مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید، تنها کشوری که درصدد ساخت بمب اتمی باشد اورانیوم را در سطح ۶۰ درصد غنی میکند. او توسعه برنامه اتمی ایران را در مرحلهای میبیند که بازگشت به برجام سال ۲۰۱۵ را ناممکن ساخته است.
تبلیغات
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید که برنامه غنیسازی اورانیوم ایران منبعی برای نگرانی است.
رافائل گروسی در مصاحبهای با تازهترین شماره نشریه فایننشال تایمز گفته است که "کشوری که اورانیوم را در سطح ۶۰ درصد غنی میکند موردی جدی و نگرانیآور است، تنها کشورهایی که بخواهند بمب اتمی بسازند به این سطح از غنیسازی دست میزنند." او غنیسازی ۶۰درصدی را سطح متناسب با تولید سلاح عنوان کرده و آن را مایه نگرانی جدی خوانده است.
مدیرکل آژانس در ادامه گفته است که سطح غنیسازی متعارف و تجاری دو تا سه درصد است. او با تصریح حق ایران به داشتن برنامه هستهای گفته است که این کشور اما اورانیوم را در سطحی غنی میکند که باید هشیارانه آن را رصد کرد.
اظهارات گروسی دو روز پس از توافق ایران و آژانس بر سر تمدید ادامه مشروط نظارتها بر برنامه و تاسیسات هستهای ایران عنوان میشود. اول خرداد توافق سه ماهه قبلی که در راستای تسهیل مذاکرات برجام در وین به دست آمده بود به پایان رسید و روز یکشنبه دو طرف با توجه به ادامه روند مثبت مذاکرات مربوط به برجام در وین، توافق کردند که نظارتهای مشروط یک ماه دیگر هم ادامه یابد.
بر اساس توافق اسفندماه، همه فعالیتهای هستهای ایران رصد و ضبط میشود ولی آژانس به نتایج دسترسی نخواهد داشت تا فرجام مذاکرات احیای برجام و ادامه اجرای کامل و داوطلبانه پروتکل الحاقی که بخشی از برجام است مشخص شود.
دور پنجم مذاکرات احیای برجام در وین از روز چهارشنبه، ۶ خرداد شروع شده است.
گروسی در ادامه مصاحبه با فایننشال تایمز گفته است که اکثر اقدامات ایران در کاهش تعهدات برجامی خود پس از خروج دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا از این توافقنامه نسبتاَ به سهولت قابل بازگشت هستند، ولی ابعاد تحقیقاتی که ایران روی سانتریفیوژها و توسعه برنامه اتمی خود انجام داده به یک مشکل بدل شده است: «برگرداندن غولی که از شیشه بیرون آمده به سر جای اولش ناممکن است. وقتی که انسانی به معرفت کاری رسید دیگر رسیده و عقبگشتی برای نابودی آن معرفت و دانش ممکن نیست.»
به گفته گروسی، برنامه هستهای ایران در چارچوب کاهش تعهدات برجامی این کشور رشد کرده و به مرحلهای رسیده که بازگشت به وضعیت سال ۲۰۱۵، یعنی زمان امضای برجام دیگر ناممکن است.
او کنترل این برنامه را صرفا از طریق بازرسیها ممکن دانسته است.
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.