پس از نفت و محصولات نفتی، صادرات پسته یکی از مهم‌ترین منابع دست پیدا کردن اقتصاد ایران به ارزهای خارجی محسوب می‌شود و درآمد حاصل از این تجارت به سالی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار نیز رسیده است.

از حدود یک دهه پیش تولید و صادرات پسته رو به کاهش گذاشته و ایران هر سال بخشی از بازارهای جهانی را از دست می‌دهد.

محمد حسن شمس‌فرد، رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار شنبه، هفتم فروردین به خبرگزاری ایلنا گفت، سال گذشته برای صادرکنندگان پسته سال خوبی نبود و میزان صادرات نسبت به سال قبل ۳۰ درصد کاهش داشت.

بیشتر بخوانید: بزرگ‌ترین جنگل مصنوعی جهان در کرمان در آستانه نابودی است

پس فرستادن پسته از چین

شمس‌فرد علت کاهش صادرات پسته را نوسان‌های ارز و "موانعی که سازمان مالیاتی برای صادرکنندگان ایجاد کرده" عنوان کرد.

در کنار این دو مشکل و تغییرات جوی و خشک‌سالی، عوامل دیگری مانند بی‌توجهی به کیفیت، عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی بهداشتی، بهره‌وری پائین در باغداری سنتی، عدم حمایت دولت و تشدید تحریم‌ها نیز در کاهش صادرات نقش داشته‌اند.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار به برخی از این معضلات اذعان دارد و می‌گوید در سال‌های گذشته برخی بازرگانان پسته نامرغوب به کشورهای دیگر از جمله چین صادر کردند و خریداران در کشور مقصد با ارزیابی این پسته آنها را بازگرداندند.

این در حالی است که ایران در دوران تشدید تحریم‌ها و مهم‌تر از آن، با ناتوانی در رقابت با پسته‌کاران آمریکایی بخش بزرگی از بازار اروپا را از دست داد و چین بزرگترین بازار پسته این کشور شد.

بیشتر بخوانید: صدور پسته ایران برای ۶ ماه ممنوع شد

سم‌پاشی بی‌رویه در باغ‌های پسته

شمس‌فرد همچنین به بهره‌وری پائین کاشت و تولید پسته در ایران اشاره کرد و افزود، آمریکا پسته را به‌صورت مکانیزه تولید می‌کند و همین امر موجب شده که محصول این کشور در هر هکتار ۳ تن و سه برابر محصول تولیدی ایران در هر هکتار باشد.

محسن جلال‌پور، حدود دو سال پیش گفته بود که صادرات پسته ایران به کشورهای اروپایی از ۹۰ هزار تن در سال به ۱۰ هزار تن کاهش یافته است.

همان زمان نوید ارجمند، مدیر بخش علمی و روابط بین‌الملل انجمن پسته ایران، یکی دیگر از مشکلات صادرکنندگان را چنین توصیف کرد: «استفاده بی‌رویه سم در باغ‌های پسته می‌تواند سهم اندک پسته ایران در بازارهای اروپایی را با خطر مواجه کند.»

او افزود که اتحادیه اروپا در این مورد قوانین سخت‌گیرانه‌ای دارد و اگر این بازار از دست برود پسته آمریکا در زمان کوتاهی بازار ایران در اروپا را تصاحب می‌کند.

بیشتر بخوانید: خشکبار ایران بدون بسته‌بندی مناسب در بزرگ‌ترین نمایشگاه مواد غذایی دنیا

کالیفرنیا، پایتخت جدید پسته

این وضعیت تقریبا اتفاق افتاده است. خبرگزاری مهر اردیبهشت ۹۳ در گزارشی از "انتقال پایتخت پسته جهان از کرمان به کالیفرنیا" خبر داد.

بنابر این گزارش به خاطر حمایت‌های همه جانبه از کاشت و تولید پسته در آمریکا، حتی شماری از تولیدکنندگان ایرانی مشغول فعالیت در دشت‌های کالیفرنیا شده‌اند.

به گزارش خبرگزاری مهر سال ۹۲ عملا تولید پسته کالیفرنیا از ایران بیشتر شد و "گوی سبقت را در زمینه صادرات این محصول از کشاورزان ایرانی ربود".

بر این اساس، تولید پسته ایران را از ۲۵۰ هزار تن در سال به ۱۵۰ هزار تن رسیده در حالی که آمریکا در سال ۲۰۱۳ تولید پسته خود را به ۲۷۰ هزار تن افزایش داد.

با توجه به بازگردادن بخشی از پسته صادراتی ایران از چین در سال گذشته، برخی از صادرکنندگان نگرانند که ایران نه تنها بازار اروپا بلکه بازار بزرگ چین را نیز به رقیبان کالیفرنیایی واگذار کند.