در کنفرانسی که روز چهارشنبه (۱۸ اوت / ۲۷ مرداد) در برلین برگزار شد، مارکوس لونینگ، نماینده‌ی دولت آلمان در امور حقوق بشر، کرستین مولر، سخنگوی حزب سبزها و بیانکا جگر، از سرشناس‌ترین مدافعان جهانی حقوق بشر در باره‌ی معضل سنگسار سکینه‌ محمدی آشتیانی سخن گفتند. میهمان ویژه‌ی این نشست خبری، محمد مصطفایی، وکیل مدافع خانم محمدی‌ آشتیانی بود.

خبر نشست مطبوعاتی محمد مصطفایی یک روز پیش از این نشست پخش شد. معمولا رسم است که کنفرانس‌ها و نشست‌های خبری را دست‌کم از یک هفته پیش اعلام کنند. با وجود این، شمار دوربین‌ها و نمایندگان رسانه‌های گوناگون قابل توجه بود.

علت این استقبال، به احتمال زیاد سروصدایی است که حکم سنگسار سکینه محمدی آشتیانی در سراسر جهان برپا کرده است. این حکم زمانی در سطح جهانی بیش از پیش مطرح گشت که محمد مصطفایی، وکیل پرونده ناچار به ترک ایران شد.

بی‌شک محبوبیت و شهرت برگزارکنندگان هم در جذب رسانه‌های جمعی مؤثر بوده است. "بنیاد سینما برای صلح" دعوت‌کننده‌ی اصلی به کنفرانس بود. از پشتیبانان این کنفرانس باید از مارکوس لونینگ (Markus Löning)، نماینده‌ی دولت آلمان در امور حقوق بشر، کرستین مولر (Kerstin Müller)، سخنگو و کارشناس حقوق بشری حزب سبزهای آلمان، و بیانکا جگر (Bianca Jagger)، از فعالان بین‌المللی مدافع حقوق بشر و همسر پیشین میک جگر، خواننده‌ی مشهور پاپ نام برد.

«هدفم کمک به انسان‌هاست»

ابتدا محمد مصطفایی به زبان فارسی از وضعیت حقوق بشر در ایران سخن گفت. از اینکه «صدها فعال سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای در زندا‌ن‌های ایران به‌سر می‌برند، زیرا به وضعیت موجود انتقاد کرده‌اند.» او از بی‌حقوقی زندانیان گفت، «انسان‌هایی که از هیچ اراده‌ای برخوردار نیستند، جوانان کم سن‌وسال و زنانی که با مشکلات عدیده مواجه هستند».

مصطفایی تاکید کرد که برای کمک به این افراد تلاش کرده، و به همین دلیل نیز ناچار به ترک ایران شده است.

این وکیل مدافع سپس از موکلش سکینه‌ محمدی آشتیانی سخن گفت، که به سنگسار محکوم شده است. مصطفایی که مدافعان حقوق بشر است، معتقد است که موکلش به یک نماد بدیل شده؛ نمادی که «برای همه‌ی ملت‌های دنیا پیامی دارد، و آن اینکه در ایران، بخصوس در دادگستری ایران، زنان به ویژه، نه از حمایت جامعه برخوردارند، و نه از حمایت‌ قانون‌های عادلانه.»

«فعالان ایران بدانند که تنها نیستند»

پس از مصطفایی، کلاوس لونینگ، نماینده‌ی دولت آلمان در امور حقوق بشر سخن راند. او در آغاز از شهامت افرادی چون مصطفایی که برای دفاع از حقوق بشر جان خود را به خطر می‌اندازند قدردانی کرد و تاکید نمود که مردم ایران در مبارزه برای رسیدن به آزادی‌های فردی و اجتماعی تنها نیستند.

لونینگ ضمن اشاره به بدترشدن وضعیت حقوق بشر در ایران، به‌ویژه در یک سال گذشته، از مقامات جمهوری اسلامی خواست که هر چه زودتر حکم سنگسار و اعدام سکینه‌ی محمدی را لغو کنند.

او ضمن تاکید بر اینکه ایران در فهرست کشورهایی که حکم اعدام در آنها رایج است، در رده‌های نخست قرار گرفته، از مقامات این کشور دعوت کرد که «کلا حکم بی‌رحمانه‌ی اعدام را از قوانین خود حذف کنند».

لونینگ همچنین خواستار آزادی تمامی زندانیان سیاسی در ایران شد و به ایرانیان وعده داد که در آینده‌ی نزدیک به آزادی‌هایی که خواهان آنند می‌رسند. وی گفت: «مایه‌ی ننگ است که در کشوری با فرهنگی کهن و پیشرفته، حقوق ابتدایی انسان‌ها زیرپا گذاشته می‌شود».

«سنگسار یک نمایش سیاسی است»

پس از لونینگ، کرستین مولر، سخنگوی حزب سبزها سخنرانی کرد. مولر که خود در ایران در مورد وضعیت حقوق بشر تحقیق کرده، نخستین جمله‌ی خود را با ادای احترام به مصطفایی و تمامی تلاشگران حقوق بشر در ایران آغاز نمود. او به پرونده‌ا‌ی که جلوی خود گذاشته بود اشاره کرد و گفت: «ما مدارکی داریم که نشان می‌دهند، مقامات قضایی ایران علیه سکینه‌ محمدی آشتیانی هیچ گونه مدرک قابل اعتمادی ندارند.»

به گفته‌ی مولر، "اعترافات تلویزیونی" محمدی آشتیانی بیانگر آن است که مقامات ایران مدارک کافی برای محکومیت او ندارند و از این طریق برای اعدام او مدرک توجیه‌کننده ساخته‌اند.

کارشناس حقوق بشر حزب سبزهای آلمان با تاکید بر اینکه «سنگسار یک عمل وحشیانه‌ی قرون وسطایی و ناقض حقوق بین‌الملل است»، از مقامات ایران خواست، هر چه زودتر سکینه محمدی آشتیانی را آزاد کنند.

کرستین مولر در ادامه‌ی سخنان خود گفت که حکم سنگسار علیه محمدی آشتیانی «یک نمایش سیاسی از جانب حکومتگران ایران است. آنها می‌خواهند از این طریق به جامعه‌ی جهانی بگویند که به حقوق بین‌الملل اهمیت نمی‌دهند. در داخل هم می‌خواهند به فعالان سیاسی و اجتماعی نشان دهند که می‌توانند آنها را با اعمال خشونت سرکوب کنند».

به همین دلیل سخنگوی حزب سبزها از سازمان ملل و جامعه‌ی جهانی خواست، نقض حقوق بین‌الملل از جانب جمهوری اسلامی را محکوم کنند و «برای از بین ‌بردن حکم سنگسار و همچنین رعایت حقوق بشر در ایران اقدام نمایند».

«من افتخار می‌کنم که در کنار مصطفایی نشسته‌ام»

بیانکا جگر، فعال حقوق بشر، در آغاز سخنانش گفت: «اینجا هستم تا از سکینه محمدی آشتیانی دفاع کنم. اینجا هستم تا از آیت‌الله خامنه‌ای و رئیس جمهور ایران بخواهم، سکینه را آزاد کنند ... من افتخار می‌کنم که در کنار وکیل سکینه محمدی آشتیانی نشسته‌ام».

بیانکا جگر هم تاکید کرد که اعدام حکمی بی‌رحمانه است، «چه در ایران، چه در آمریکا و چه در هر کشور دیگری از جهان».

آیا سکینه محمدی در قتل همسرش دست داشته؟

پس از سخنرانی مدافعان سکینه‌ محمدی آشتیانی نوبت به پرسش و پاسخ رسید. مهمتر‌ین پاسخ این بود که آیا سکینه محمدی در قتل همسرش دخالت داشته یا خیر؟

محمد مصطفایی در این مورد گفت: «برای خانم محمدی سه پرونده در دادگستری مطرح شد. یک پرونده در مورد رابطه‌ی نامشروع بود که ایشان به ۹۹ ضربه شلاق محکوم شدند و حکم هم اجرا شد. پرونده‌ی دوم قتلی بود که قاتل کسی بوده که با خانم آشتیانی ارتباط داشته. این پرونده هم به صورتی در دادگستری مختومه شد. قضات متعصب دادگستری برای اینکه این خانم را به مرگ محکوم کنند، بحث همان ارتباط نامشروع را در حد زنا که مجازات سنگسار برای آن در نظر گرفته شده، دوباره مطرح کردند. از پنج قاضی‌ای که به این پرونده رسیدگی کرده‌اند، سه نفر حکم به سنگسار خانم محمدی داده‌اند و دو نفر اعلام کرد‌ه‌اند که چون قبلا در این مورد حکم صادر شده، دیگر این پرونده قابلیت رسیدگی مجدد ندارد. دیگر اینکه در پرونده خانم سکینه محمدی دلیلی برای ارتباط جنسی وجود ندارد و حکم برائت داده‌اند.»

مصطفایی سپس به فعالیت‌های خود برای آزادی سکینه‌ محمدی آشتیانی پرداخت و گفت، پس از اینکه از راه‌های قانونی به جایی نرسیده، پرونده را در رسانه‌ها مطرح کردند، تا شاید از این طریق به اجرای عدالت کمک کند.

وی در پایان بار دیگر تاکید کرد که هیچ گونه مدرکی برای محکومیت موکلش به اعدام وجود ندارد. به همین دلیل از همگان خواست، تنها به لغو حکم سنگسار اکتفا نکنند، بلکه برای لغو حکم اعدام سکینه محمدی آشتیانی اقدام کنند.

فرهاد پایار

تحریریه: داود خدابخش