ایران با ارسال کمک‌های مالی ویژه به گروه اسلام‌گرای حماس، تلاش کرده است تا مسئولان آن را متقاعد کند که توافق با رقبای خود در جنبش فتح را زیرپا بگذارند. توافقی که میان فتح و حماس صورت گرفته بود، می‌توانست به درگیری‌های پنج‌ساله میان این دو گروه رقیب در فلسطین پایان دهد.

به گزارش رویترز، یکی از سخنگویان جنبش فتح در فلسطین اعلام کرد که تهران اخیرا ارسال کمک‌های مالی برای گروه اسلام‌گرای حماس را از سر گرفته است. گفته می‌شد ایران از شش ماه پیش در پی خودداری حماس از حمایت از رژیم متزلزل بشار اسد در سوریه و عدم مشارکت در سرکوب مخالفان سوری، کمک‌های مالی به این گروه فلسطینی را قطع کرده بود.

احمد عساف، سخنگوی فتح، با اشاره به حضور محمود الزهار و اسماعیل هنیه، از چهره‌های برجسته حماس، در هفته‌های گذشته در تهران، گفت: «ما اطلاعاتی داریم که نشان می‌دهد ایران ده‌ها میلیون دلار به الزهار و هنیه پرداخته است.»

توافق‌نامه اولیه "اتحاد" ماه گذشته میان این دو گروه فلسطینی امضا شد، اما محمود الزهار چندی پیش اعلام کرد که سازش سیاسی میان فتح و حماس فعلا در حالت تعلیق است. سخنان احمد عساف در واکنش به اظهارات اخیر الزهار بیان شد.

به گفته او، توافق پیشین به حالت تعلیق درآمده، چون محمود الزهار خواسته که چنین کاری کند و البته وی هزینه‌اش را از ایران گرفته است: «آنها از ایران پول گرفته‌اند تا سازش را به تعلیق ببرند.» در مقابل، سخنگوی حماس گفته «فتح به هیچ‌یک از تعهداتی که در توافق‌نامه اتحاد داده عمل نکرده و آنها پول آمریکایی را به توافق‌های ملی ترجیح می‌دهند.»

حماس، در کنار حزب‌الله لبنان، از مهم‌ترین متحدان ایران در منطقه خاورمیانه است، اما اخیرا مواضعی ناهم‌سو با منافع جمهوری اسلامی اتخاذ کرده است. گذشته از اعلام حمایت مقام‌های ارشد حماس از مخالفان حکومت بشار اسد در سوریه، این گروه چندی پیش اعلام کرد که در جنگ احتمالی میان اسرائیل و ایران، در کنار ایران نخواهد ایستاد.

در جست‌وجوی توافق از دست‌ رفته

احمد عساف در گفت‌وگو با رویترز گفته هدف مقامات حماس از سفر به تهران، ارسال غیرمستقیم پیام به خالد مشعل، رهبر تبعیدی این گروه اسلام‌گرا است. توافق سازش و اتحاد به امضای خالد مشعل رسیده بود، اما اکنون رهبری حماس در دست افراد دیگری نظیر هنیه و الزهار است و آنها این توافق را قابل پذیرش نمی‌دانند.

خالد مشعل، رهبر حماس، چند ماه پیش، در واکنش به کشتار گسترده معترضان و مخالفان سوریه به دست نیروهای وابسته به رژیم بشار اسد، دفتر این گروه در دمشق را تعطیل کرد. او سپس تحت حمایت مصر، ماه گذشته با محمود عباس، رهبر جنبش سکولار فتح و رهبر تشکیلات خود گردان فلسطین بر سر سازش و اتحاد به توافق رسید.

اما تندروهای حماس، تصمیم میانه‌روانه خالد مشعل را نپذیرفتند و گفتند در شرایطی که اسلام‌گرایی در جهان عرب رو به رشد است «ارائه چنین امتیازهایی به سکولارها قابل توجیه نیست.»

مقام‌های جنبش فتح می‌گویند ایران از وجود شکاف میان این دو گروه فلسطینی سود می‌برد و برای تداوم و تعمیق آن تلاش‌های بسیاری می‌کند. به گفته احمد عساف، «ایران اهمیت مذهبی، سیاسی و جغرافیایی فلسطین را درک می‌کند و به همین خاطر تلاش بسیاری دارد تا کنترل آن را در دست بگیرد.» به اعتقاد او، با تحقق شروط این توافق‌نامه، ایران نفوذ خود بر فلسطین را از دست خواهد داد.

EN/SJ