حالا دیگر روشن شده که بیماری کرونا می‌‌تواند علاوه بر ریه و دستگاه تنفسی، به بسیاری اندام‌های دیگر نیز آسیب وارد کند، از جمله قلب، رگ‌ها، اعصاب، کلیه‌ها و پوست.

اما متخصص‌های مغز و اعصاب دانشگاه کالج لندن (UCL) در تحقیقات خود به نتایج تکان‌دهنده دیگری نیز رسیده‌اند که نشان می‌دهد ویروس کووید۱۹ در برخی از بیماران، حتی آنهایی که دارای علائم بسیار خفیفی بوده‌ و بهبود یافته‌اند، آسیب‌های جدی مغزی وارد کرده است. آسیب‌هایی که یا خیلی دیر یا هیچگاه تشخیص داده نمی‌شوند.

آنها در نه نفر از ۴۳ بیمار مبتلا به کووید۱۹ «آنسفالومیلیتیت حاد دمیلینه کننده»(ADEM) را تشخیص دادند. این بیماری التهابی منجر به تخریب دژنراتیو سیستم عصبی مرکزی می‌شود که بر غلاف میلین (پوسته اطراف فیبرهای عصبی) اعصاب مغز و نخاع تأثیر می‌گذارد و یک بیماری جدی سیستم عصبی با آسیب منتشرشده به مغز و نخاع به شمار می‌رود.

عواقب این آسیب‌ها

از میان بیمارانی که مورد آزمایش قرار گرفته‌اند، ۱۲ نفر از التهاب سیستم عصبی مرکزی، ۱۰ نفر از آنسفالوپاتی موقتی (نوعی بیماری مغزی) با هذیان یا روان‌پریشی، هشت مورد از سکته مغزی و هشت مورد دیگر نیز از مشکلات عصبی محیطی رنج می بردند ، که بیشتر آنها با تشخیص سندرم گیلین باره (Guillain-Barré-Syndrom) است. سندرم گیلین باره اختلالی است که باعث حمله سیستم ایمنی بدن به اعصاب می‌شود که نتیجه آن فلج و در پنج درصد موارد کشنده است. یک زن ۵۹ ساله مبتلا به کووید۱۹ بر اثر این عارضه درگذشته است.

مایکل زندی، مدیر این پروژه تحقیقاتی و مشاور بیمارستان دانشگاه کالج لندن در این باره می‌گوید: «ما چنین روش حمله را تا به حال در ویروس‌های دیگر ندیده‌ایم.» به گفته او، اینکه آسیب‌هایی این چنین جدی حتی به بیمارانی وارد می‌شود که علائم بسیار خفیفی از بیماری را داشته‌اند، کاملا غیرعادی است.

جدی گرفتن علائم

براساس همین پژوهش، کرونا در بسیاری از بیماران آسیب‌های جسمی و مغزی درازمدت می‌زند. آنها حتی مدت طولانی پس از بهبودی به سختی نفس می‌کشند و خسته‌اند. سایر افرادی که بهبود یافته‌اند از بی‌حسی، ضعف و کاهش حافظه رنج می‌برند.

مایکل زندی می‌گوید: «از نظر بیولوژیکی ، ADEM شباهت‌هایی با  بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) دارد، اما شدیدتر است و معمولاً فقط یک بار اتفاق می‌افتد. برخی از بیماران برای مدتی طولانی از این عوارض رنج می‌برند و برخی به خوبی بهبود پیدا می‌کنند.»

به گفته زندی طیف کامل همه بیماری‌های مغزی و تأثیرات دیررس ناشی از ویروس زارس کووید  SARS-CoV-2 هنوز ثبت یا روشن نشده است، زیرا وضع بسیاری از بیماران در بیمارستان‌ها وخیم‌تر از آن است که بتوان از آنها اسکن مغزی گرفت یا آزمایش‌های دیگری روی آنها کرد.

مایکل زندی تاکید می‌کند که هدف تیم آنها این است که متخصصان و پزشكان در سراسر جهان از این بخش از عوارض کرونا آگاه شوند. آنها باید به طور قطع به علائمی که بیمار در زمینه مشکلات حافظه، خستگی، بی‌حسی یا ضعف دارند توجه ویژه کنند و در صورت مشاهده این علائم در بیمار حتما  با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنند.

مواردی تکان‌دهنده

در این تحقیقات گاه سرنوشت افرادی منتشر شده که تکان‌دهنده است. به عنوان مثال توسط یک زن ۴۷ ساله که بعد از یک هفته با سرفه و تب، احساس سردرد و بی‌حسی در دست راست به بیمارستان مراجعه می‌کند، ناگهان به شدت خواب‌آلوده می‌شود و دیگر به اطراف خود واکنش نشان نمی‌دهد. او باید به سرعت تحت عمل جراحی اورژانس قرار می‌گرفت و بخشی از جمجمه او برای رفع فشار بر مغز متورمش باید برداشته می‌شد.

یک بیمار ۵۵ ساله دیگر که هیچ مشکل روانی قبل از ابتلا به کرونا نداشته است، روز بعد از مرخص شدن از بیمارستان رفتار عجیبی در پیش می‌گیرد. او دائم مانتوی خود را تن می‌کرده و درمی‌آورده است. پس از مدتی هم دچار توهمات می‌شود و میمون و شیر در خانه خود می‌بیند. پس از بازگشت مجدد به بیمارستان به او داروهای روانپزشکی داده می‌شود.

متخصصان مغز و اعصاب بریتانیایی می‌گویند این احتمال وجود دارد که بیماری کرونا باعث آسیب‌های ظریف مغزی در برخی از بیماران شود که تنها سال‌های بعد آشکار می‌شوند. براساس این پژوهش، عواقب دیرهنگام مشابهی نیز پس از شیوع آنفولانزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ بروز کرد و احتمالاً تا یک میلیون نفر در آن زمان دچار آسیب مغزی شده بودند.

مایکل زندی می‌گوید: «امیدواریم که این اتفاق نیفتد اما زمانی که با چنین پاندمی روبرو هستیم که بخش بزرگی از جامعه را درگیر کرده است، باید هشیار باشیم.»