بانک جهان برای جلوگیری از شدت بحران مواد غذایی در جهان برنامه‌ای را تصویب کرد که بر مبنای آن یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار به کشورهایی که بیش از دیگر کشورها از گرسنگی رنج می‌برند، پرداخت می‌شود. رابرت زولیک، رئیس بانک جهانی معتقد است که بدون این کمک‌ها، افزایش قیمت مواد غذایی باعث خواهد شد که «تعداد فقیرترین‌های جهان از یک میلیارد به دو میلیارد نفر برسد».

کمک‌های فوری بانک جهانی، در وهله‌ی نخست برای تهیه‌ی غذا در دبستان‌ها، خرید بذر و کود و ترمیم سیستم‌های آبیاری در فقیرترین کشورها درنظر گرفته‌ شده ‌است. روز پنجشنبه‌‌، ۲۹ مه (۹ خرداد) ۲۰۰ میلیون دلار در اختیار لیبریا، هائیتی و جیبوتی گذاشته شد. در ماه ژوئن قرار است که توگو، یمن و تاجیکستان از این کمک‌های فوری بهره‌مند شوند.

بانک جهانی مصمم است که در سال آینده‌ی میلادی، کمک‌های خود برای پیشرفت کشاورزی در جهان را دو میلیارد دلار افزایش دهد. در حال حاضر میزان این کمک‌ها حدود ۴ میلیارد دلار است.

زولیک می‌گوید: «این اقدامات برای دو میلیارد نفر در نظر گرفته شده‌اند؛ کسانی که بر اثر افزایش قیمت مواد غذایی در معرض خطر گرسنگی هستند و یا از کمبود مواد غذایی رنج خواهند برد».

رئیس بانک جهانی در آستانه‌ی نشست سازمان خوابار جهانی وابسته به سازمان ملل هشدار داد که نجات از بحران کنونی مستلزم برنامه‌های دقیق است. وی گفت‌، باید برای آینده طوری برنامه‌ریزی کرد که «دهقانان آفریقایی نه تنها برای مردم آفریقا بلکه برای تمامی مردم جهان تولید کنند».

نشست آفریقا – ژاپن

شرکت‌کنندگان در نشست کشورهای آفریقایی و ژاپن در یوکوهاما نیز تصمیم گرفتند که برای مبارزه با گرانی روزافزون موادغذایی اقدامات گسترده‌ای انجام دهند. در بیانیه‌ی پایانی این نشست آمده است که این اقدامات مستلزم اهدا وام‌های کوچک به کشاورزان آفریقایی و نیز گسترش مزر‌عه‌های آبی این قاره است.

یاسوا فوکودا، نخست‌وزیر ژاپن وعده داد که کشورهای آقریقایی می‌توانند با کمک‌ ژاپن تولید برنج در آفریقا را در ۵ سال آینده دوبرابر کنند. برای این منظور لازم است که اقدامات مشخصی صورت گیرند؛ از جلمه پرورش انواع جدید برنج و گسترش شالیزار‌ها به میزان ۲۰ درصد.

در این نشست که از ۲۸ تا ۳۰ مه (۸ تا ۱۰ خرداد) در یوکوهاما برگزارشد،۵۰ کشور آفریقایی شرکت کرده بودند.

پیامدهای بحران مواد غذایی

سال گذشته در هر پنج ثانیه، یک کودک زیر ۱۰ سال بر اثر گرسنگی جان سپرد. روزانه صدها هزار تن یا بر اثر گرسنگی و یا در پی بیماری‌های ناشی ازآن جان می‌بازند. حدود ۸۵۰ میلیون نفر در سال گذشته از سوء تغذیه رنج برده‌‌اند. کمبود مواد غذایی و به دنبال آن گرانی کالاها به بروز ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده‌ای انجامیده است؛ در هائیتی، اندونزی، فیلیپین، مصر، کامرون و موزامبیک، مردم به خیابان‌ها ریختند و در برخی شهرها به مغازه‌ها حمله بردند. حتی در کشورهایی مانند کانادا و ایتالیا تظاهرات گسترده‌ای علیه گرانی برخی مواد غذایی مانند نان و آرد برگزار شد. بسیاری از کشورها صادرات خود را محدود کردند تا از گسترش مشکلات تغدیه در داخل جلوگیری کنند.

میزان ذخیره جهانی غلات ظرف ۴۰ سال گذشته به پایین‌ترین سطح خود رسیده است و قیمت برنج و گندم در بازار جهانی حداقل دو برابر شده است.

عامل‌های بروز بحران

نخستین و مهم‌ترین عامل این بحران را می‌توان این دانست که سالانه ۷۵ میلیون نفر به جمعیت جهان افزوده می‌شود. تولید محصولا ت کشاورزی اما نه تنها متناسب با رشد جمعیت افزایش نمی‌یابند، بلکه بخش قابل توجهی از آنها نیز در اثر بلایای طبیعی مانند طوفان و سیل از بین می‌روند.

رشد اقتصادی درکشورهایی هم‌چون هند و چین، قدرت خرید مردم را در این کشورها بالا برده است. در نتیجه تقاضا در همه‌ی زمینه‌ها از جمله مواد غذایی و به‌ویژه گوشت بیشتر شده است.

برای تولید هر کیلو گوشت گوساله، شش کیلو ذرت لازم است. برای این‌که گوشت مردم تأمین شود، هر روز از مساحت زمین‌های کشاورزی کاسته می‌شود و مساحت چراگاه‌ها افزایش می‌یابد، بدون توجه به این‌که ارزش غذایی محصولات کشاورزی بیشتر از گوشت است.

بر اساس محاسبات "مؤسسه‌ی بین‌المللی الگوی تغذیه‌ی واشنگتن" (IFPRI) ، تقاضا برای گوشت تا سال ۲۰۲۵ دو برابر خواهد شد.

چین باید حدود یک‌چهارم از مردم جهان را سیر کند، در حالی که این کشور تنها ۷ درصد از سطح قابل کشت زمین‌های جهان را در اختیار دارد. وضعیت هند هم به همین صورت است. هر دو کشور بخش اعظم مواد غذایی مورد نیاز خود را وارد می‌کنند.

افزایش بهای نفت خام عامل دیگری است که هزینه‌های تولید را بالا می‌برد. علاوه بر آن، این افزایش قیمت، خودروداران و خودروسازان را به سمت استفاده از سوخت‌های غیرفسیلی هدایت می‌کند.

دومینیک اشتراوس‌کان، رئیس صندوق بین‌المللی پول، تبدیل زمین‌های کشاورزی به محصولاتی که برای تولید سوخت بیو از آنها استفاده می‌شوند را "جنایت بر ضد بشریت" می‌داند. بر اساس محاسبه‌ی کارشناسان، غله‌ای که برای تولید یک باک سوخت اتانول مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند نیاز غذایی یک سال یک انسان را تأمین کند. IFPRI معتقد است که برنامه‌ی پیشنهادی نهادهای مدافع محیط زیست، مبنی بر دو برابر کردن استفاده از سوخت‌های بیو تا سال ۲۰۲۵، خود به تنهایی قیمت مواد غذایی را ۷۲ درصد افزایش خواهد داد.

فریار