همزمان با آغاز دوره‌ی جدید فعالیت شورای نگهبان، سی‌ام تیرماه ۱۳۸۹، مهدی کروبی یکی از نامزدان معترض به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری با انتشار نامه‌ای به انتقاد از عملکرد این شورا در دو دهه‌ی گذشته پرداخت. نامه‌ی کروبی خطاب به آیت‌الله محمد مومن نوشته شده که از تیرماه ۱۳۶۲ یکی از شش "فقیه" عضو این نهاد است. در روزهای گذشته بسیاری از اعضای جدید و قدیمی شورا در مناسبت‌های مختلف به ستایش و دفاع از فعالیت‌های این نهاد پرداخته‌اند. محمد مومن در گفتگویی که ۲۴ تیرماه در پایگاه اینترنتی شورای نگهبان منتشر شد ادعا کرد این نهاد «در انجام وظایف خود كوتاه نیامده‌است.»

"به مسلخ کشاندن کشور"

مهدی کروبی با اشاره به گفت‌وگوی یاد شده می‌نویسد، در میان اظهار نظرهای مختلف در مورد عملکرد شورا تنها به بخشی از اظهارات محمد مومن می‌پردازد که به زعم او «فقیهی آگاه و با سابقه در انقلاب و نظام اسلامی» است. کروبی علت نوشتن نامه به مومن را رفتار کسانی عنوان می‌کند که به اعتقاد او حاصلی جز «تیشه زدن به ریشه اسلام و روحانیت و به مسلخ کشاندن کشور» ندارد.

دبیرکل حزب اعتماد ملی در ادامه‌ی نامه‌ی خود فعالیت‌های شورای نگهبان در تفسیر قانون اساسی، بررسی مصوبه‌های مجلس و نقش آن در رد صلاحیت نامزدان انتخابات را مورد انتقاد قرار داده است. او که ریاست دوره سوم مجلس را بر عهده داشت در نامه خود به بررسی "رویه‌های مختلف" شورای نگهبان در برابر مصوبه‌های شش دوره‌ی گذشته نهاد قانون‌گذاری می‌پردازد که به زعم او «متاثر از مسائل جناحی و سیاسی بوده.»

دخالت در انتخابات با "نظارت استصوابی"

یکی از انتقادهای کروبی به "نظارت استصوابی" بر انتخابات مربوط می‌شود. او معتقد است تفسیر خودسرانه شورا از این مفهوم به دخالت آشکار در انتخابات از طریق حذف نامزدان جناح‌های رقیب انجامیده است. کروبی می‌نویسد «آنچه تحت عنوان نظارت استصوابی توسط شورای نگهبان اجرا می‌گردد به جای اصلاح و به صواب رساندن تصمیمات و رفتارهای مجریان، یک خود مختاری بی حد و مرز است که اصل برائت را نفی [می‌کند] و تفتیش خصوصی‌ترین عقاید داوطلبان و احاطه بر ضمیر اشخاص را بخشی از رسالت خود می‌داند.»

کروبی با اشاره به رد صلاحیت اصلاح‌طلبانی که در دوره‌های مختلف مجلس نماینده بوده‌اند نوشت «جای تاسف است که شورای نگهبان این حافظ شرع و قانون اساسی امروزه به شورای کسب و حفظ قدرت یک جناح سیاسی که اعضای آن متعلق به آن جریان هستند، تبدیل شده است.»

نهادینه کردن تقلب توسط "شورا و حاکمیت"

مهدی کروبی در دور‌ه‌ی نهم نیز نامزد انتخابات ریاست جمهوری و رقیب محمود احمدی‌نژاد و هاشمی رفسنجانی بود. او می‌گوید تا پیش از نماز صبح فردای انتخابات همراه با رفسنجانی به دور دوم راه یافته بود اما با تقلبی که انجام شد جای او را به محمود احمدی‌نژاد دادند. کروبی تاکید می‌کند "شورا و حاکمیت" با این اقدام تقلب را در انتخابات نهادینه کرده‌اند.

دبیرکل حزب اعتماد ملی خطاب به محمد مومن نوشت «یکبار دیگر شما را به بررسی عملکرد آن شورا و حاکمیت در قبال انتخابات دوره نهم که نهال تخلف و تقلب را در کشور به بهانه‌های واهی به‌وسیله نهادهای نظارتی و اجرایی نهادینه کرد، و در دوره دهم ریاست جمهوری بعد از آن تقلب آشکار که با خروش و اعتراض مردم در اعاده حق رای‌شان تبلور پیدا کرد، دعوت می‌کنم.»

"اصلاح شورا" منتفی است؟

محمد مومن در گفتگوی ۲۴ تیرماه خود در مورد نظارت شورای نگهبان بر انتخابات اظهار داشته «تمامی مسائل انتخابات، وفق قانون مورد بررسی قرار می‌گیرد. به شكایت‌ها هم دقیقا رسیدگی می‌شود و اعضا نظر شخصی خود را بر وظایف قانونی خود ترجیح نمی‌دهند.» کروبی با برشمردن نمونه‌هایی از آنچه تصمیم‌گیری این شورا به نفع یک جناح خاص خوانده، و با اشاره به دو انتخابات ریاست جمهوری اخیر خطاب به او نوشت «آیا بعد از ورود این آثار مخرب و زیانبار به کشور و نظام وقت بازخوانی، بازنگری و اصلاح در رفتار آن شورا فرا نرسیده است؟»

شورای نگهبان در همان روزی که نامه‌ی کروبی منتشر شد به انتخاب هیات رئیسه جدید پرداخت. به گزارش روابط عمومی این نهاد، در انتخابات روز چهارشنبه، سی‌ام تیرماه اعضای سابق هیات رئیسه در سمت‌های خود ابقا شدند. به این ترتیب احمد جنتی دبیر و عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورا باقی می‌مانند. جنتی از حامیان سرسخت احمدی‌نژاد محسوب می‌شود و به نظر می‌رسد با ابقای او «بازنگری و اصلاح رفتار» شورای نگهبان که کروبی خواستار آن شده منتفی است.

BK/BM