کلانتری: بعد از انقلاب دستاوردی در زمینه محیطزیست نداشتیم
۱۳۹۷ بهمن ۲, سهشنبه
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست میگوید در چهل سال گذشته وضعیت محیطزیست ایران بحرانی شده است. عیسی کلانتری در آستانه سالگرد انقلاب ۵۷ گفت که در مورد وضعیت محیطزیست کشور نمیتوانیم به مردم دروغ بگوییم.
تبلیغات
عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران با برشمردن پیشرفتهایی در زمینه بهداشت و آبرسانی و گازرسانی به مناطق مختلف در ۴۰ سال پس ازانقلاب و با تصریح این که "همه اینها از حقوق شهروندی محسوب میشود"، کارنامه جمهوری اسلامی در زمینه محیط زیست را غیرقابل دفاع دانست. او گفت: «بنده به عنوان رئیس سازمان محیط زیست نمیتوانم بگویم که دستاورد ۴۰ ساله حفظ محیط زیست کشور چه بوده است.»
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست سهشنبه ۲ بهمن (۲۲ ژانویه) در "همایش ملی صنعت و خدمات سبز" گفت: «در چهل سال گذشته متوسط عمر ایرانیان حدود ۲۰ سال بیشتر شده و ۹۰ درصد مردم کشور از گاز و آب آشامیدنی بهرهمند شدند، اما آلودگی هوای کلانشهرها، وضعیت نامطلوب جنگلها و بهرهوری کم از انرژی از جمله مشکلاتی هستند که در حوزه محیط زیست وجود دارد.»
کلانتری پالایشگاههای کشور را نمونه آورد که روزانه ۴۴۰ هزار بشکه مازوت تولید میکنند، مازوتی که "این روزها نه تنها در کشور استفاده نمیشود که امکان صادرات آن هم نیست و این مسئله بغرنج امروز مسئله در حوزه محیط زیست است."
او در ذکر نمونهای دیگر، به صنعت فولاد اشاره کرد که "به توسعهیافتگی آن افتخار میکنیم، اما وقتی شاخصهای زیست محیطی رعایت نمیشود و حقوق نسل آینده قربانی میشود این توسعه فایدهای ندارد، چون در راستای توسعه پایدار حرکت نکرده ایم."
به گفته رئیس سازمان محیط زیست، ایران در مسیر توسعه"چه قبل و چه بعد از انقلاب" اصول اولیه محیط زیست را حفظ نکرده است. او تاکید کرد که در ایران درصد بالایی انرژی هدر میرود و ایران در حوزه انرژی" حتی از عربستان هم کم بهرهورتر" است.
فرهنگسازی با اما و اگر
در مقام مقایسه، ایران به گفته کلانتری با پنج هزار دلار تولید سرانه ناخالص داخلی به اندازه یک کشور ۵۰ هزار دلاری تولید پسماند میکند و "این مسئله تنها با آموزش و فرهنگسازی حل میشود."
گرچه در این زمینه اقداماتی شروع شده است، ولی صاحبنظران آنها را محدود و دارای اشکال میدانند. از جمله، از سال تحصیلی ۹۶-۹۷ موضوع محیط زیست در کتاب "انسان و محیط زیست" برای دانش آموزان پایه یازدهم دوره دوم متوسطه گنجانده شده و به چارت برنامه درسی ۱۲ سال تحصیلی دانش آموزان راه پیدا کرده است.
با این همه، خبرگزاری مهر در گزارشی تازه در این باره از یک معلم این دروس نقل قول کرده است: «این کتاب می خواهد دانش آموز را با چالشهای محیط زیستی که کشور با آن درگیر است، آشنا کند و به دانش آموز نگاهی محیط زیستی بدهد اما اتفاقا به دلیل رویکرد خیلی محافظهکارانهای که نسبت به توسعه غیرپایدار همچون سد سازی و انتقال آب و صنایع و معادن و... داشته حداقل حساسیت لازم را هم به دانش آموز منتقل نمی کند.» او تصریح می کند که آموزش مسائل زیست محیطی کلا دیر شروع میشود و "درس آن در پایهای است که دانش آموزان درگیر کنکور و تست زدن و... هستند...علاوه بر این در اغلب مدارس از معلم خواسته می شود که امتحان این درس را به صورت صوری برگزار کنند و در این درس نمره مناسب به دانش آموزان بدون توجه به برگه امتحانی اختصاص بدهند."
وضعیت بحرانی محیط زیست ایران برای اولین بار نیست که در صحبتهای رئیس سازمان حفاظت از آن بازتاب مییابد. او تا کنون بارها از سیاستهای کوتاه مدت و تصمیمگیریهای نادرست نظیر سدسازی انتقاد کرده و گفته است این سیاستها در تخریب محیط زیست موثر بوده و بحرانهایی نظیر کمآبی را تشدید میکنند.
او با اشاره به صنایع ایران گفته که اگر ایران بخواهد استانداردهای بینالمللی در حوزه محیط زیست را رعایت کند باید ۸۰ درصد از صنایع کشور از جمله "نیروگاهها، پالایشگاهها و حتی صنایع تولید مواد غذایی" تعطیل شوند.
عیسی کلانتری تابستان سال ۹۶ هم گفته بود که از ابتدای تاسیس حکومت جمهوری اسلامی "به علت جهل و ناآگاهی" همواره توسعه در برابر محیط زیست قرار گرفته و ایران امروز به لحاظ حفظ محیطزیست "یکی از کشورهای سرافکنده در دنیاست".
زندگی بدون پلاستیک؛ میتوانیم کمتر پلاستیک مصرف کنیم
پلاستیک چنان در زندگی ما جا خوش کرده که دیگر به آن مأنوس شدهایم. پدیدهای که سلامت ما و محیط زیستمان را به خطر میاندازد. برای استفاده دقیق و آگاهانه از پلاستیک در اینجا چند نکته را یادآور شدهایم.
عکس: DW/Wade Adams
برای خرید از کیسههای پلاستیکی استفاده نکنید
معمولا پس از بازگشت از خرید جای کیسه پلاستیکی در سطل زباله است. برای پرهیز از آن بهتر است در خرید بعدی کوله پشتی، سبد خرید و یا ساک دستیتان را با خود ببرید. سازمانهای حفاظت از محیط زیست همچون فدراسیون حفاظت از محیط زیست و طبیعت آلمان، استفاده از ساکهای دستی پارچهای از جنس متقال، کنف و کتان را برای خرید توصیه میکنند.
عکس: picture alliance/JOKER/M. Gloger
میوه و سبزیجات بستهبندیشده نخرید
به جای خرید میوه و سبزیهایی که در کیسهها یا جعبههای پلاستیکی بستهبندی شدهاند، سراغ سبزی و میوههای آزاد بروید، برای مثال خرید از بازارهای هفتگی. خرید از این بازارها نه تنها موجب کاهش زباله میشود، بلکه از اسراف در پول و موادغذایی نیز میکاهد زیرا شما به اندازهای میوه یا سبزی میخرید که به آن احتیاج دارید.
عکس: Fotolia/Robert Kneschke
شیشه به جای پلاستیک
به گفته فدراسیون حفاظت از محیط زیست و طبیعت آلمان یک بطری پلاستیکی برای تجزیه شدن به ۴۵۰ سال زمان نیاز دارد. در برابر آن اما بطری شیشهای قرار دارد. مانند گذشته که ماست، آب، شیر، روغن یا سرکه در بطری و ظرفهای شیشهای گروییدار در دسترس مصرفکنندگان قرار داشت. درست است که بطریهای شیشهای سنگینتر از بطریهای پلاستیکی هستند، اما بازیافت شیشه به راحتی انجامپذیر است.
عکس: picture-alliance/dpa/C. Klose
بستههای بزرگتر را انتخاب کنید
کسی که تصمیم دارد بیرویه پلاستیک مصرف نکند، میباید در فروشگاهها سراغ بستههای بزرگ برود. این نوع خرید البته تنها شامل کورنفلکس یا پاستا نمیشود، بلکه مواد بهداشتی و آرایشی را نیز دربرمیگیرد. چنان که خرید ژل دوش یا صابون در بطریهای بزرگ با قابلیت پرشدن دوباره، در قیاس با خرید خُرد آنها، به وضوح از تولید زباله پلاستیکی میکاهد.
عکس: picture-alliance/dpa/U. Baumgarten
از مصرف غذاهای بستهبندیشده پرهیز کنید
برشهای میوههای تازه، سالاد آماده با کارد و چنگال یکبارمصرف پلاستیکی، تنها باعث افزایش حجم زبالههای پلاستیکی هستند. به جای آن میتوانید با گذراندن چند دقیقه در آشپزخانه غذای خود را در ظرفی معمولی با کارد و چنگال فلزی صرف کنید. برای نوشیدن نوشابه خنک خود نیز، ترجیحا از نی استفاده نکنید.
عکس: picture-alliance/Design Pics/L. D. Gordon
غذای تازه سالمتر و ارزانتر است
بسیاری از غذاهای آماده مانند سوپ کیسهای یا مواد غذایی یخزده اغلب در جعبههای پلاستیکی یا مقوایی با روکش آلومینیومی بستهبندی شدهاند. حتی درون قوطیهای کنسرو نیز پوششی پلاستیکی وجود دارد. پختن غذای تازه هم سالمتر و به صرفهتر است و هم از تولید چنین زبالههایی میکاهد.
عکس: Fotolia/Marco Mayer
هنگام بستهبندی خوراکی به فکر محیط زیست هم باشید
برای تازه نگه داشتن مواد خوراکی نیازی به استفاده از فویلهای آلمینیومی و بستههای پلاستیکی نیست بلکه بهتر آن است که مواد خوراکی خود را در کاغذهای کاهی نازک بپیچید که هم سالمتر است و هم با محیط زیست سازگارتر است. به جای ظرفهای پلاستیکی نان نیز میتوان از قوطیهای فلزی، شیشهای و یا چوبی استفاده کرد.
عکس: DW/C. Novak
قاشقهای چوبی به جای قاشقهای پلاستیکی
بهویژه هنگام پخت و پز بهتر است از ابزار پلاستیکی چشم پوشید. زیرا ذرات پلاستیکی در دمای بالا حل و وارد غذا میشوند. با استفاده از قاشق، ملاقه یا دیگر ابزار چوبی میتوان از چنین ضایعاتی جلوگیری کرد.
عکس: Fotolia/PhotoSG
اسباببازی بدون پلاستیک
کودکان دوست دارند هر چیزی را به دهان ببرند. اسباببازی پلاستیکی با سلامت کودک سازگار نیست. جایگزینی اسباببازیهای پلاستیکی سنتی با اسباببازیهایی که از چوب ساخته شدهاند، بهترین گزینه است.
عکس: Fotolia/pholidito
لوازم آرایشی بدون پلاستیک
لوازم بهداشتی ـ آرایشی مانند کرمهای پیلینگ، ژل دوش، خمیردندان یا کرم صورت نیز میتوانند حاوی ذرات ریز پلاستیکی یا همان میکروپلاستیک باشند که باید از استفاده آنان به کلی چشم پوشید. برای مثال صابون جامد میتواند جایگزینی برای صابون مایع باشد که هم از هزینهها میکاهد و هم سبب کاهش مصرف بیرویه مواد پلاستیکی میشود.
عکس: Colourbox
الیاف طبیعی به جای الیاف مصنوعی
بسیاری از لباسهایی که ما به تن داریم، مانند پولیور، شلوار و یا تیشرت، از الیاف مصنوعی همچون نایلون یا پلیاستر تهیه شدهاند که طبیعتا عاری از مواد پلاستیکی نیستند. هنگام شست وشوی این لباسها در ماشین رختشویی، ذرات میکروپلاستیکی از آنان جدا، در آب حل و به فاضلاب منتقل میشوند. پس چه بهتر از لباسهایی استفاده کنیم که از الیاف طبیعی همچون متقال و یا کتان تهیه شدهاند.