گرچه احزاب اسلام‌گرا طی دوسال اول خیزش‌های مردمی در کشورهای عربی به پیروزی ایدئولوژیکی خود ایمان داشتند، اما امروزه وضعیت به کلی تغییر کرده است.

مخالفان سازمان اسلام‌گرای اخوان المسلمین بر این نظرند که هدف دست‌یابی به جامعه‌ای وارسته‌ و بهتر از طرف این سازمان تنها به این دلیل اعلام شده تا هدف‌های اصلی افراطی این سازمان پنهان بمانند.

جدا از سوریه که اسلام‌گرایان افراطی یکی از طرف‌های جنگ داخلی این کشور است، در کشورهای اسلامی شمال آفریقا که کانون تحولات موسوم به بهار عربی بود، از وزن و جایگاه گروه‌های اسلام‌گرا به شدت کاسته شده است.

اخوان المسلمین مصر که تا یک سال پیش ریاست جمهوری و بیشتر پست‌های دولتی در این کشور را در اختیار داشت، امروز شدیدتر از ۲۰ سال پیش تحت تعقیب نیروهای دولتی قرار دارد.

همین پیگردها سبب شده که رهبری اخوان المسلمین مصر که هدف‌اش اسلامی کردن جدی کشور و جامعه بود، فعالیت‌هایش را بار دیگر زیرزمینی کند.

در کشور لیبی نیز به نظر می‌رسد نیروهای مخالف اسلام سیاسی به زودی قدرت را به دست گیرند. اکنون بیش از ۱۴۷ هزار نفر در این کشور سایت فیس‌بوکی "النهضه برو گم شو" را حمایت می‌کنند. این سایت سازمان اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین در تونس را هدف گرفته است.

عقب‌نشینی سلفی‌ها

سلفی‌ها هم که در گذشته رقیب، اما هم‌پیمان اخوان المسلمین شمرده می‌شدند، به شدت از محبوبیت‌شان کاسته شده است. بسیاری از اعضای نظامی سلفی‌ها که "جهادیون" خوانده می‌شوند، اکنون در بسیاری از مناطق امکان فعالیت ندارند.

نظامیان مصر در شبه‌ جزیره سینا از تابستان سال ۲۰۱۳ میلادی در پیکار با نیروهای اسلام‌گرای تروریست این منطقه که "انصار بیت‌المقدس" نامیده می‌شوند، به پیروزی‌های بزرگی دست یافته و آنها را به حاشیه رانده‌اند.

سازمان‌های حقوق بشری اعلام کرده‌اند که نظامیان مصر در سرکوب این سازمان تروریستی موازین حقوق بشر را به شدت نقض کرده‌اند و در این منطقه هر کس را که کوچک‌ترین رابطه‌ای با این گروه داشته باشد را جلب کرده‌اند.

در شرق لیبی ارتش این کشور زیر فرماندهی ژنرال بازنشسته خلیفه حفتر حمله علیه اسلام‌گرایان را بار دیگر آغازکرده‌اند؛ اسلام‌گرایانی که بعضی‌شان به سازمان اسلام‌گرای اخوان المسلمین نزدیک‌اند و بعضی دیگر هواداران شبکه تروریستی القاعده هستند.

کشور‌های حامی و مخالف اخوان‌المسلمین

کشورهای منطقه چون عربستان سعودی و قطر همواره بر بحران میان اسلام‌گرایان اخوان المسلمین و مخالفان سیاسی‌شان افزوده‌اند.

قطر در حال حاضر بزرگ‌ترین حامی اخوان المسلمین است و هم‌اکنون بسیاری از رهبران این سازمان در این کشور نفت‌خیز زندگی و فعالیت می‌کنند.

قطر در زمان محمد مرسی، رئیس جمهوری سرنگون شده مصر، در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ میلادی مهم‌ترین کمک‌کننده مالی به مصر بود. شبکه تلویزیونی الجزیره این کشور نیز همواره به بررسی فعالیت‌های اخوان المسلمین می‌پردازد و به تبلیغ برای این سازمان ادامه می‌دهد.

عربستان سعودی اما از مخالفان سرسخت سازمان اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین است. بیهوده نیست که شبکه تلویزیونی العربیه که بودجه مالی‌اش را عربستان تامین می‌کند، پس از سرنگونی مرسی، همواره به نیکی از ژنرال عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری آتی مصر یاد می‌کند.