تاکنون هیچ یک از تحریم‌هایی که به دلیل فعالیت‌های مناقشه‌برانگیز هسته‌ای جمهوری اسلامی علیه این کشور وضع شده شامل صادرات دارو و تجهیزات پزشکی به ایران نبوده است.

با این همه گزارش‌های فراوانی نشان می‌دهد که در مواردی واردکنندگان دارو و تجهیزات پزشکی به دلیل محدودیت‌هایی که بر مبادلات ارزی بانک‌های ایرانی اعمال شده با دشواری‌هایی روبرو بوده‌اند.

در کنار این دشواری‌ها، که به گفته‌ی فعالان این حوزه راه‌هایی برای برطرف کردن آن وجود دارد، ظاهرا نقش بی‌تدبیری و سوءمدیریت دولت، به ویژه در زمینه‌ی اختصاص بودجه و ارز لازم، به تهدیدی جدی برای سلامت شهروندان تبدیل شده است.

ورود داروهای از رده خارج شده به بازار

اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس حدود شش ماه پیش در نامه‌ای به محمود احمدی‌نژاد هشدار دادند در صورتی که نحوه‌ی اختصاص ارز به واردات دارو ساماندهی نشود سلامت بسیاری از بیماران به طور جدی به خطر می‌افتد.

وزیر بهداشت مرضیه وحید دستجردی سه شنبه (۳۰ آبان/۲۰ نوامبر) اعتراف می‌کند، بسیاری از تجهیزات پزشکی به این دلیل که با ارز آزاد وارد می‌شوند "قیمت بالایی دارند". یک روز پیشتر خبرگزاری فارس گزارش داد، محمدمهدی قیامت، رئیس انجمن بیهوشی ایران با اشاره به کمیاب شدن داروهای بیهوشی گفته است: «مجبور شده‌ایم از داروهای نسل قبل استفاده کنیم و نگران جان بیماران هستیم.»

محمد مهدی قیامت می‌گوید: داروهای بیهوشی که در دو دهه گذشته به دلیل کیفیت پایین از فهرست دارویی حذف شده بود هم اکنون به دلیل کمیاب شدن داروها وارد بازار شده‌اند. به گفته‌ی قیامت: «این مجموعه داروها می‌توانند عوارض کبدی، تاخیر در شل شدن عضلات را در پی داشته باشند. بنابراین احساس خطر جدی می‌کنیم.»

"نگران کیفیت خدمات و سلامت بیماران هستیم"

به گزارش خبرگزاری فارس، رئیس انجمن بیهوشی ایران گفته است: «داروی بیهوشی یک بحث استراتژیک است و وقتی دچار کمبود شود عوارض شدیدی متوجه بیماران می‌شود و وضعیت را به گونه‌ای کرده که نه تنها نگران کیفیت خدمات هستیم بلکه نگران جان بیماران شده‌ایم.»

بنابر این گزارش، مهدی قیامت با انتقاد از "پاسخگو نبودن مسئولان در این زمینه" می‌افزاید این مشکل هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی وجود دارد.

وزیر بهداشت ۲۴ مهرماه اعلام کرد مشکل اختصاص نیافتن ارز لازم برای واردات دارو دست‌کم از سال ۹۰ وجود داشته است: «از اسفند ماه سال گذشته به شدت پیگیر این قضیه بودیم، اما به یک باره متوجه شدیم که ارز خیلی کمتر از میزان مورد نیاز در اختیار شرکت‌ها قرار گرفته است.»

مرضیه وحید دستجردی چندی پیش در یک برنامه‌ی تلویزیونی و در پاسخ به شایعه‌ی مصرف ارز دارو برای واردات خودروهای لوکس گفت: «ما هم مثل شما نمی‌دانیم ارز دارو به چه مصرفی رسیده است.»

اعتراف وزیر بهداشت به گرانی تجهیزات پزشکی

وزارت صنعت، معدن و تجارت کالاهای وارداتی را در ده گروه دسته‌بندی کرده که ارز به بهای رسمی فقط شامل بخش کوچکی از آنها می‌شود. خبرگزاری مهر روز سه‌شنبه، ۳۰ آبان از قول وزیر بهداشت نوشت: ‎«بیش از ۹۰ درصد تجهیزات پزشکی در اولویت سه به بعد بوده و حتی برخی از تجهیزات در اولویت ۸ دریافت ارز قرار دارند.»

بنابر این گزارش وزیر بهداشت در جمع خبرنگاران گفته است: «تجهیزات پزشکی به دلیل اینکه با قیمت ارز آزاد تهیه می‌شده و هم اکنون هم با ارز آزاد به فروش می‌رسد کمبودی ندارد اما قیمت بالایی دارند. از این رو دسترسی به آنها کمتر است چون اولویت‌های ۱ و ۲ دریافت ارز برای تجهیزات پزشکی اختصاص نیافته است.»

کمتر از دو هفته پیش سایت بازتاب نوشت، رئیسان دانشگاه‌های علوم پزشکی در نامه‌ای اعتراضی به معاون برنامه‌ریزی محمود احمدی‌نژاد، اعلام کرده‌اند، قیمت تمام شده دارو و تجهیزات پزشکی ۳۵۰ درصد افزایش یافته است.

کسری هر ساله‌ی بودجه‌ی بهداشت

نایاب شدن بسیاری از داروها و چند برابر شدن بهای آنها در بازار آزاد در حالی رخ داده که به گفته‌ی وزیر بهداشت نزدیک به ۱۷ درصد شهروندان ایرانی "هیچ پوشش بیمه‌ای ندارند". او با وعده‌ی تحت پوشش قرار گرفتن سراسر کشور در برنامه موسوم به پزشک خانواده تصریح می‌کند: «اما آنچه که اهمیت دارد این است که بودجه‌های لازم به سازمان بیمه سلامت ایران و سازمان‌های بیمه‌گر داده شود.»

به گزارش مهر، مرضیه وحید دستجردی می‌گوید: «برآورد ما این است که ظرف ۷ ماه آینده، ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیارد تومان بودجه جهت تحت پوشش قرار دادن شهرهای کشور نیاز است که امیدواریم معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری این بودجه را در اختیار سازمان‌های بیمه‌گر قرار دهد.»

به‌رغم وعده‌های وزیر بهداشت، این وزارتخانه سال ۹۱ را با یک کسری ۶ هزار میلیارد تومانی بودجه و اعتبار آغاز کرده است. گفته می‌شود بخشی از این کسری مربوط به سال‌های پیشتر بوده است.

محمدرضا رضایی کوچی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اردیبهشت ماه سال جاری به خبرگزاری ایلنا گفته بود: وزارت بهداشت درسال گذشته با ۲۷۰۰میلیارد تومان کسری بودجه روبه رو بود که پیش‌بینی می‌شودبا توجه به حذف یارانه‌ها از حامل‌های انرژی و میزان تورم این کسری بودجه در سال ۹۱ نیزهمچنان وجود داشته باشد.