روز پنجشنبه (۲۳ فوریه/ ۴ اسفند) نمایندگان ۴۴ کشور جهان و فرستادگان اتحادیه‌ی اروپا، اتحادیه‌ی آفریقا، سازمان ملل و اتحادیه‌ی عرب با نمایندگان طرف‌های درگیر در سومالی در لندن گرد هم می‌آیند. تندروهای اسلام‌گرا جایی در این کنفرانس ندارند. این نشست به ریاست بریتانیا و با هدف حل بحران سومالی انجام می‌شود.

رشید عبدی، تحلیل‌گر سومالیایی، در مورد این کنفرانس یک‌روزه می‌گوید: «این تنها راه برای بازگرداندن اعتماد به سومالی در مورد تلاش‌های بین‌المللی در مسیر برقراری صلح و استقرار دولتی مقتدر است».

به گفته‌ی او، سومالیایی‌ها در مورد فعالیت‌های بین‌المللی در زمینه‌های یادشده تردید دارند، «اما امیدهایی وجود دارد که اوضاع در لندن عوض شود».

دولت انتقالی در سایه دزدان دریایی و اسلام‌گرایان افراطی

سومالی از سال ۱۹۹۱ که شورشیان رژیم محمد زیاد باره، دیکتاتور پیشین این کشور، را سرنگون کردند، یکپارچه نیست. حدود دو دهه فعالیت‌های بین‌المللی برای برقراری صلح در این کشور غرب آفریقا هم راه به جایی نبرده‌اند. از سال ۲۰۰۹ دولت انتقالی ضعیفی در موگادیشو، پایتخت سومالی، زمام امور را در دست دارد.

نیروهای حافظ صلح اتحادیه‌ی آفریقا در سومالی (Amisom) متشکل از سربازان کشورهای بوروندی، جیبوتی و اوگاندا از دولت انتقالی در برابر گروه اسلام‌گرای افراطی "الشباب" پشتیبانی می‌کند. "الشباب" کنترل بیشتر بخش‌های جنوب سومالی را در دست دارد. ۵ استان شمالی این کشور حدود ۲۰ سال پیش خود را از سومالی جدا کرده و نام "جمهوری سومالی‌لند" را بر خود نهادند.

بی‌اختیاری دولت مرکزی در جنوب سومالی یکی از دلایل عمده‌ی فعالیت بدون دردسر دزدان دریایی در شاخ آفریقاست. اسلام‌گرایان "الشباب" هم که خود را شاخه‌ای از شبکه‌ی تروریستی القاعده می‌دانند، با خیالی آسوده حتی از میان ۲۵۰ هزار سومالیایی مهاجر در بریتانیا نیز یارگیری می‌کنند. هواداران آنها هم در کنیا و اوگاندا حملات تروریستی ترتیب می‌دهند.

برنامه برای تغییر در ساختار سیاسی

نیروهای خارجی تا کنون برای حل بحران در سومالی تلاش‌های خود را بر تقویب دولت مرکزی متمرکز می‌کردند. از آن‌جایی که دولت موگادیشو در سه سال عمر خود کمترین منشا اثر بوده است، بریتانیا راه‌حل دیگری را پیشنهاد کرده است.

به گفته‌ی ویلیام هیگ، وزیر خارجه‌ی بریتانیا، مأموریت دولت انتقالی که عمر آن در اوت سال جاری به پایان می‌رسد، نبایست تمدید شود. به جای ‌آن باید «روند سیاسی» در سومالی توسعه یابد.

بر این اساس، به جای آن‌که احزاب مختلف بر سر دولت مرکزی با هم رقابت کنند، بهتر است دولت‌های محلی موجود زیر چتر قانون اساسی سیستمی فدرالی را تشکیل دهند؛ موضوعی که می‌تواند برای سومالی‌لند هم جالب باشد.

دولت بریتانیا همچنین در حال برنامه‌ریزی برای تشکیل یک صندوق مالی با هدف حمایت از نهادهای محلی در سومالی است؛ نهادهایی که رفته‌رفته باید جانشین مؤسسات فاسد حاضر در پایتخت شوند که فقط پول دریافت می‌کنند.

دولت انتقالی اما چندان علاقه‌ای به این راه‌حل نشان نمی‌دهد و تلاش می‌کند کنفرانس لندن را به حمایت بیشتر از خود ترغیب کند.

عبدولی محمدعلی، رئیس دولت انتقالی سومالی، روز سه‌شنبه در بروکسل مدعی شد که سومالی «از هرج‌ومرج به سمت ثبات» حرکت می‌کند. وی افزود که دولت متبوعش به همراه "پانتلند" ۷۰ تا ۸۰ درصد مناطق خارج از سومالی‌لند را تحت کنترل دارد.

پانتلند در شمال سومالی – شاخ آفریقا – از سال ۱۹۹۸ خواستار خودمختاری از سومالی‌ست.
 

درس از تجربه‌ی افغانستان

تقاضای افزایش شمار ۱۲ هزار سرباز حافظ صلح اتحادیه‌ی آفریقا به شورای امنیت سازمان ملل ارائه شده است. شمار این نیروها می‌بایست با مشارکت اتیوپی و کنیا به بیش از ۱۷ هزار و ۷۰۰ نفر برسد.

تقویت نیروی نظامی با هدف حمایت از برقراری نهادهای جدید و توسعه سیاسی صورت خواهد گرفت. تغییرات پیش رو همچنین به معنای حضور پررنگ‌تر جامعه‌ی بین‌المللی در موگادیشو هستند. تدقیق ابعاد این تصمیم یکی از سرفصل‌های رسمی نشست لندن است.

به نظر بریتانیا، به محض تقویت دولت در سومالی، عملیات نیروهای بین‌المللی در آب‌های این کشور علیه دزدان دریایی، بایست به الگویی برای همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با اسلام‌گرایان "الشباب" تبدیل شود.

به نظر می‌رسد کشورهای حاضر در کنفرانس لندن علاقه‌ای به تکرار اشتباه کابل در موگادیشو ندارند.

PB/FW