کمپینی علیه فشار بر خانواده کارکنان بی بی سی
۱۳۹۱ آذر ۲۹, چهارشنبه
بی بی سی فارسی بازهم خبر از فشار وزارت اطلاعات بر خانواده عده‌ای از کارکنان خود داده است. به گزارش بی بی سی هدف از تحت فشار قرار دادن آنها این است که بستگانشان از کار برای بی بی سی فارسی دست بکشند. اتفاقی که سال گذشته نیز افتاد. صادق صبا، رئیس بخش فارسی بی بی سی می‌گوید این فشارها سال گذشته به دنبال پخش مستندی درباره آیت‌الله خامنه‌ای به نام «خط و نشان رهبر» اوج گرفت و حالا در پی فیلمی درباره اعتراف‌های اجباری آغاز شده است.
ییتر هاروکس، رئیس بخش جهانی بی بی سی روز گذشته (سه‌شنبه ۱۸ دسامبر) موضوع فشار بر بی بی سی فارسی را در کمیته بررسی عملکرد شبکه فارسی در مجلس عوام بریتانیا اعلام کرد. صادق صبا می‌گوید اقدام حکومت ایران در ترساندن و آزار خانوادههای کارکنان این شبکه و سایر رسانههای مستقل غیرانسانی است و باید از هر امکانی برای طرح آن استفاده کرد.
گفتگو با صادق صبا، رئیس بخش فارسی بی بی سی
آقای صبا خانوادههای کارکنان بی‌بی سی فارسی سال گذشته هم تحت فشار قرار گرفتند که چرا مثلاً خواهر یا فرزندشان برای بی بی سی کار می‌کند. این بار وزارت اطلاعات از خانواده‌ها چه می‌خواهد؟
صادق صبا: من فکر می‌کنم دلیل اصلی، که این بار وزارت اطلاعات خانوادههای اعضای بخش فارسی را فراخوانده‌اند، برای پخش فیلم مستندی بود به‌نام «اعترافات اجباری» که از تلویزیون فارسی بی بی سی حدود دو هفته پیش پخش شد. از همان زمان این‌ها شروع به فراخواندن دوباره پدر و مادر اعضای بخش فارسی و تهدید آنها کردند و می‌گفتند این بچه‌های‌شما دارند کارهای عجیب و غریب می‌کنند و باید از این کارها دست بردارند و البته آن درخواست همیشگی هم هست که این‌ها برای بی بی سی نباید کار کنند.
فکر می‌کنید که این مسئله فقط مربوط به پخش فیلم مستند اعترافات اجباری باشد یا این که می‌تواند به وضعیت ایران هم بستگی داشته باشد، به‌ویژه نزدیک شدن انتخابات و تأثیری که فرستنده‌های فارسی‌زبان خارج از کشور می‌توانند داشته باشند؟
اصولاً حکومت ایران با رسانههای مستقل و متفاوت خبری مشکل دارد. حال دویچه‌وله باشد یا بی بی سی فارسی یا صدای آمریکا باشد و یا هر چیز دیگری. آنها می‌خواهند مردم ایران فقط اخبار داخلی را مصرف کنند و در مورد ایران و جهان فقط همان طوری اطلاع داشته باشند که دولت ایران می‌خواهد. ولی بعضی اقداماتی که حالا ممکن است ما بکنیم یا دیگران بکنند، به آنها شدیداً برمی‌خورد. مثلاً اگر شما بخواهید مطلبی در مورد آیت‌الله خامنه‌ای بگویید، هرچند محترمانه، بی‌طرفانه و منصفانه باشد، به حکومت برمی‌خورد. برای این که آنها برای آقای خامنه‌ای یک مقام الهی و مقدس قائلند و فکر می‌کنند کسی نباید از هیچ سیاست ایشان حرف بزند.
حدس ما این است که برای همین در سال گذشته، موقعی فشار را روی خانوادههای اعضای بخش فارسی بی بی سی بیشتر کردند که ما مستندی ساخته بودیم در مورد این که آقای خامنه‌ای چه طوری در ایران حکومت می‌کند که طبق معیارهای بی بی سی با دقت، حرفه‌ای و بی‌طرفانه و منصفانه بود. الان هم در این دو هفته حدس ما این است که به خاطر فیلم اعترافات است که این‌ها را دوباره فراخوانده‌اند.
تأثیر این فشارها روی بچه‌های شما چه بود؟
معمولاً کسانی را که این‌ها می‌برند آنجا، اغلب پدر و مادرها هستند و این‌ها ۸۰ـ ۷۰ سال یا نزدیک ۹۰ سال سن دارند. این‌ها را می‌برند به وزارت اطلاعات و همین که از وزارت اطلاعات به کسی زنگ زده شود، با آن نامی که وزارت اطلاعات در ایران دارد که خوف‌برانگیز است، آن بابا از همان اول فکر می‌کند که او را اطلاعات خواسته و همین کافی‌ست. اصلاً لازم نیست کسی را شکنجه دهند و با کسی کاری کنند. بعد تهدید می‌کنند. مثلاً در یک مورد به کسی گفته‌اند شما چون دارید می‌روید خارج بچه‌تان را ببینید، ما هم می‌خواهیم با شما بیآییم و بچه‌تان را ببینیم. خب این خوف‌برانگیز می‌شود برای خانواده.
می‌گوید آقا مأمور اطلاعات می‌خواهد با بچه‌من چه کار کند. این‌ها کسانی هستند که نه حق وکیل دارند، نه می‌توانند بگویند ما نمی‌رویم، برای این که زندگی و کارشان همه در دست آن حکومت است و بعد هم آنها را حت فشار قرار می‌دهند. همه این‌ها کافی‌ست. لازم نیست ناخن این‌ها را در زندان بکشند. این کار فراخواندن واقعاً غیرانسانی است و ما شدیداً محکوم می‌کنیم. حتی اگر قشنگ هم با این‌ها حرف بزنند، هیچ فرقی نمی‌کند. برای این که اصلاً به آنها ربطی ندارد چیزهایی که ما اینجا انجام می‌دهیم.
منظور من تأثیرش بر این طرف است. آیا این گونه فشارها بر فعالیت رسانه‌ای افراد با فرستنده‌های مختلف تأثیری دارد؟
تلاش حکومت ایران و وزارت اطلاعات به‌خصوص این است که همکاران ما را به‌هرحال در معذوریت خاصی قرار دهند که این‌ها احساس گناه کنند و ما را عصبی کنند. ولی من به خوانندگان سایت شما و به شنوندگان شما و به همه مخاطبان بخش فارسی بی بی سی و مخاطبانی که از رسانههای دیگر خبر می‌گیرند اطمینان می‌دهم که علی‌رغم همه این تلاش‌هایی که این‌ها می‌کنند، نه ما سیاست‌مان عوض می‌شود و همچنان بی‌طرفانه و منصفانه کارمان را انجام می‌دهیم و نه این تأثیر می‌گذارد روی بچه‌های ما.
البته که بچه‌های ما نگران خانواده‌شان می‌شوند. معلوم است. برای این که این‌ها هم احساس دارند، پدرشان است، مادرشان است. ولی تأثیری در کار ما نمی‌گذارد. یعنی ما نمی‌آییم به‌خاطر این جور چیزها برنامه‌‌مان را تند کنیم که انتقام بگیریم یا کُند کنیم که مثلاً دیگر سراغ خانواده‌هامان نروند. علی‌رغم همه‌ی فشارها بهترین پاسخ همکاران من در بی بی سی فارسی و همه رسانههای فارسی‌زبان خارج از کشور می‌تواند این باشد که شما هر کاری دلتان می‌خواهد بکنید، ما پرفشینال باقی می‌مانیم، ما کار حرفه‌ای می‌کنیم و تحت تأثیر قرار نمی‌گیریم و مقابله به‌مثل نمی‌کنیم.
سال گذشته که نظیر این اتفاق افتاد، بی بی سی تلاش زیادی برای افشای این فشارها کرد و نتیجه‌بخش هم بود. این بار غیر از صحبت‌های آقای پیتر هاروکس در پارلمان بریتانیا آیا اقدامات دیگری هم صورت گرفته؟
ببینید، خود من و مدیران عرصه‌های دیگر بی بی سی هر جا می‌رویم و هر کسی را می‌بینیم، یکی از اولین‌چیزهایی که مطرح می‌کنیم، این اقدام غیرانسانی حکومت ایران علیه کارمندان بخش فارسی بی بی سی و خانوادههای رسانههای دیگری است که از خارج از کشور برنامه پخش می‌کنند. همه جا این را مطرح می‌کنیم. ما با آقای احمد شهید تماس گرفتیم. من خودم چندی پیش ایشان را دیدم و گفتم آقا این کاری که دولت ایران می‌کند برخلاف همه مقررات است. با اتحادیه اروپا تماس گرفتیم. به همه دولت‌ها و به همه رسانه‌ها اطلاع می‌دهیم که جهان آگاه شود به این مسئله و زمانی که این آگاهی گسترده شود، آن وقت شاید واقعاً کسی در ایران بگوید آقایان بس است، این کارها واقعاً به ضرر ماست.
در ضمن عده‌ای هم همچنان در ایران ممکن است بگویند آقا ما اطلاع نداریم. مثلاً آقای خامنه‌ای یا فلان وزیر یا رئیس جمهور یا کس دیگری بگوید یک عده آدم خودسر این کار را می‌کنند. اگرهم واقعاً این طور است، ما می‌خواهیم جلو این افراد خودسر گرفته شود. گرچه من بعید می‌دانم این اقدامات صورت گیرد و خودسرانه باشد. ولی اگر هست، واقعاً جلوش را بگیرند.
بنابراین ما تلاش‌مان همچنان این است که افشاگری کنیم در سطح جهان و از جهان بخواهیم که در مقابل این اقدامات غیرانسانی حکومت ایران بایستد و آنها مجبور شوند که دست به این کارها نزنند.
شما از جهان این را می‌خواهید، ولی انتظار شما به طور مشخص از بقیه فرستنده‌ها یا سایت‌های فارسی‌زبان خارج از کشور چیست؟
من واقعاً فکر می‌کنم الان وقتش است که همه رسانههای فارسی‌زبان در خارج از کشور مثل صدای آمریکا، بی بی سی، دویچه‌وله، رادیو فرانسه و رادیو زمانه همه این‌ها باهم متحد شوند و از کارمندان‌شان دفاع کنند در مقابل این فشارها، اقدامات مشترک انجام دهند، بیانیه‌های مشترک صادر کنند. من فکر می‌کنم ما باید در مقابل این فشارها متحد شویم که شاید جلو این کار گرفته شود.