کیم دلوریزون موهایش را در همبستگی با زنان ایران تراشید
۱۴۰۱ مهر ۲۶, سهشنبه
برنده بهترین کتاب حوزه زبان آلمانی موهایش را به نشانه همبستگی با زنان ایران تراشید و گفت جایزه به زنان ایران تقدیم شده. اعتراضات در ایران ادامه دارد. وضعیت الناز رکابی روشن نیست. علی دایی پاسخ تندی به نماینده اردبیل داد.
تبلیغات
روز دوشنبه ۲۵ مهر در مراسمی که در آستانه شروع نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت برگزار شد، هیئت داوران اعلام کرد که جایزه کتاب آلمان (برترین رمان سال حوزه زبان آلمانی) به "کتاب خون" اثر کیم دلوریزون اهدا میشود.
نویسنده این کتاب هنگامی که برای دریافت جایزه روی سن رفت، موهای خود را به نشانه همبستگی با زنان ایران تراشید و گفت: «هیئت داوران این جایزه را آشکارا به زنان ایران اهدا کرده است، چرا که متنی را ستایش کرده که از عشق و علیه نفرت روایت میکند و در تقدیر از مبارزه همه آنانی است که به خاطر جسم و جنسیت خود سرکوب میشوند.»
"کتاب خون" از میان ۲۰۲ رمان برگزیده شد. مبلغ این جایزه ۲۵ هزار یورو است و به پنج رمان برگزیده دیگر ۲۵۰۰ یورو تعلق میگیرد. نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت از چهارشنبه این هفته شروع میشود. جمهوری اسلامی امسال غرفهای در این نمایشگاه ندارد.
ادامه اعتراضات و وضعیت ناروشن الناز رکابی
همزمان خبرها از ایران حاکی از ادامه اعتراضهاتا نیمه شب دوشنبه ۲۵ مهر است. در شبکههای اجتماعی نگرانی درباره وضعیت الناز رکابی، قهرمان سنگنوردی که در مسابقات قهرمانی آسیا در کره جنوبی بدون حجاب شرکت کرد، افزایش یافته است.
برخی کاربران نوشتهاند پس از اینکه او بدون حجاب در مسابقات شرکت کرد، موبایل و گذرنامهاش گرفته شد و از او خبری در دست نیست. اما مینا قربانی، از تیم ملی تیراندازی زنان ایران در توییتی هشدار داده است که "برای مجازات الناز با سیستم مسابقه" ندهید.
پاسخ تند علی دایی به نماینده اردبیل
علی دایی، ستاره سابق تیم ملی فوتبال ایران روز سهشنبه ۲۶ مهر در واکنش تندی به نماینده اردبیل در اکانت اینستاگرام خود نوشت که گزارشها درباره جان باختن اسرا پناهی، دانشآموز اردبیلی، به دلیل یورش نیروهای امنیتی به مدرسه این دانشآموز درست است.
او با اشاره به "جو سازی صدا و سیما" خطاب به کاظم موسوی، نماینده اردبیل در مجلس نوشت: «با توجه به صحبتهای عموی اسرا پناهی در صدا و سیما که عامل مرگ را بیماری مادرزادی و نارسائی قلب عنوان می نماید (اینجانب قبول ندارم) که در بیمارستان فاطمی اردبیل اتفاق افتاده است، پس خودکشی دختر نازنین شهرم صحت ندارد و شما راست نمی گویید. آقای موسوی شما نماینده مردم اردبیل در مجلس هستید یا سخنگوی دولت؟»
علی دایی خطاب به مسئولان گفت: «از این پس به یک اجماع برسید بعد آن خبر را منتشر نمایید. تاریخ ثابت کرده، میکند و خواهد کرد چه کسانی دروغگو هستند.»
گیسوبُران؛ نماد خشم و سوگواری
در اعتراض به مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد شماری از زنان ایرانی در حرکتی نمادین گیسوان خود را بریدند. این آیین از رسوم دیرینه ایرانیان در سوگواری است که حال به نمادی از خشم و اعتراض تبدیل شده است.
در اعتراض به مرگ مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد شماری از زنان ایرانی و حتی زنانی از دیگر کشورها در حرکتی نمادین گیسوان خود را بریدند. گیسو بریدن یا "زلف گشودن" بخشی از آیین دیرینه سوگواری در میان ایرانیان و همچنین ملتهای مختلف دیگر است.
به روایت معترضان، بریدن مو به نمادی از خشم تبدیل شده است. شهلا شفیق جامعه شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی مقیم فرانسه در این باره مینویسد: «يکی از معناهای نمادين اقدام زنانی که برای اعتراض به حجاب اجباری گيسو میبرند اين است: شما هستی مرا با رشته مو و گيسوانم به بند کشيدهايد، پس من اين رشته را میبرم.»
عکس: Michael Kuenne/PRESSCOV/ZUMAPRESS.com/picture alliance
در اساطیر ایران باستان، ایزد بانوی مادر، سرور آسمان و طبیعت و همچنین نماد باران و باروری محسوب میشد. از همین رو است که گیسوبُران زنان اهمیت مییابد؛ زیرا به معنای قطع باروری و برکت تلقی میشود.
عکس: Mert Alper Dervis/AA/picture alliance
یکی از قدیمیترین آثار بازتاب آیین بریدن مو در "گیلگمش" به ثبت رسیده است. گیلگمش در سوگ یار نزدیک خود انکیدو موهایش را میبرد و میگوید: «دستور میدهم تا همه مردم اورک برتو بگریند و مویه مرگ سر دهند، مردم از اندوه سر خود را فرود خواهند آورد و آن هنگام که به زیر خاک روی، برای تو موهایم را بلند خواهم کرد.
عکس: Yiannis Kourtoglou/REUTERS
در شاهنامه فردوسی نیز فرنگیس همسر سیاوش در سوگ او او گیسوی خود را میبرد: همه بندگان موی کردند باز/ فرنگیس مشکین کمند دراز/ برید و میان را به گیسو ببست/ به فندق گل ارغوان را بخست
عکس: Ervin Shulku/ZUMAPRESS.com/picture alliance
حافط نیز در اشعار خود به این آیین اشاره کرده است و میگوید:« گیسوی چنگ بِبُرّید به مرگِ مِیِ ناب/ تا حریفان همه خون از مژهها بگشایند
عکس: Quinn Bender/ZUMAPRESS.com/picture alliance
سلمان ساوجی از شاعران قرن هشتم هجری هم در اشعار خود به بریدن مو اشاره کرده و میگوید:« ای صبحدم، چه شد که گریبان دریدهای/ وی شب، چه حالت است که گیسو بریدهای/ ای پرچم، از برای چه مو باز کردهای/ وی سنجق، از عزای که گیسو بریدهای
عکس: Remon Haazen/ZUMAPRESS.com/picture alliance
سیمین دانشور هم در رمان "سووشون" از درخت گیسو نوشته است: « «درخت گیسو در تمام گرمسیر معروف است. اول بار که درخت گیسو را دیدم، از دور خیال کردم درخت مراد است. نزدیک که رفتم دیدم گیسهای بافته شده به درخت آویزان کردهاند؛ گیسهای زنهای جوانی که شوهرهایشان جوانمرگ شده بود.»
عکس: Mert Alper Dervis/AA/picture alliance
نجمالدین گیلانی و همکاران در کتاب "بررسی تحلیلی و تطبیقی سوگ آئینهای لری و کردی با سنت سوگواری در شاهنامه به "خراشیدن روی و برین گیسو" و پیچاندن آن به دور دست در میان اقوام ایرانی کرد و لر اشاره میکند. در آیین چمر که در میان مردم استانهای کرمانشاه، ایلام و لرستان رواج دارد، زنان به زاری پرداخته و گیسوی خود را پریشان میکنند.
عکس: Fredrik Persson/TT NYHETSBYRÃ N/picture alliance
بریدن مو تنها مختص فرهنگ ایران نیست. چهارم مهرماه، هزاران تن از زنان کرد شمال سوریه در همبستگی با زنان ایرانی تجمعی برپا کردند و شمار زیادی از آنان به نشانه اعتراض گیسوان خود را بریدند. ملک موسو، خواننده مشهور ترکیهای نیز در حمایت از جنبش اعتراضی زنان، هنگام اجرای کنسرت موهایش را چید.