وزیر امور خارجه آمریکا روز جمعه (۳ سپتامبر / ۱۲ شهریور) در سخنانی، رهبران اسراییل و فلسطین را تشویق کرد تا از «آخرین موانع» در راه دستیابی به صلح عبور کنند. از نظر هیلاری کلینتون، مذاکرات جاری با توجه به سنگ‌اندازی‌ها و کارشکنی‌های ایران ممکن است «آخرین فرصت» آنها برای خاتمه بخشیدن به درگیری باشد.

وی یک روز بعد از شروع مذاکرات مستقیم صلح در واشنگتن در اظهاراتی تلویزیونی گفت که نمی‌توان به شک و تردیدها اجازه داد تا مانند گذشته، مذاکرات را از روند عادی آن خارج کند.

وزیر خارجه آمریکا افزود که زمان برای بلندپروازی‌های اسراییل و فلسطین در مسائل امنیتی، صلح و برپایی کشور مستقل مناسب نیست. وی گفت که ایدئولوژی و تفکر مورد حمایت ایران موسوم به «ایدئولوژی مخالفت» در حال گسترش است.

گروه‌های مورد حمایت ایران در منطقه از جمله حماس، ضمن مخالفت با گفتگوهای صلح تهدید کرده‌اند که دست به عملیات نظامی علیه اسراییل خواهند زد تا به این مذاکرات خاتمه دهند.

حماس هفته گذشته با اجرای عملیاتی نظامی، چهار سرباز اسراییلی را کشته و دو تن دیگر را زخمی کرده بود.

حمایت احمدی‌نژاد از ادامه مبارزه مسلحانه علیه اسراییل

محمود احمدی‌نژاد رییس‌ دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در سخنان خود در روز جمعه به مناسبت روز قدس در تهران گفت که گروه‌های فلسطینی را به ادامه مبارزه مسلحانه علیه اسراییل تشویق خواهد کرد. وی مذاکرات صلح را «بی‌فایده» خواند.

احمدی‌نژاد در سخنان خود خطاب به محمود عباس اظهار داشت: «شما حق ندارید در مورد سرنوشت ملت فلسطین که سرنوشت اسلام و ملت‌های منطقه و به تعبیری سرنوشت همه بشریت است با دشمنان گفتگو کنید».

وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: «برای من مشخص است که انرژی و اراده لازم برای خاتمه بخشیدن به ویرانی‌ها و نکات منفی وجود دارد». وی افزود: «آمریکا قصد دارد در کنار رهبران و مردمی قرار گیرد که این مذاکرات را آخرین فرصت برای خاتمه بخشیدن به سال‌ها درگیری می‌دانند.»

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل و محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین روز پنج‌شنبه در نخستین جلسه مذاکرات مستقیم توافق کردند تا دور دوم گفتگوها را روزهای ۱۴ و ۱۵ سپتامبر در مصر ادامه داده و پس از آن هر دو هفته یک بار با یکدیگر ملاقات کنند.

هر دو طرف تاکید دارند که نیاز اساسی در شرایط کنونی، برپایی دو دولت است تا بدین ترتیب دولت مستقل فلسطینی بتواند در صلح و آرامش در کنار اسراییل زندگی کند.

موانع اصلی در دستیابی به صلح

با این حال تحلیلگران سیاسی بر این باور هستند که موانعی جدی در راه دستیابی به صلح وجود دارد که نخستین مانع از این دست، پایان زمان تعلیق شهرک‌سازی در کرانه باختری از طرف اسراییل در ۲۶ سپتامبر است.

محمود عباس به نوبه خود گفته است که پیگیری مذاکرات صلح در شرایطی که شهرک‌سازی ادامه داشته باشد، غیرممکن است. ولی نتانیاهو که ریاست ائتلافی از طرفداران شهرک‌سازی در اسراییل را بر عهده دارد، آماده تمدید تعلیق شهرک‌سازی نیست.

کلینتون پیش از این با اشاره به خطراتی که هر دو طرف را تهدید می‌کند، گفته بود که ترکیب جمعیتی، ایدئولوژیک و تکنولوژیک به گونه‌ای است که گروه‌های تندرو و مسلح ممکن است هر لحظه دست به اعمال خشونت‌آمیز برای ایجاد بحران بزنند.

وی افزود، نکته مهم این است که هر دو طرف گام‌‌های مثبتی برای بهبود وضعیت به خصوص در مناطقی که تماس مستقیم میان فلسطینی‌ها و اسراییلی‌ها وجود دارد، بردارند.

از نظر کلینتون، پست‌های بازرسی و چالش‌های روزمره و شناخته شده که فلسطینی‌ها با آن دست به گریبان هستند، در دستور کار مذاکرات قرار خواهد گرفت.

وزیر خارجه آمریکا گفت: «بر این باور هستم که مذاکرات سیاسی باید با تغییرات ملموس در وضعیت حاکم همراه باشد و میان اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها اعتمادسازی شود. در هر حال نتانیاهو و عباس متوجه چالش‌ها بوده و لزوم دستیابی به صلح برای ملت‌های خود را درک می‌کنند».

وی تاکید کرد که نتانیاهو و عباس به دلایل مختلف می‌توانند دو فرد مناسب برای عبور از موانع و ایجاد صلح در منطقه باشند.

«مذاکرات صلح، مقدمه حمله نظامی به ایران نیست»

کلینتون در بخش دیگری از مصاحبه تلویزیونی خود، ایران را یک «مشکل بزرگ» در منطقه خاورمیانه توصیف کرده و در پاسخ به سئوالی گفت که مذاکرات صلح هیچ ارتباطی به ایران نداشته و مقدمه حمله نظامی به این کشور نیست.

وی ضمن تاکید بر این نکته که آمریکا اکنون بر افزایش تحریم‌ها علیه ایران تمرکز کرده است، گفت که در زمینه تحریم ایران پیشرفت‌هایی حاصل شده، زیرا ایرانی‌ها در تمامی معاملات خود در سطح جهان دچار فشار اقتصادی شدیدی هستند.

تحلیلگران بر این باور هستند که اساس مذاکرات صلح خاورمیانه بر یک معادله‌ استوار است. آمریکا در قبال صلح میان اسراییل و فلسطین و در نتیجه تشکیل کشور مستقل فلسطین، با برنامه اتمی ایران مقابله خواهد کرد. این رویکرد حمایت کشورهای عربی مانند عربستان، ‌مصر و اردن را نیز با خود به همراه دارد.

AM/DK