برنده امسال جایزه صلح ناشران آلمان انسانی صریح‌اللهجه است و این را در کلیسای پاول فرانکفورت نیز به اثبات رساند. آماج انتقادهای کارل شلوگل تاریخ‌نگار در مراسم دریافت این جایزه هم پوتین بود و هم شیوه برخورد آلمان با روسیه.
هیأت داوران جایزه صلح ناشران آلمان از کارل شلوگل به عنوان "لرزه‌نگار تحولات اجتماعی" یاد کرده استعکس: dpa-Poolfoto/epd
تبلیغات
کارل شلوگل، تاریخ‌نگار آلمانی معروف به "باستان‌شناس شرق"، امروز یکشنبه ۱۹ اکتبر (۲۷ مهرماه) در کلیسای پاول فرانکفورت جایزه صلح ناشران و کتابفروشان آلمان را دریافت کرد. در متن تقدیر از شلوگل از جمله آمده است: «هشدار او به ما این است که بدون اوکراینی آزاد، صلحی در اروپا ممکن نخواهد بود.»
کاتیا پتروفسکایا، نویسنده اوکراینی-آلمانی، در سخنرانی ستایش‌آمیز خود، شلوگل را تاریخ‌نگاری خواند که هرگز "بُعد انسانی در پس تاریخ و سیاست" را از نظر دور نداشته و کمتر کسی چون او به نزدیکتر شدن انسان‌ها و ملت‌ها ورای مرزهای دولتی، به ویژه از طریق مواجهه مستقیم با مردم، کمک کرده است.
پتروفسکایا در خطابه نکوداشت این تاریخ‌نگار برجسته گفت: «کارل شلوگل درهم‌تنیدگی سرنوشت‌های انسانی را آشکار کرده است؛ سرنوشت‌هایی که زیر لایه‌های انباشته‌شده ایدئولوژی‌ها مدفون شده بودند.»
ستایش از نقش شلوگل در "تفاهم اروپایی"
ولفرام وایمر، مأمور دولت آلمان در امور فرهنگی، پیش‌تر شلوگل را "تاریخ‌نگار و روشنفکر برجسته"ای توصیف کرد که "با آثار تحسین‌برانگیز فراوان درباره تاریخ اروپای شرقی، نقشی تعیین‌کننده در تفاهم اروپایی داشته است".
وایمر افزود: «کمتر کسی چون شلوگل، با درخشش علمی، قدرت روایی و شفافیت اخلاقی، نگاه اروپا را به سوی شرق گشوده است. آثار او تاریخ را خواندنی و درک‌پذیر کرده‌اند.»
هیأت داوران، این پژوهشگر تاریخ را "لرزه‌نگار تحولات اجتماعی" و یکی از نخستین کسانی نامیده که نسبت به سیاست‌های توسعه‌طلبانه و تجاوزکارانه پوتین هشدار داده‌اند. وایمر نیز تأکید کرد: «شلوگل همواره گفته است که بدون اوکراینی آزاد، صلحی در اروپا ممکن نخواهد بود.»
"ترس، مهم‌ترین سلاح" پوتین
کارل شلوگل در سخنرانی تکان‌دهنده قدردانی‌اش از این جایزه، ولادیمیر پوتین و نیز شیوه برخورد آلمان با حاکم کرملین را با لحنی تند مورد انتقاد قرار داد و شخصیت پوتین را همچون کسی توصیف کرد که "ترس مهم‌ترین سلاح اوست".
شلوگل همچنین پوتین را از جمله به "پاکسازی قومی" متهم کرد و گفت: «فاجعه‌ای که روسیه پوتین بر سر اوکراین آورده، نام‌های بسیاری دارد: امپریالیسم، تجدیدنظرطلبی، دولت مافیایی، فاشیسم، نژادپرستی.»
این تاریخ‌نگار ۷۷ ساله شناخت دیرهنگام آلمان از پوتین و نیات واقعی او را نیز که هنوز هم برای برخی حاصل نشده، مورد انتقاد قرار داد و گفت: «روسیه‌شناسان بسیاری بودند، اما بسیار اندک کسانی که واقعاً چیزی از روسیه بفهمند.»
شلوگل به جنگ‌های کنونی در اوکراین، خاورمیانه، سودان و بسیاری دیگر از نقاط جهان اشاره کرد و این وضعیت را بخشی از روندی جهانی دانست که بسیاری از یقین‌های به ظاهر خدشه‌ناپذیر دهه‌های گذشته را زیر سؤال برده است: «من هرگز نمی‌توانستم تصور کنم که روسیه بار دیگر به دورانی که از بسیاری جهات شبیه شیوه‌های استالینیستی است، سقوط کند.»
او به همان میزان چنین وضعیتی را در روسیه غیرقابل تصور می‌دانسته که تصور "یک آمریکا که در آن ترس از یک رژیم اقتدارگرا فراگیر شود". شلوگل افزود که به همین میزان "هرگز به ذهنم خطور نمی‌کرد که آلمان هم روزی به سوی بحران برود".
شلوگل در پایان سخنانش از تمام مردم اوکراین قدردانی کرد؛ از مردمی که به گفته او، می‌توانند به بقیه جهان درس‌های بسیاری، از بی‌ارتباطی دفاع از میهن با میلیتاریسم گرفته تا زنده بودن ایده وطن‌دوستی، بیاموزند. درس دیگر اوکراین به گفته او این است که تسلیم شدن در برابر متجاوز، صلح نمی‌آورد: «آنها با آموزه‌های مقاومت آشنا هستند و به اروپایی‌ها می‌آموزند چه بر سرشان خواهد آمد اگر بالاخره خود را برای وضعیت اضطراری آماده نکنند.»
به گفته او، رژیم حاکم بر روسیه از اروپا نفرت دارد و می‌خواهد اوکراین را به عنوان کشوری مستقل نابود کند. شلوگل با اشاره به مقاومت مردم اوکراین در برابر روسیه، افزود: «آنها به ما نشان می‌دهند که امتیازدهی به متجاوز فقط اشتهای او را برای زیاده‌خواهی بیشتر می‌کند و اینکه سیاست دلجویی نه به صلح، که به جنگ منتهی میشود.»
به باور شلوگل، ناکامی در شناخت به‌هنگام روسیه، عرصه گسترده‌ای برای "روشنگری تاریخی" و "بازنگری" فراهم می‌کند که هیچ‌کس از آن معاف نخواهد بود.
تبلیغات
باستان‌شناس حافظه در قلمرو سایه‌ها
کارل شلوگل تاریخ را نه در اسناد خاک‌گرفته که از دل خاکستر ویرانی‌ها بیرون می‌کشد؛ نه از پله‌های سنگی دانشگاه‌ها، بلکه از ایستگاه‌های قطار شرق اروپا، از بوی سرد واگن‌های باری، از اتاق‌های بازجویی متروک، و از کوچه‌هایی که هنوز رد چکمه‌های دو امپراتوری را بر سنگفرش خود نگاه داشته‌اند. او مورخ آرشیوهای مهر و موم‌شده نیست؛ کاوشگر حافظه‌های نیمه‌سوخته است.
او سالیان دراز میان ویرانه‌های شوروی فروپاشیده قدم زده و آموخته است که تاریخ، پیش از آنکه به کتاب بدل شود، در کالبد شهرها و زخم مردمان رسوب می‌کند. از همین رو است که هشدار می‌دهد، فقدان حافظه در نهایت به قربانی شدن در آینده‌ای می‌انجامد که انسان آن را نفهمیده است.
برای شلوگل اوکراین فقط یک کشور نیست؛ آزمایشگاه حافظه اروپا است. او بارها نوشته است که بدون فهم اوکراین، نمی‌توان قرن بیستم را فهمید و دریافت که قرن بیست و یکم به چه پرتگاهی می‌رود. او به ما یادآور میشود که امپراتوری روسیه، چه در جامه تزاری، چه در نقاب بلشویکی و چه در کسوت پوتینی، از منظر تاریخی همواره از دل یک روایت، روایت حذف ملت‌های کوچک، بلعیدن زبان‌ها، و مصادره حافظه، بیرون آمده است.
به باور شلوگل، اگر اروپای غربی خیال می‌کند چنین تاریخی دوباره دهان باز نخواهد کرد، باید به خارکیف، ماریوپل و صدها نام دیگر گوش بسپارد؛ نام‌هایی که برای این "باستان‌شناس شرق" نه نقطه‌هایی بر روی نقشه، که زنگ‌های خطر تمدنی هستند.
او پوتین را "معمار هراس" می‌نامد و نشان می‌دهد که ماشین قدرت او، ترکیبی از نوستالژی امپراتوری، دستگاه امنیتی بی‌مهار، و خشونت عریان است. برای شلوگل، آنچه امروز بر اوکراین می‌گذرد، جنگی صرفاً بر سر مرزها نیست، تلاشی برای قتل حافظه و حذف یک ملت با هدف تسلط روایت کرملین است.
شلوگل چون باستان‌شناسی که آرام‌آرام لایه‌های خاک را کنار می‌زند، نشان می‌دهد که چگونه تاریخ شرق اروپا پر از صداهایی بوده که قرن‌ها خفه شده و ناشنوده مانده‌اند. از یهودیان تبعیدشده تا تاتارهای در هم‌شکسته، از ملت‌های بالکان تا اقلیت‌های قفقازی، همه در نگاه شلوگل بخش‌هایی از پازلی هستند که بدون آنان، اروپا از درک خود عاجز خواهد ماند. به همین دلیل، اوکراین برای او یک مسئله ژئوپولیتیک صرف نیست، بلکه میدان نبردی برای کرامت انسانی و حق حفظ حافظه است.
پیام شلوگل ساده اما تکان‌دهنده است؛ چنانچه اروپا با چشم باز به شرق خود ننگرد، بار دیگر در تاریکی تاریخ فرو خواهد رفت. و اینک، در میانه جنگ اوکراین، سخن او در این باره که صلح اگر صلح باشد، باید بر حقیقت و آزادی استوار شود، بیش از هر زمان دیگری معنا می‌یابد؛ همان دو سنگ‌بنایی که شلوگل همه عمر برای نجات‌شان جنگیده است.
جایزه‌ای که ۷۵ ساله شد
هیأت داوران جایزه صلح ناشران آلمان اواخر ژوئیه گذشته کارل شلوگل را به عنوان برنده امسال خود برگزید. این جایزه سپس، به رسم هر ساله، در کلیسای پاول و هم‌زمان با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، به این تاریخ‌نگار برجسته اعطا شد.
جایزه ۲۵ هزار یورویی صلح ناشران و کتابفروشان آلمان از مهم‌ترین جوایز فرهنگی جمهوری فدرال آلمان به شمار می‌رود. این جایزه از سال ۱۹۵۰ میلادی تاکنون به بیش از ۷۵ نویسنده، فیلسوف، دانشمند و سیاستمدار اعطا شده است.
از جمله دریافت‌کنندگان این جایزه می‌توان به آلبرت شوایتسر، واتسلاو هاول، آسترید لیندگرن و سلمان رشدی اشاره کرد. سال گذشته این جایزه به آن اپل‌باوم، نویسنده و تاریخ‌نگار آمریکایی−لهستانی تعلق گرفت.
برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آن اپل‌باوم
جایزه صلح ناشران آلمان از سال ۱۹۵۰ در حاشیه نمایشگاه کتاب فرانکفورت به نویسندگان تاثیرگذاری اعطا میشود که در راستای زندگی صلح‌آمیز انسان‌ها فعالیت می‌کنند. روایتی تصویری از برندگان این جایزه از سال ۲۰۰۰ تا کنون.
عکس: Angel Navarrete/IMAGO/El Mundo
آن اپل‌باوم (۲۰۲۴)
جایزه صلح نشران آلمان در سال ۲۰۲۴ به اپل‌باوم، روزنامه‌نگار، ستون‌نویس و تاریخ‌نگار آمریکایی لهستانی رسید. شورای گزینش اتحادیه ناشران آلمان در استدلال انتخاب این چهره فرهنگی به عنوان برنده سال ۲۰۲۴ تصریح کرد، "در دورانی که ارزش‌ها و دستاوردهای دموکراسی بیش از پیش مورد تمسخر و حمله قرار می‌گیرند، نوشته‌ها و آثار او [آن اپل‌باوم] سهمی مهم در راه حفظ دموکراسی و صلح محسوب دارند".
عکس: Angel Navarrete/IMAGO/El Mundo
سلمان رشدی (۲۰۲۳)
اتحادیه ناشران آلمان جایزه صلح خود در سال ۲۰۲۳ را به سلمان رشدی اهدا کرد. رشدی از زمان انتشار کتاب "آیات شیطانی" بیش از سه دهه است که با تهدید به مرگ مواجه است، در سال گذشته از یک حمله جان بدر برد. آیت‌الله خمینی در فتوایی خواستار کشتن او و هر کسی شد که در انتشار این کتاب دست داشت و برای آن جایزه تعیین کرد. این فتوا هیچ‌گاه رسماً لغو نشد.
عکس: Andrew Matthews/AP/picture alliance
سرهی ژادان (۲۰۲۲)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۲۲ به سرهی ژادان، شاعر، نویسنده و مترجم اوکراینی تعلق گرفت. بنیاد جایزه صلح ناشران آلمان در رستای تصمیم خود اعلام کرد، این نویسنده ۴۸ ساله اوکراینی به خاطر آثار هنری برجسته‌اش و همچنین به دلیل رویکرد انسان‌دوستانه‌اش به شهروندان در جنگ و کمک به آنها با به خطر انداختن جانش مورد تقدیر قرار می‌گیرد. ژادان در منطقه لوهانسک به دنیا آمده است.
عکس: Wolfgang Rattay/REUTERS
تسیتی دانگارمبگا (۲۰۲۱)
جایزه صلح انجمن ناشران آلمان در سال ۲۰۲۱ به "تسیتی دانگارمبگا" نویسنده، فیلمساز و فعال مدنی اهل زیمبابوه رسید. خانم دانگارامبگا امروزه یکی از مطرح‌ترین فیلمسازان زیمبابوه است و موضوع خشونت علیه زنان از محورهای کار اوست. او همچنین از زنان فیلمساز جوان در کشورش حمایت می‌کند و از سال ۱۹۹۰شرکت تولید فیلم Nyeria" را تاسیس کرده است.
عکس: Sebastian Gollnow/dpa/picture alliance
آمارتیا سن (۲۰۲۰)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۲۰ به آمارتیا سن، اقتصاددان و فیلسوف هندی اهدا شد. به اعتقاد هیئت داوران اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان "فعالیت الهام‌بخش سن فراخوانی است برای تقویت و ترویج گونه‌ای از فرهنگ تصمیم‌گیری سیاسی که بر احساس مسئولیت در قبال دیگران استوار است و از هیچ کس حق تصمیم‌گیری را نمی‌گیرد". برخی آثار این فیلسوف که برنده جایزه نوبل اقتصاد نیز است، به فارسی برگردانده شده‌اند.
عکس: Anindito Mukherjee/EPA/dpa/picture alliance
آلیدا و یان آسمن (۲۰۱۸)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۸ به آلیدا و یان آسمن، دو فرهنگ‌شناس آلمانی، اعطا شد. آلیدا آسمن (راست در تصویر)، ادیب و فرهنگ‌شناس، با پژوهش‌هایش در زمینه فرهنگ یادآوری و عدم فراموشی به شهرت رسیده است. همسر او، یان آسمن، به عنوان مصرشناس، آثاری آفریده که به درک کشمکش‌های فرهنگی و مذهبی معاصر در سراسر دنیا کمک کرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dedert
سباستیائو سالگادو (۲۰۱۹)
برنده جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۹ نه ادیب و نویسنده بود و نه سیاستمدار یا روزنامه‌نگار. اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان این جایزه معتبر را به "سباستیائو سالگادو" اهدا کرد؛ عکاس مشهور برزیلی که پاسداری از طبیعت، دل‌مشغولی اصلی او بوده است. سوژه‌ها و عکس‌های منحصر به فرد سالگادو همان چیزی است که او را از دید داوران، سزاوار دریافت جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۹ کرد.
عکس: Getty Images/T. Lohnes
مارگارت اتوود (۲۰۱۷)
برنده‌ی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۷ مارگارت اتوود، نویسنده‌ی بنام کانادایی است. در توضیح اتحادیه ناشران آلمان در راستای انتخاب اتوود به عنوان برنده‌ی سال ۲۰۱۷ آمده است که این نویسنده‌ی ۷۷ ساله‌ی کانادایی در رمان‌ها و آثار غیرداستانی‌اش "همواره شم سیاسی و حساسیت بالای خود برای تحولات و جریان‌های نامحسوس و خطرناک" را به نمایش گذاشته است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dedert
كارولین امکه (۲۰۱۶)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۶ به کارولین امکه Carolin Emcke تعلق گرفت. امکه نویسنده‌ای است که با تمام وجود علیه نفرت و چند قطبی شدن جامعه مبارزه می‌کند. برای او امر خصوصی و امر سیاسی از یکدیگر جدایی‌ناپذیرند. کارولین امکه (متولد سال ۱۹۶۷) سال‌هاست که با کتاب‌ها، مقاله‌ها و سخنرانی‌هایش علیه تفکر جزمی و چند قطبی شدن جامعه مبارزه می‌کند.
عکس: picture alliance/dpa/A.Dedert
نوید کرمانی (۲۰۱۵)
برنده‌ی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۵ نوید کرمانی بود که در سال‌های اخیر آثار متعددی منتشرکرده است. دین و زندگی در جوامع چندفرهنگی و همچنین جایگاه فردیت در دنیای مدرن از مشغله‌های ذهنی نوید کرمانی است. ناشران آلمان از او به عنوان "یکی از مهم‌ترین صداها در جامعه آلمان" یاد کرده و معتقدند که کرمانی از جامعه آلمان می‌خواهد که زندگی صلح‌آمیز انسان‌ها با پیشنه‌های ملی و مذهبی متفاوت را میسر کند.
عکس: picture alliance/dpa/T. Frey
جرون لنیر (۲۰۱۴)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۴ به جرون لنیر، نویسنده آمریکایی و یکی از پیشگامان تحقیق در فضای مجازی اهدا شد. از جمله آثار مهم او "شما ابزار نیستید" نام دارد که به اثرات منفی اینترنت در جامعه مدرن می‌پردازد. به اعتقاد لنیر دنیای دیجیتال باید ساختاری بیابد که هم حقوق فردی را محترم شمارد و هم مشارکت همگانی را ترویج کند. استفاده و سوءاستفاده از دانش و داده در اینترنت از دیگر موضوعات آثار او است.
عکس: REUTERS/K. Pfaffenbach
سوتلانا آلکسیویچ (۲۰۱۳)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۳ به سوتلانا آلکسیویچ از بلاروس تعلق گرفت که در سال ۲۰۱۵ نیز جایزه نوبل ادبی را از آن خود کرد. این نویسنده‌ی منتقد به ویژه برای خلق آثاری به شهرت رسیده که در آنها به پیامدهای فاجعه اتمی در نیروگاه چرنوبیل و نیز جنگ شوروی در افغانستان پرداخته است. از مستندنگاری‌های دقیق این نویسنده می‌توان دریافت که در امپراتوری الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور روسیه سفید، چه می‌گذرد.
عکس: picture-alliance/dpa
لیائو یی‌وو (۲۰۱۲)
اتحادیه ناشران آلمان جایزه صلح در سال ۲۰۱۲ را به لیائو یی‌وو، شاعر و نویسنده چینی، اعطا کرد. او به خاطر آثار انتقادی‌اش که در چین ممنوع هستند، چند سال نیز در زندان به سر برد. اتحادیه ناشران آلمان دلیل برگزیدن لیائو یی‌وو به عنوان برنده این جایزه را "زبان قوی و بی‌ریای" این نویسنده خواند که در مقابله با سرکوب‌های سیاسی، به زبان شنوای محرومان چین بدل شده است.
عکس: dapd
بوعلام صنصال (۲۰۱۱)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۱ به بوعلام صنصال نویسنده الجزایری تعلق گرفت. اتحادیه ناشران آلمان انتخاب او در آن سال را پیامی به جنبش دموکراسی‌خواهی در الجزایر خوانده و "روایت‌های شورانگیز و همدلی درونی او در محترم شمردن فرهنگ‌ها و فهم تبادلات فرهنگی" را دلیل شایستگی او برای کسب این جایزه دانسته بود. صنصال از روشنفکرانی است که بی‌پرده از شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم در الجزایر انتقاد می‌کنند.
عکس: picture-alliance/dpa
دیوید گروسمن (۲۰۱۰)
برنده‌ی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۰ دیوید گروسمن، نویسنده اسرائیلی بود. او در آثار خود به‌گونه‌ای همه‌سویه به مسائل و رویدادهای خاورمیانه می‌پردازد و راهی برای مقابله با جنگ و احساس ناتوانی در برابر آن می‌جوید. به باور گروسمن علیرغم دشواری دستیابی به صلح نباید از سخن گفتن در باره‌ی آن دست شست. او معتقد است، کسانی که از رسیدن به صلح ناامید شده‌اند، "مغلوب و تسلیم خشونت و تلخی جنگ شده‌اند".
عکس: picture-alliance/dpa
کلادیو ماگریس (۲۰۰۹)
کلادیو ماگریس، نویسنده و فیلسوف ایتالیایی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۰۹ را به دست آورد. او در بسیاری از کتاب‌های خود از جمله در مشهورترین اثر خود که "دانوب، سرگذشت یک رودخانه" نام دارد، به اسطوره‌های سیاسی جهان غرب پرداخته است. به اعتقاد اتحادیه ناشران آلمان، ماگریس در آثار خود به بهترین شکل به سرنوشت مشترک اروپا پرداخته و سنت‌های باارزش اروپا را در کنار تنوع فرهنگی آن نشان داده است.
عکس: Getty Images/AFP/H. Guerrero
آنزلم کیفر (۲۰۰۸)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۰۸ به آنزلم کیفر(Anselm Kiefer)، نقاش و مجسمه‌ساز آلمانی تعلق گرفت که "خاطره" برای نمونه در ارتباط با فاجعه هولوکاست موضوع اصلی آثار اوست. "هویت ملی" از دیگر مشغله‌های ذهنی این هنرمند آلمانی است. آثار عظیم او با مواد و مصالح گوناگونی چون کاه، سفال، سرب، لاک الکل، خاکستر، گل‌ها و گیاهان خلق شده است.
عکس: picture-alliance/dpa
ساول فریدلندر (۲۰۰۷)
در سال ۲۰۰۷ جايزه صلح ناشران آلمان به ساول فريدلندر، تاريخدان اسرائيلى‌آمريكايى تعلق گرفت که از پژوهشگران صاحب‌نام فاجعه هولوکاست است. خانواده او مانند هزاران يهودى ديگر در اردوگاه آشويتس به قتل رسيدند. هيچ مورخ ديگرى مانند فريدلندر تا به اين حد به نگارش خاطرات و تاريخ هولوكاست نپرداخته است. به اعتقاد اتحاديه ناشران آلمان فریدلندر "به فغان و فرياد خاكستر انسان‌هاى سوزانده شده، نام و نشان بخشيد".
عکس: picture-alliance/dpa
ولف لپنيز (۲۰۰۶)
جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۶ به ولف لپنيزWolf Lepenies ، جامعه‌شناس و پژوهشگر آلمانی اهدا شد که هنر را همواره در پيوند با مسئوليت‌های اجتماعی می‌بيند. لپنيز معتقد است که "فرهنگ بايد هميشه مداخله كند، همان گونه كه هميشه مداخله كرده يا بايد می‌كرده است". برخورد میان فرهنگ و سیاست و نیز برخورد میان "کار فکری روشنفکر" و مسئولیت اجتماعی او از موضوعات محوری آثار این اندیشمند آلمانی است.
عکس: AP
اورهان پاموک (۲۰۰۵)
اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۵ جایزه صلح خود را به اورهان پاموک نویسنده برجسته ترکیه اهدا و در استدلال این انتخاب اعلام کرد، او آثاری آفریده که "اروپا و ترکیه اسلامی را به یکدیگر نزدیک می‌کند، به دفاع از حقوق انسان‌ها و اقلیت‌ها برمی‌خیزد و همواره در برابر مسائل سیاسی کشورش موضع‌گیری می‌کند. اورهان پاموک را "داستان‌سرای پسامدرن" می‌دانند که آثارش پر از تصاویر، استعاره‌ها و گفتارهای دوپهلوست.
عکس: picture-alliance/AA
پیتر استرهازی (۲۰۰۴)
برنده‌ی جایزه صلح اتحادیه نشران آلمان در سال ۲۰۰۴ پیتر استرهازی، نویسنده‌ی مجاری بود. استرهازی که از چهر‌ه‌های سرشناس ادبیات معاصر مجارستان محسوب میشود، در سال ۲۰۰۰ با انتشار "هارمونی‌های آسمانی" شهرت جهانی کسب کرد. این اثر تاریخی درباره خانواده‌ی اصیلی است که استرهازی سرگذشت و فراز و نشیب‌های این خانواده را در زمان روی کار آمدن حکومت کمونیستی روایت می‌کند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dedert
سوزان سونتاگ (۲۰۰۳)
اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۳ با جایزه صلح از سوزان سونتاگ، نویسنده‌ی سرشناس آمریکایی به خاطر تلاش او "در جهان تصاویر جعلى و حقایق تحریف‌شده" براى "حرمت اندیشه‌ى آزاد" تقدیر کرد. سونتاگ از منتقدان جنگ عراق و سیاست‌هاى سلطه‌جویانه آمریکا بود. آثار این نویسنده فقید به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شده و عرصه‌هاى گوناگونى از رمان گرفته تا رساله‌نویسى و از نمایشنامه گرفته تا سناریونویسى را در برمى‌گیرند.
عکس: picture alliance/U. Baumgarten
چینوآ آچه‌به (۲۰۰۲)
چینوآ آچه‌به نویسنده فقید نیجریه‌ای که در کنار نویسندگانی چون نادین گوردیمر (آفریقای جنوبی) و بن اکری (نیجریه) از مهم‌ترین چهر‌ه‌های ادبی آفریقا محسوب میشود، در سال ۲۰۰۲ جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان را دریافت کرد. او به "پدر ادبیات آفریقا" شهرت داشت. "چیزها از هم می‌پاشند" از مهم‌ترین آثار آچه‌به است که به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شده و میلیون‌ها نسخه از آن به فروش رسیده است.
عکس: picture-alliance/AP
یورگن هابرماس (۲۰۰۱)
در سال ۲۰۰۱ یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه‌شناس نامدار آلمانی جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان را کسب کرد. هابرماس یکی از بانفوذترین اندیشمندان آلمانی محسوب میشود و در مباحث فلسفی، اجتماعی و سیاسی آلمان و اروپا نقش مهمی ایفا می‌کند. او در آثارش به دگرگونی‌ها و چالش‌های دنیای مدرن می‌پردازد. هابرماس از چهر‌ه‌های برجسته فلسفه است که به‌شکل فعال و قاطعانه در بحث‌های مربوط به سیاست‌های روز مشارکت دارند.
عکس: Getty Images/AFP/L. Gouliamaki
آسیه جبار (۲۰۰۰)
آسیه جبار، نویسنده فقید الجزایری که یکی از برجسته‌ترین نویسندگان کشورهای شمال آفریقا محسوب میشود، برنده‌ی جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۰ بود. استقلال الجزایر، استعمار فرانسه و برابری حقوقی زن و مرد از موضوعات محوری آثار آسیه جبار است که در زادگاهش، الجزایر به عنوان نماد آزادی زنان شناخته شده است.
