموع زنان سرپرست خانوار ایرانی در حال حاضر زیر ۱۸ سال سن دارند.

یکی از دلایلی که این پدیده را موجب شده، بالا رفتن آمار طلاق و به‌ویژه "طلاق توافقی" در کشور است. سازمان ثبت احوال کشور می‌گوید بیشترین طلاق‌ها در ایران میان زوج‌هایی رخ می‌دهد که هر دو بین ۲۰ تا ۲۵ سال سن دارند.

با این‌حال عالیه شکربیگی، مدیر کارگروه "زنان و خانواده" در "انجمن جامعه‌شناسی ایران" به ایلنا گفت که رشد طلاق تنها عامل کاهش سن زنان سرپرست خانوار نیست. شکربیگی گفت:«عواملی همچون فوت همسر یا بیکاری همسر هم باعث می‌شود که زنان به‌رغم سن کم ناچار شوند سرپرستی خانوار را برعهده بگیرند.»

این جامعه‌شناس تاکید کرد که در مواردی نیز این زنان همسری دارند که مصداق "بدسرپرست" محسوب می‌شود و بنابراین زنان خود وادار می‌شوند که مسئولیت خانواده را برعهده بگیرند.

شکربیگی همچنین تاکید دارد که "شکاف نسلی" هم در شکل‌گیری این پدیده نادر اجتماعی نقش داشته است.

به گفته‌ی این کارشناس متولدین دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ نسلی‌اند که به دلیل تجربه جنگ و تحولات سریع فن‌آوری و جامعه‌پذیری، اختلاف عقیده و اختلاف فرهنگی چشمگیری با والدین خود دارند و سخت‌تر نیز به ازدواج تن می‌دهند و از سوی دیگر آسان‌تر تصمیم به جدایی می‌گیرند.

معضل اشتغال در میان زنان سرپرست خانوار

شهین‌دخت مولاوردی، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، پیش از این اعلام کرده بود که بیش از ۸۰ درصد زنان سرپرست خانوار در ایران بیکارند و فقر زنان سرپرست خانوار را شدیدتر و جدی‌تر از دیگر گروه‌های زنان دانسته بود.

مریم مجتهدزاده، رئیس "مرکز امور زنان و خانواده" تابع نهاد ریاست‌جمهوری نیز وعده داده بود که در سال ۱۳۹۳ زنان سرپرست خانوار در اولویت استخدام در نهادهای دولتی قرار خواهند گرفت و تضمین داده بود که ساعات کاری این زنان از ۴۴ ساعت در هفته به ۳۶ ساعت کاهش یابد. این وعده هنوز تحقق نیافته است.

در عین‌ حال مدیر کارگروه "زنان و خانواده" انجمن جامعه‌شناسی نیز بر لزوم اشتغال ایمن برای زنان سرپرست خانوار تاکید کرده است. شکربیگی به "ایلنا" گفت: «اگر زنان سرپرست خانوار کمک‌های حمایتی از طرف نهادها دریافت کنند، اما وضعیت اشتغال تثبیت‌شده‌ای نداشته باشند، به طور طبیعی با پیامدهای منفی مواجه خواهند بود.»

کاهش تمایل به ازدواج در ایران و افزایش سن ازدواج چندسالی است که از نگرانی‌های مسئولان ایران شده و مسئولان در تلاش‌اند تا با اقدام‌های حمایتی مختلف از وام‌های با بهره‌ی پایین برای متاهلین و تسهیلات کار، افراد بیشتری را تشویق به ازدواج کنند.

حمید یعقوبی، رئیس مرکز مشاوره "سازمان امور دانشجویی ایران" در گفت‌وگویی با خبرگزاری "مهر" اعلام کرد که از سال تحصیلی آینده همه‌ی دانشگاه‌های کشور دارای یک مرکز مشاوره "ازدواج و خانواده" می‌شوند. این مرکز قرار است دانشجویان را به تشکیل خانواده تشویق و به آن‌ها مشاوره‌ی لازم را بدهد و در عین‌حال تلاش کند تا دانشجویان به وقت روبرو شدن با مشکلات در زندگی زناشویی بتوانند با متخصص مشورت کنند.