کنفرانس پاریس که تحت عنوان "دوستان لیبی" به میزبانی دیوید کامرون و نیکولا سارکوزی‌، نخست‌وزیر بریتانیا و رییس‌جمهور فرانسه روز پنج‌شنبه (اول اوت/۱۰ شهریور) در پایتخت فرانسه برگزار می‌شود همزمان با روزی است که معمر قذافی در کودتایی آرام پادشاه وقت لیبی را سرنگون کرد و خود بر مسند قدرت نشست.

۴۲ سال پیش در روز اول سپتامبر ۱۹۶۹ میلادی سرهنگ قذافی محمد ادریس سنوسی، پادشاه لیبی را از قدرت برکنار کرد و این کودتا آغازگر دوران حکومت ۴ دهه‌ای وی بر لیبی شد.

در این کنفرانس که با حضور سران ۶۰ کشور جهان و همچنین گروهی از اعضای شورای انتقالی لیبی برگزار می‌شود، علایق تجاری در لیبی یکی از موضوعاتی است که کنار چشم‌انداز آینده این کشور مطرح می‌شود. برخی صاحب‌نظران این کنفرانس را نخستین صحنه نمایش بین‌المللی مهم برای شورای انتقالی لیبی خواند‌ه‌اند و بسیاری از شرکت‌های بزرگ در زمینه‌‌ی انرژی، مخابرات و شبکه‌های زیرساختی نیز، چشم به عقد قراردادهایی دوخته‌اند که بسته شدن آن‌ها به منزله‌ی پایان بخشیدن به سلطه یک‌جانبه ایتالیا در لیبی خواهد بود.

در زمان حکومت قذافی شرکت‌های ایتالیایی ‌حضور چشمگیری در لیبی داشتند و این کشور همچنین مالک دارایی‌های قابل توجهی در ایتالیا از جمله سهامدار کمپانی فیات و همچنین باشگاه فوتبال یوونتوس بود.

نکته‌ای که باعث خوشبینی شرکت‌های تجاری برای حضور گسترده در لیبی شده، وعد‌ه‌ی اعطای پاداشی است که از سوی شورای انتقالی لیبی به کشورهایی که برای پایین کشیدن معمر قذافی از مسند قدرت کمک کرده‌اند، عنوان شده است.

گفته می‌شود نمایندگانی از شرکت‌های مطرح فرانسوی از جمله شرکت نفتی توتال در ماه‌های ژوئن و ژوئیه برای برقراری ارتباط با شورای انتقالی لیبی به بنغازی سفر کردند. در ماه سپتامبر همچنین تمامی شرکت‌های فعال فرانسوی در لیبی در پاریس با اعضای شورای انتقالی لیبی دیدار خواهند کرد تا بر سر پروژ‌های آتی فرانسه در این کشور به گفتگو بپردازند.

از طرف دیگر بریتانیا گفته است که مشغول گفت‌وگو با شرکت‌های بریتانیایی است که پیش‌تر در لیبی فعال بوده‌اند تا بتوانند از این طریق راه‌های ارائه‌ی کمک در پروژه‌های عمرانی آتی در لیبی را بررسی کنند، اما تا زمان اتمام کامل درگیری‌ها در لیبی، مأموریت‌هایی در زمینه‌ی برنامه‌ریزی تجاری بریتانیا در این کشور صورت نخواهد گرفت.

درخواست برای لغو تحریم‌ها

روسیه و چین‌‌، دو کشور دارای حق وتو و از مخالفان حمله هوایی ناتو به لیبی نیز در میان ۶۰ کشور شرکت‌کننده در کنفرانس پاریس هستند. مقامات روسی در روزهای اخیر بر ایفای نقش شورای امنیت در بازسازی لیبی تأکید کرده‌اند.

یکی از دیپلمات‌های فرانسوی در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز اظهار داشت که در شرایط کنونی بایستی از تجربیات عراق درس گرفت. وی حمله نظامی به عراق در سال ۲۰۰۳ را از سویی "عملیات نظامی موفق" ارزیابی کرد و از سوی دیگر گفت که وقتی پای انتقال قدرت به میان آمد، شکست خورد.

به همین دلیل آنچه که کارشناسان هم‌اینک بر روی آن تأکید می‌کنند، برنامه ریزی مناسب برای گذار به دمکراسی در لیبی است. از طرف دیگر شورای انتقالی لیبی نیز خواهان بازگشت دارایی‌های مسدود شده‌ی لیبی است که شامل تحریم سازمان ملل شدند.

تا کنون کشورهای مختلفی از کمیته‌ی وضع‌کننده‌ی تحریم‌ها در سازمان ملل خواسته‌اند تا با از میان برداشتن تحریم‌ها میلیارد‌ها دلار دارایی‌های لیبی را که در اروپا و آمریکا مسدود شده‌اند، بار دیگر به شریان‌های اقتصادی این کشور باز گرداند.

ویکتوریا نولاند، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز در سخنانی با تأکید بر این موضوع تصریح کرد: «اولویت نخست بازگرداندن پول مردم لیبی به حاکمیت و مردم این کشور است.»

پرواز اسکناس به سوی لیبی

در همین حال گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که دولت بریتانیا بخشی از دارایی‌های مسدود شده‌ی لیبی در این کشور را به ارزش بیش از یک میلیارد یورو آزاد کرده است. این مبلغ به صورت اسکناس‌های دینار است که در چاپخانه‌ای در بریتانیا چاپ شده اما به دلیل تحریم‌های سازمان ملل توقیف شده بود. این اسکناس‌ها با هواپیما به لیبی منتقل شده‌اند.

ویلیام هگ، وزیر خارجه بریتانیا انتقال این مبلغ را اقدامی برای حل "نیازهای ضروری انسانی" در لیبی خوانده است.

منابع آگاه دیپلماتیک نیز روز چهارشنبه (۳۱ اوت/ ۶ شهریور) از برداشته‌شدن تحریم‌ها علیه شش بندر لیبی و همچنین چندین کمپانی نفتی خبر داده‌اند. گفته می‌شود سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا به توافق رسیده‌اند که از روز جمعه تحریم‌ها را لغو کنند و احتمال آن می‌رود که این خبر پس از پایان کنفرانس پاریس اعلام شود.

SN/JT