رهبران هفت کشور صنعتی جهان (گروه ۷) روز چهارشنبه (۴ ژوئن/ ۱۴ خرداد) در اولین روز نشست سالانه‌ی خود در بروکسل به آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) ماموریت دادند، تا پایان سال ۲۰۱۴ برنامه‌ای برای کاهش وابستگی کشورهای اروپایی به گاز روسیه ـ اوکراین تدوین کنند. بر اساس بیانیه‌ی گروه ۷ که در روز چهارشنبه (۴ ژوئن) منتشر شد، قرار است کمیسیون‌های اتحادیه‌ی اروپا با همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی، تا پایان ماه ژوئن مقدمات اجرای این طرح را فراهم آورند.

پیش‌زمینه‌ی بحران تامین انرژی

ولادیمیر پوتین، ریيس جمهور روسیه در ماه آوریل ۲۰۱۴ در نامه‌ای خطاب به ۱۸ کشور اروپایی اعلام کرد که در صورت عدم پرداخت بدهی‌های اوکراین به مسکو، تامین گاز این کشور را کاهش خواهد داد یا به کلی آن را قطع خواهد کرد. روسیه در حال حاضر تنها در ازای تأمین پیش‌پرداخت، گاز به اوکراین صادر می‌کند.

پوتین در این نامه هم‌چنین هشدار داده بود که در صورت قطع ارسال گاز، اوکراین ناگزیر است گازی که در شرایط عادی از طریق لوله‌های تعبیه‌شده در این کشور به اروپا ارسال می‌شود را مورد استفاده قرار دهد. ریيس جمهور روسیه از سران کشورهای اروپایی خواسته بود، هرچه زودتر اقدامات لازم برای برقراری ثبات اقتصادی در اوکراین و تامین گاز آن به عمل آورند.

لغو امتیاز؛ دلیل افزایش بهای گاز

روسیه در پی بحران اوکراین و پیوستن شبه‌‌جزیره کریمه به این کشور، بسیاری از امتیازهایی که در قرارداد ۲۰۰۹ برای اوکراین در نظر گرفته بود را لغو کرد و از جمله بهای صدور گاز به این کشور را افزایش داد. دولت موقت اوکراین اما، با این افزایش قیمت مخالفت کرد و از پرداخت بدهی‌های خود به شرکت گازپروم امتناع ورزید. بدهی‌های اوکراین در حال حاضر بالغ بر ۲/۲ میلیارد دلار است.

بزرگ‌ترین خط لوله‌ی گاز اروپا از اوکراین می‌گذرد. آلمان و اتحادیه‌ی اروپا یک‌سوم گاز خود را از روسیه خریداری می‌کنند. نیمی از این گاز از طریق خط لوله‌ی تعبیه‌شده در اوکراین به کشورهای خریدار ارسال می‌شود. توقف صدور گاز به اروپا، کشورهای مصرف‌کننده را با دشواری‌های جدی روبرو می‌سازد. این کشورها دو بار در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹، هنگامی که اوکراین و روسیه بر سر بهای گاز باهم اختلاف نظر داشتند، دچار مشکل شدند که به سختی توانستند آن را از سر بگذرانند.

خواست‌های چهارگانه گروه ۷

یکی از موضوع‌های اصلی مورد بحث در نشست سران کشورهای صنعتی جهان (بریتانیا، آلمان، آمریکا، ایتالیا، ژاپن، فرانسه و کانادا) که برای نخستین بار پس از ۲۰ سال بدون حضور روسیه تشکیل شد، توافق بر سر موضعی مشترک در برابر مسکو بود.

رهبران گروه ۷ در بیانیه‌ی مشترکی تاکید کردند که اگر روسیه برای بازگرداندن ثبات به شرق اوکراین نکوشد، به تشدید تحریم‌های هدفمند و اقدام‌های محدودکننده‌ی بیشتر علیه مسکو دست خواهند زد.

خواست‌های چهارگانه سران ۷ کشور صنعتی جهان در بیانیه ‌‌این گونه این‌چنین تصریح شده است: همکاری با پترو پوروشنکو، رئیس جمهور منتخب اوکراین که از روز شنبه (۷ ژوئن) رسما آغاز به کار می‌کند، پایان دادن به ارسال اسلحه به جدایی‌طلبان در شرق اوکراین، تضمین تامین گاز و عقب‌نشینی کامل نیروهای نظامی روسیه از مرزهای اوکراین.

تهدید به تحریم‌های بیشتر

آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، در این رابطه با تاکید بر این که "بی‌ثباتی بیشتر در اوکراین قابل پذیرش نیست" به خبرنگاران گفت: «ما نقش روسیه را در ایجاد ثبات در اوکراین به طور مرتب بررسی خواهیم کرد و اگر به نتایج روشنی نرسیم، در مورد تحریم‌های بیشتر تصمیم خواهیم گرفت.»

صدر اعظم آلمان در ادامه به اعمال محدودیت‌های تعیین‌کننده در بخش‌های تجاری، مالی و انرژی اشاره کرد.

مرکل قرار است، روز جمعه (۶ ژوئن) در مراسم جشن سالگرد ۷۰ سالگی پیاده شدن نیروهای متفقین در نرماندی فرانسه با پوتین دیدار و گفت‌وگو کند. عملیات نرماندی، شکست نهایی آلمان نازی را در جنگ جهانی دوم در پی داشت.

دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا و فرانسوا اولاند، رییس‌جمهور فرانسه نیز در آخرین ساعات روز پنجشنبه (۵ ژوئن) با ولادیمیر پوتین دیدار و گفت‌وگو کردند. کامرون در این ملاقات که در فرودگاه پاریس صورت ‌گرفت، از پوتین خواست به منظور حل بحران در شرق اوکراین با پترو پوروشنکو وارد مذاکره شود.