تلویزیون دولتی مصر روز شنبه (۲۹ ژانویه / ۹ بهمن) گزارش داد که دولت این کشور استعفا کرده است. این اقدام یک روز پس از آن صورت گرفت که حسنی مبارک، رئیس‌جمهوری مصر، در سخنرانی تلویزیونی خود ضمن دادن وعده‌هایی برای اصلاحات سیاسی و اجتماعی، اعلام کرد که از دولت خواسته است کناره‌گیری کند.

روز شنبه بار دیگر صدها تن به خیابان‌ها ریختند تا به تظاهرات اعتراضی خود ادامه دهند. در گردهمایی تظاهرکنندگان در میدان تحریر قاهره، شعارها علیه رژیم مبارک بود و معترضان فریاد می‌زدند: «شما کشور را غارت کردید.»

اهمیت نقش ارتش

از شامگاه جمعه نیروهای ارتش به جای نیروهای پلیس در خیابان‌ها مستقر شده‌اند. به گفته‌ی کارشناسان، در حالی که نیروهای پلیس منفورند، نیروهای ارتش هنوز از محبوبیت نسبی در میان مردم برخوردارند.

به گفته‌ی شاهدان عینی، برخی از تظاهرکنندگان سعی می‌کنند با نظامیان وارد گفت‌وگو شوند. ولی نظامیان از بحث‌های سیاسی پرهیز می‌کنند و به مردم می‌گویند، صرفا برای حفظ جان مردم و اموال دولتی به خیابان‌ها آمده‌اند. مردم به خواست نظامیان احترام می‌گذارند.

شماری از کارشناسان معتقدند که نقش ارتش در این میان بسیار برجسته شده است. هنر فورتیگ، مدیر انستیتوی مطالعات خاورمیانه در هامبورگ (گیگا)، معتقد است که ارتش مصر برای دوران گذار در این کشور می‌تواند نقشی کلیدی برعهده گیرد.

به گفته‌ی وی، ارتش مصر بر خلاف ارتش تونس در میان مردم از آوازه‌ی خوبی برخوردار است و چون مانند ارتش‌های آمریکای لاتین خواهان به دست گرفتن مستقیم قدرت نیست، می‌تواند زمینه‌ی گذار به یک حکومت غیرنظامی را فراهم کند.

به باور فورتیگ، آمریکا تدریجا در حال فاصله‌گرفتن از رژیم مبارک است و به این مساله اهمیت بسیار می‌دهد که در مصر دولتی بر سر کار باشد که توازنی در خاورمیانه برقرار و علیه اسلام‌گرایی مبارزه کند.

در این میان اعلام شد که ژنرال حافظ عنان، فرمانده‌ی ستاد ارتش مصر، سفر خود به آمریکا را نیمه‌کاره گذاشته و به قاهره بازگشته است. وی پس از بازگشت از واشنگتن، در فرودگاه قاهره درباره‌ی حوادث مصر اظهارنظری نکرده است.

فرمانده ستاد ارتش مصر برای سفری یک هفته‌ای رهسپار واشنگتن شده بود. ولی با افزایش ناآرامی‌ها در مصر پس از دو روز به کشور بازگشت. آخرین گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که ارتش مصر کنترل فرودگاه‌ها را به دست گرفته است. همچنین راه‌های ورودی به اهرام مصر توسط سربازان مسدود شده‌اند.

پشتیبانی جمهوری اسلامی از تظاهرات

در این میان، جمهوری اسلامی ایران از تظاهرات اعتراضی در مصر پشتیبانی کرد و آن را «موج بیداری اسلامی» خواند. خبرگزاری آلمان گزارش داد که رامین مهمان‌پرست، سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی ایران از رهبران مصر خواسته که به خشونت‌ها علیه تظاهرکنندگان پایان دهند. مهمان پرست گفته، اعتراض مسلمانان در مصر گامی بسوی عدالت بیشتر و بیانگر اراده‌ی ملی و دینی آنان است.

آیت‌الله احمد خاتمی در مراسم نماز جمعه (۸ بهمن) گفته بود که همه‌ی اعتراض‌ها در مصر، تونس، اردن و یمن از انقلاب اسلامی ایران الهام گرفته‌ا‌ند. وی افزوده بود که بزودی محور سیاسی خاورمیانه‌ی جدید با ترکیبی از رهبری اسلامی و دمکراسی‌ای ایجاد خواهد شد که بر پایه‌ی دین استوار است.

افزایش شمار قربانیان

در این میان، فرستنده‌ی تلویزیونی الجزیره گزارش داد که شمار قربانیان حوادث اخیر مصر به ۹۵ تن رسیده است. شمار مجروحان بیش از هزار تن است.

آخرین گزارش‌ها حاکی از آن است که در شهر رفح که با باریکه‌ی غزه هم‌مرز است، بر اثر حملات خشونت‌آمیز تظاهرکنندگان به مرکز سازمان امنیت مصر، سه مامور پلیس کشته شده‌اند. این حمله با نارنجک صورت گرفته و ساختمان این اداره تقریبا ویران شده است.

محمدالبرادعی، سیاستمدار مصری و دبیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گف‌وگویی تلفنی با فرستنده‌ی الجزیره، بار دیگر حسنی مبارک را فراخواند که کناره‌گیری کند و برای دور بعد انتخابات ریاست جمهوری نامزد نشود. وی از مبارک خواست چارچوبی را برای انتقال قدرت فراهم کند. به باور البرادعی این تنها راه پایان دادن به اعتراض‌های خیابانی است.

BM/KG