تصمیم بانک مرکزی، همزمان با آغاز نشست رهبران اتحادیه اروپا اعلام شد. هدف این نشست، بررسی راه‌های کنترل بدهی‌های کشورهای عضو حوزه یورو و حفظ ثبات واحد پول اروپا است.

نیکلا سارکوزی رئیس‌جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان پیشنهاد مشترکی را برای تغییر قراردادهای مالی اتحادیه اروپا تسلیم نشست بروکسل کرده‌اند. برپایه این پیشنهاد، قراردادهای مالی اتحادیه اروپا باید به‌گونه‌ای اصلاح شود که اتحادیه اروپا بتواند بر سیاست بودجه کشورهای عضو حوزه یورو نظارت بیشتری داشته باشد و سخت‌گیری‌های بیشتری اعمال کند.

موافقان و مخالفان طرح آلمان و فرانسه

از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، ۱۷ کشور عضو حوزه یورو هستند و واحد پول مشترک اروپا (یورو) را تاکنون به جای واحد پول ملی خود به جریان انداخته اند. براساس مقررات فعلی، این کشورها اجازه ندارند بیش از سه درصد تولید ناخالص ملی سالانه خود کسر بودجه داشته باشند، اما تاکنون تنها تعداد اندکی از کشورها موفق به رعایت این قاعده شده‌اند.

در نخستین روز نشست دوروزه رهبران اتحادیه اروپا، نخست‌وزیر دانمارک اعلام کرد که از طرح پیشنهادی مشترک آلمان و فرانسه، در صورتی که راه‌حل واقعی بحران بدهی‌های کشورهای اروپائی باشد، پشتیبانی خواهد کرد. دانمارک عضو اتحادیه اروپا است، اما هنوز وارد حوزه یورو نشده است.

ماریانو راخوی نامزد مقام نخست‌وزیری اسپانیا نیزاز تغییر قراردادهای مالی اتحادیه اروپا دفاع کرد. وی گفت:«اگر برای جلوگیری از تکرار بحران بدهی‌ها، اصلاح بودجه کشورها لازم باشد، باید دست به این اقدام زد.»

پیش‌تر، دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا اعلام کرده بود که کشورش درصورتی با تغییر قراردادها موافقت خواهد کرد که این تغییرات منافع بریتانیا را به‌خطر نیاندازند.

کاهش اعتبار یورو

آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در نشست بروکسل اعلام کرد که «به اعتبار یورو ضربه خورده است و این اعتبار باید دوباره زنده شود.» نیکلا سارکوزی رئیس‌جمهور فرانسه پیش از سفر به بروکسل در کنگره احزاب محافظه‌کار اروپا خواستار پاسخی فوری به تشدید بحران بدهی‌های کشورهای عضو حوزه یورو شد.

سارکوزی تاکید کرد:«ما برای اتخاذ تصمیم در حوزه یورو فقط چند هفته وقت داریم. باید تا روز جمعه توافقی حاصل شود، زیرا شانس دیگری نداریم.» روز جمعه نشست رهبران اتحادیه اروپا در بروکسل پایان می‌یابد.

همزمان با ابراز نگرانی مرکل و سارکوزی درباره بحران بدهی‌ها و اعتبار یورو، باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا نیزاعلام کرد که به شدت نگران بحران مالی حوزه یورو است. وی گفت:«رهبران اروپائی متوجه شدت بحران هستند، اما پرسش این است که آیا می‌توانند اراده سیاسی خود را به کرسی بنشانند؟»

طرح مسئله در حوزه یورو

محافل نزدیک به اتحادیه اروپا امیدوار نیستند که طرح مشترک آلمان و فرانسه در نشست بحران بروکسل به تصویب برسد. آن‌ها می‌گویند که میان رهبران اتحادیه هنوز اتفاق نظر وجود ندارد. سارکوزی و مرکل گفته‌اند  که در این صورت، طرح را در نشست رهبران ۱۷ کشور عضو حوزه یورو به بررسی خواهند گذاشت.

رهبران اتحادیه اروپا، پس از برخورد با بحران بدهی‌های یونان و ایرلند، اکنون بیمناک آن هستند که در سال آینده کشورهای ایتالیا و اسپانیا نیز از پرداخت بدهی‌های سنگین خود عاجز بمانند و از صندوق نجات یورو کمک بخواهند.

اندکی پیش از گشایش نشست رهبران اتحادیه اروپا، ۵۶ کارشناس اقتصادی سرشناس اروپا در یک نظرسنجی پیرامون وضعیت ایتالیا و اسپانیا شرکت کردند. ۲۹ تن از این کارشناسان پیش‌بینی کردند که دست کم ظرف شش‌ماه آینده این دوکشور به کمک صندوق نجات یورو نیازمند نخواهند شد، اما ۲۷ کارشناس دیگر، اعلام کردند که ایتالیا و اسپانیا، در سال آینده خواستار کمک این صندوق خواهند شد.

در چنین شرایط دشواری، کاهش نرخ بهره راهبردی بانک مرکزی اروپا تامین کننده نظر همه کارشناسان اقتصادی نیست. بسیاری از آن‌ها معتقدند این اقدام سبب افزایش پول درگردش و تورم می‌شود. هفته‌گذشته رسانه‌های آلمانی از افزایش مداوم ترس آلمانی‌ها نسبت به افزایش تورم خبر دادند.

اما بانک مرکزی اروپا امیدوار است از طریق کاهش نرخ بهره راهبردی بتواند بخشی از سپرده‌ها را به بخش تولید منتقل کند. کاهش نرخ بهره راهبردی سبب می‌شود که بانک‌های اروپا بتوانند وام‌های کم‌بهره‌تری در اختیار مردم قرار دهند. این موضوع می‌تواند دست کم به بازار مستغلات، خودرو و لوازم خانگی رونق ‌بخشد.

JT/FW