کاهش شدید اثربخشی داروهای کرونا در برابر زیرسویههای جدید
۱۴۰۱ آذر ۱۹, شنبه
برخی داروها که در مرحله حاد بیماری کووید استفاده میشوند اثربخشی خود را به میزان زیادی از دست دادهاند. ظاهرا این داروها در برابر زیرسویههای جدید کرونا که احتمالا در هفتههای آینده غالب خواهند شد چندان موثر نیستند.
تبلیغات
در بسیاری از کشورها شیوع ویروس کرونا، عامل ابتلا به بیماری کووید۱۹ از پاندمی (همهگیری) به مرحله "اندمی" یا بومیشدن رسیده و موارد ابتلای شدید و مرگ در میان مبتلایان به شدت کاهش یافته است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، آژانس دارویی اتحادیه اروپا EMA روز شنبه، ۱۰ دسامبر نسبت به از دست رفتن کارآمدی بسیاری از داروهای مبتنی بر آنتیبادیها که برای مقابله با ابتلای شدید به بیماری کووید تولید شدهاند هشدار داد.
آنتیبادیها (پادتنها) مولکولهای پروتئینی هستند که سیستم ایمنی بدن برای مقابله با عوامل مهاجم تولید میکند و اختلال در این کار خطر آسیبپذیری را افزایش میدهد.
اساس تولید بسیاری از داروهای سودمند برای مقابله با بیماریهای سخت مانند کووید۱۹ گونهای آنتیبادی آزمایشگاهی است که آنتیبادیهای مونوکلونال یا پادتنهای تکدودمانی نمونهای از آنها به شمار میروند.
آژانس دارویی اروپا مستقر در آمستردام میگوید بررسیهای آزمایشگاهی نشان میدهند اثربخشی این گونه داروها در مقابل زیرسویههای جدید اومیکرون، به عنوان سویه غالب ویروس کرونا، به شدت کاهش یافته است.
استفاده از داروهای مبتنی بر آنتیبادیهای مونوکلونال تا کنون به کاهش عوارض ابتلای شدید به کووید۱۹ در بسیاری از بیماران در معرض خطر یا بیماران در وضعیت حاد در بیمارستانها منجر شده است.
هشدار سازمان جهانی بهداشت
مهمترین انواع این گونه داروها توسط چند شرکت معتبر داروسازی بریتانیایی، فرانسوی و آمریکایی تولید شدهاند اما سازمان جهانی بهداشت در ماه سپتامبر هشدار داد، از دو نوع از این داروها دیگر استفاده نشود زیرا در برابر زیرسویههای جدید موثر نیستند.
آژانس دارویی اتحادیه اروپا میگوید پادتنهای این داروها برای خنثیسازی عوارض ابتلا به دو زیرسویه BQ.1 و BQ.1.1 که انتظار میرود در هفتههای آینده زیرسویه غالب در کشورهای عضو اتحادیه باشند، اثربخشی قابل توجهی نداشتهاند.
این آژانس در عین حال اعلام کرده که داروهایی نظیر Paxlovid یا پاکسلووید که شرکت داروسازی آمریکایی فایزر تولید کرده همچنان برای مداوای مبتلایان به این زیرسویهها اثربخش هستند و کشورهای عضو اتحادیه باید برای بیماران در معرض خطر مقداری از آنها را تهیه و انبار کنند.
نخستین مورد ابتلا به ویروس کرونا و بیماری کووید۱۹ اواخر سال ۲۰۱۹ در چین تائید شد. این ویروس خیلی سریع تقریبا به سراسر جهان رخنه کرد.
در دو سال گذشته جهان شاهد شیوع سویهها و زیرسویههای متعددی از ویروس کرونا بوده است که دو گونه آلفا و دلتا، که اکنون تقریبا از میان رفتهاند، بسیار کشندهتر بودهاند.
سویه اومیکرون و زیرسویههای پرشمار آن در سال ۲۰۲۲ در اغلب کشورها غالب بودند و با وجود قدرت سرایت به مراتب بیشتر، کشندگی کمتری داشتند و حال مبتلایان به آنها در اغلب موارد چندان وخیم نبوده است.
بر پایه اطلاعاتی که دانشگاه آمریکایی جانز هاپکینز، جمعآوری و بهروز میکند تا کنون بیش از ۶۴۸ میلیون و ۷۰۷ هزار مورد ابتلا به کرونا شناسایی شده و فراتر از شش میلیون و ۶۵۲ هزار نفر از مبتلایان جان خود را از دست دادهآند.
ویروس سارس کوو ۲ و خانواده کرونا به روایت تصویر
محققان چهره خیرهکننده ویروس "سارس کوو ۲" را با کمک میکروسکوپ الکترونی ثبت کردهاند. این گالری چهره، عملکرد و قیاس آن با سایر عوامل بیماریزا مانند "مرس کوو" و ویروس مولد ایدز را ارائه میدهد.
عکس: Peter Mindek/Nanographics/apa/dpa/picture alliance
ویروس تاجدار
آندری ۱۰ ساله از روسیه ویروس جدید کرونا یا همان سارس کوو ۲ را اینطور نقاشی کرده: یک شیطان تاج بر سر؛ همان شیطانی که بیماری کووید ۱۹ را ایجاد کرده و حدود دو سال است که رد پایش در همه جهان دیده میشود. نام این ویروس از کلمه لاتین "کرونا" به معنای تاج گرفته شده که به ویروسهای اسپایک (سنبله) روی سطح آن اشاره دارد.
عکس: Andrej
جلوهای از سارس کوو ۲
و این تصویر ویروس جدید کرونا را نشان میدهد. هر ذره ویروس سارس کوو ۲ حدود ۸۰ نانومتر قطر دارد. هر ذره شامل یک توپ از RNA، کد ژنتیکی ویروس است که توسط پروتئین اسپایک یا همان برآمدگیهایی که نام ویروس از آن الهام گرفته شده پوشیده شده است. سارس کوو ۲ عضوی از خانواده ویروسهای کروناست که شامل ویروسهای مسئول بیماریهای سارس ( سندرم تنفسی حاد شدید) و مرس (سندرم تنفسی خاورمیانه) میشود.
عکس: Peter Mindek/Nanographics/apa/dpa/picture alliance
ویروسی معلق در هوا
سارس کوو ۲ از طریق قطرات و ذرات معلق در هوا منتقل میشود که از طریق تنفس، سرفه و تکلم از شخص ساطع میشوند. به همین دلیل است که پوشش ماسک در جریان پاندمی الزامی شده است. مقامهای بهداشتی به شهروندان توصیه کردهاند برای کمک به توقف این همهگیری از ماسک استفاده کنند. راه دیگر انتقال این عامل بیماریزا تماس با سطوح آلوده است.
عکس: AFP/National Institutes of Health
ورود به سلولهای انسان
سارس کوو ۲ از پروتئینهای اسپایک خود برای اتصال به پروتئینهای سطح سلولها استفاده میکند. این کار باعث تغییرات شیمیایی میشود که به RNA ویروس اجازه میدهد وارد سلول شود. بعد از آن ویروس سلول را مجبور میکند تا RNA او را کپی کند. یک سلول ساده میتواند دهها هزار ذره ویروسی جدید که در این تصویر به رنگ بنفش دیده میشود را تولید کند تا آنها نیز به نوبه خود سلولهای سالم دیگر را بیمار کنند.
عکس: NIAID/ZUMAPRESS.com/picture alliance
مهمان ناخوانده
تصویری با یک میکروسکوپ الکترونی از یک سلول (در اینجا آبیرنگ) که به شدت با ذرات سارس کوو ۲ (در اینجا قرمزرنگ) آلوده شده است. ویروسی که از سال ۲۰۱۹ ما را درگیر کرده فرق چندانی با ویروسهایی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی ندارد. اما قبل از سال ۲۰۱۹ سیستم ایمنی ما این گونه خاص را ندیده و نشناخته بود و به همین دلیل هم هست که در بدن هیچ کسی در برابر آن ایمنی ایجاد نشده بود.
عکس: NIAID/Zuma/picture alliance
"سارس کوو" اولین ویروس کرونای گسترشیافته در قرن ۲۱
نخستین بار در سال ۲۰۰۲ در چین بود که انسان برای اولین بار در قرن جاری در تماس با ویروس کرونا قرار گرفت. در مارس سال ۲۰۰۳ سازمان بهداشت جهانی (WHO) در مورد شیوع سریع یک بیماری غیر معمول شبیه ذاتالریه به جهانیان هشدار داد. بیماری سارس یا سندرم تنفسی حاد شدید در حدود ۳۰ کشور گسترش یافت، اما همه موارد مرگ و میر ثبت نشد. سازمان بهداشت جهانی در ژوئیه سال ۲۰۰۳ اعلام کرد که این اپیدمی را مهار کرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/Center of Disease Control
"مرس كوو"، عضو دیگر خانواده ویروسهای کرونا
در سال ۲۰۱۲ محققان با توالییابی ژنومی نمونههایی از افرادی که به یک نوع آنفولانزای جدید دچار شده بودند ویروس کرونای مرس یا "مرس کوو" را کشف کردند. این بیماری بعد از اولین موج گسترش خود به عنوان مرس یا سندرم تنفسی خاورمیانه شناخته شد. سرایتپذیری مرس کمتر از بیماری کووید ۱۹ است و سرایت آن معمولا در میان اعضای خانواده یا در مراکز بهداشتی رخ میدهد.
عکس: picture-alliance/AP/NIAID-RML
ویروس ایدز
ویروس مولد بیماری ایدز (زردرنگ در تصویر) به سیستم ایمنی، مثلا به سلولهای تی (آبیرنگ در تصویر) حمله میکند. این ویروس مبتنی بر آرانای (RNA) است و میتواند سیستم ایمنی را تا حدی ضعیف کند که دیگر قادر به مبارزه با عفونت نباشد. ویروس ایدز از طریق مایعات بدن، مانند منی یا خون منتقل میشود. ایدز واکسن ندارد اما دارویی وجود دارد که میتواند بار ویروسی را کاهش داده و از شیوع ایدز جلوگیری کند.
عکس: Seth Pincus/Elizabeth Fischer/Austin Athman/National Institute of Allergy and Infectious Diseases/AP Photo/AP Photo/picture alliance