هم‌زمان با ادامه رایزنی‌ها و مذاکرات گروه ۵+۱ برای تعیین رویکرد آتی در قبال پرونده هسته‌ای ایران، تلاش‌های آمریکا برای متفاعدکردن اروپا به گسترش تحریم‌ها علیه ایران ورای مصوبات سازمان ملل نیز ادامه دارد. به نوشته روزنامه آلمانی فرانکفورتر روندشاو (۱۰ نوامبر) مأموران سفارت آمریکا در برلین، در ماه‌های گذشته ضمن تماس با نمایندگان شرکت‌های ماشین‌سازی آلمان، از آنها موکدأ خواسته‌اند که به معاملات خود با ایران پایان دهند. رولف موتسنلیش، از اعضای حزب سوسیال دمکرات و رئیس انجمن پارلمانی مشترک ایران و آلمان نیز در گفتگو با فرانکفورتر روندشاو دیدار مقامات آمریکایی با مسئولان شرکت‌های ماشین‌سازی آلمان را تأیید کرده است. به گفته وی این مقامات تأکید کرده‌اند که ادامه همکاری با ایران بر معاملات شرکت‌های یادشده با آمریکا تأثیر منفی خواهد گذاشت.

تأثیرات محسوس فشارها

کلاوس فریدریش، کارشناس تجارت خارجی اتحادیه ماشین‌سازان آلمان نیز، در مصاحبه با فرانکفورتر روندشاو می‌گوید که ماشین‌سازان آلمان در دیدار با مأموران آمریکایی تأکید کرده‌اند که در مناسبات با ایران تنها از مصوبات شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و دولت آلمان تبعیت خواهند کرد.

با این همه، به نظر می‌رسد که فشار آمریکا بر بانک‌های آلمانی و قطع همکاری‌ها و معاملات این بانک‌ها با ایران عملاَ بر فعالیت شرکت‌های ماشین‌سازی آلمانی در ایران نیز تأثیرات محسوسی بر جای گذاشته است.

اثرات قطع فعالیت‌ بانک‌ها بر معاملات شرکت‌ها

تأمین اعتباری و نقل و انتقالات مالی ناشی از معاملات شرکت‌های آلمانی با ایران عملاَ از طریق بانک‌های بزرگ آلمان، مانند دویچه بانک، کومرتس بانک و درسدنر بانک انجام می‌شده است. با قطع همکاری این بانک‌ها با ایران، شرکت‌های آلمانی نیز قسماَ مجبور به توقف تجارت خود با ایران شده‌اند.

آن گونه که روزنامه انگلیسی گاردین در شماره جمعه، ۹ نوامبر خود نوشته است، زیمنس، یکی از بزرگترین گروه‌ های مهندسی جهان که در ‌آلمان قرار دارد به سبب فشارهای یادشده قرارداد تازه‌ای با ایران منعقد نکرده است. برخی مقامات زیمنس گفته‌اند که فعالیت این شرکت درایران تنها معطوف به پایان‌بردن قراردادهای قبلی خواهد بود.

به نوشته فرانکفورتر روندشاو، در مجموع در نیمه نخست سال جاری میلادی میزان صادرات شرکت‌های ماشین‌سازی آلمان به ایران ۳۶ درصد کاهش یافته است. انتظار می‌رود که این صادرات در کل سال ۲۰۰۷ به یک و نیم میلیارد یورو تنزل یابد که نسبت به سال ۲۰۰۶ از یک کاهش نیم میلیارد یورویی حکایت دارد. معاملات همه رشته‌های صنعتی آلمان با ایران در سال گذشته به ۴ میلیارد یورو رسید، اما از آوریل سال جاری که قطعنامه تحریم شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی به اجرا درآمده است میزان معاملات یادشده نیز کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد.

گزارش روزنامه گاردین البته تنها به بررسی قطع یا کاهش روابط تجاری آلمان و ایران محدود نشده و به تنزل سطح تبادلات اقتصادی میان سایر کشورهای اروپایی و ایران نیز می‌پردازد.

بنا به این گزارش نیکلا سارکوزی، رئیس جمهوری فرانسه نیز از شرکت‌ های فرانسوی توتال و جی.دی.اف خواسته است از معاملات تجاری جدید با ایران خودداری کنند.

سفرهای مکرر مقامات آمریکایی به اروپا

گاردین در ادامه با اشاره به اعمال تحریم‌های جدید توسط آمریکا علیه سپاه پاسداران و شماری دیگری از بانک‌های ایران، می‌نویسد: آمریکا در حال تشدید فشارهای اقتصادی علیه ایران است و در ماه میلادی گذشته دور جدیدی از تحریم‌ها را علیه این کشور اعمال کرده است. آمریکا به نوشته گاردین همواره در خفا نزد دولت‌های انگلیسی و سایر کشورهای اروپایی گله می کند که تلاشهای آمریکا علیه تهران به سبب تداوم روابط تجاری شرکت‌ های اروپایی با ایران دچار اختلال شده است و اگر تحریم‌های اقتصادی تا سال میلادی آینده تاثیرگذار نباشد؛ فشارها برای اتخاذ گزینه نظامی علیه ایران افزایش خواهد یافت.

روزنامه گاردین سپس از سفرهای مکرر نیکلاس برنز، معاون وزیر امور خارجه آمریکا و"استوارت لوی" معاون وزیر خزانه ‌داری به اروپا در ماه‌های گذشته یاد می‌کند و می‌نویسد که هدف آنها در این سفرها این بوده است که تا به شرکتهای اروپایی هشدار دهند در صورت تداوم روابط تجاری خود با ایران با از دست دادن فرصتهای تجاری در آمریکا روبرو خواهند شد.

ظاهراَ همین هشدارها سبب شده که دو بانک از بانکهای انگلیسی یعنی بانک‌های اچ.اس.بی.سی و استاندارد چارترد نیز که به عنوان بانک‌های مرتبط با ایران از آنها یاد می شود، از حجم فعالیت خود در ایران بکاهند، هر چند که هنوز به حضور خود در تهران ادامه می‌دهند.