هواپیمای اوکراینی؛ "پرونده را از طرق بینالمللی پی می‌گیریم"
۱۴۰۰ دی ۱۶, پنجشنبه
گروه همکاری هواپیمای سرنگون‌شده اوکراینی با پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای جمهوری اسلامی مذاکره با ایران برای رسیدگی به پرونده مرگ قربانیان را "بی‌حاصل" خواند و گفت، به قوانین بینالمللی متوسل خواهد شد.
عکس: Chris Young/The Canadian Press via AP/picture alliance
تبلیغات
کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین که اتباع خود را در سرنگونی هواپیمای اوکراینی در نزدیکی تهران از دست دادند، اعلام کردند، از تلاش‌های خود جهت مذاکره با جمهوری اسلامی دست کشیده و از این پس موضوع را از راه‌های بینالمللی پی خواهند گرفت.
یک روز پیش‌تر این چهار کشور در بیانیه‌ای اعلام کرده بودند، به ایران تا چهارشنبه ۱۵ دی (۵ ژانویه) فرصت داده‌اند تا به سئوالات مربوط به این سانحه پاسخ دهد، در غیر این صورت دست به اقداماتی دیگر خواهند زد.
پرواز "پی‌اس ۷۵۲" هواپیمایی بینالمللی اوکراین ۱۸ دی ۱۳۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) اندکی بعد از برخاستن از باند فرودگاه بینالمللی امام خمینی با دو موشک سپاه پاسداران سرنگون شد و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن جان خود را از دست دادند.
گروه همکاری هواپیمای اوکراینی که شامل چهار کشور نامبرده می‌شود، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «به رغم بهترین تلاش‌های ما در دو سال گذشته و تلاش‌های متعدد برای حل این مسئله از طریق مذاکرات، گروه همکاری به این نتیجه رسیده است که تلاش‌های بیش‌تر برای مذاکره با ایران بی‌حاصل است.»
این گروه در ادامه می‌گوید، از این پس برای رسیدن به هدف خود بر اقداماتی دیگر در هماهنگی با قوانین بینالمللی تمرکز خواهد کرد. ملانی جولی، وزیر خارجه کانادا نیز با انتشار پیامی در شبکه توییتر این موضوع را تصریح کرده است.
جمهوری اسلامی گفته است، در میانه بالا گرفتن تنش میان ایران و آمریکا در سال ۹۸ "خطای انسانی" در کنترل رادار از سوی سپاه پاسداران موجب شلیک به این هواپیما و سقوط آن شد.
اما اوکراین، کانادا و برخی ناظران این توجیه را نپذیرفته و می‌گویند، جمهوری اسلامی سعی در "لاپوشانی" حقایق دارد.
ایران پس از این سانحه ابتدا به ضد و نقیض‌گویی روی آورد و سرانجام پس از سه روز تن به فشارهای بینالمللی داد و حاضر به اقرار سرنگونی این هواپیما در پی شلیک موشک‌های سپاه شد.
دادگاه عالی انتاریو در کانادا دوشنبه ۳ ژانویه با "تعمدی" و "تروریستی" خواندن شلیک به این هواپیما ایران را محکوم به پرداخت دست کم ۱۰۷ میلیون دلار غرامت به خانواده‌های شش تن از قربانیان کرد که این پرونده با شکایت آنها گشایش یافته بود.
دادگاه عالی انتاریو در ماه مه سال ۲۰۲۰ نیز حکم به "تعمدی و تروریستی" بودن این سانحه داده بود. اما وزارت خارجه جمهوری اسلامی در آن زمان این دادگاه را برای پرداختن به واقعه‌ای در ورای حوزه کشوری خود "ناصالح" تشخیص داده بود.
انجمن خانواده‌های جان‌باختگان پرواز PS 752 "بالاترین مقا‌م‌های جمهوری اسلامی" را در این سانحه مقصر و سزاوار مجازات می‌دانند.
به اشتباه یا به عمد؟ تاریخچه‌ای از هواپیماهای مسافربری سرنگون‌شده
سرنگونی هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین با شلیک موشک توسط پدافند سپاه ۱۷۶ قربانی گرفت. این نخستین بار نیست که هواپیماهای مسافربری هدف نیروهای نظامی یا شورشی قرار می‌گیرند.
عکس: picture-alliance/dpa
ژوئیه سال ۲۰۱۴
بوئینگ ۷۷۷ خطوط هوایی مالزی ، در حالی که از آمستردام راهی کوالالامپور بود، در جنوب شرق اوکراین مورد اصابت موشک قرار گرفت. تمامی ۲۸۹ سرنشین پرواز MH17 کشته شدند. تحقیقات بینالمللی می‌گویند، موشک شلیک شده به هواپیما روسی بوده است. دادگاه رسیدگی به این پرونده از ماه مارس ۲۰۲۰ در هلند جریان خواهد یافت. اوکراین می‌گوید هواپیما هدف موشک جدایی‌طلبان قرار گرفته است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/P. Dejong
اکتبر سال ۲۰۰۱
با اصابت موشک، یک توپولوف ۱۵۴ در ارتفاع ۱۱ کیلومتری دریای سیاه در حالی که ارتش اوکراین در شبه جزیره کریمه مشغول تمرین نظامی بود، منفجر شد. تمامی ۷۸ سرنشین هواپیما کشته شدند.
عکس: picture alliance/dpa/A. Lebedev
اکتبر ۱۹۹۸
شورشیان توتسی یک بوئینگ ۷۲۷ خطوط هوایی "کنگو ایرویز" را بر فراز جمهوری دموکراتیک کنگو سرنگون کردند. ۴۱ سرنشین هواپیما جان باختند. (تصویر شورشیان توتسی را نشان می‌دهد)
عکس: Getty Images/U. Sinai
سپتامبر ۱۹۹۳
یک هواپیمای مسافربری خطوط هوایی گرجستان در نزدیکی باند فرودگاه مورد اصابت یک موشک قرار گرفت که از داخل اراضی جمهوری آبخازیا که درآن زمان بر سر مالکیت آن درگیری وجود داشت، شلیک شده بود. تنها ۲۴ تن از ۱۳۲ سرنشین هواپیما زنده ماندند. یک روز پیش از این حادثه، شورشیان یک هواپیمای دیگر را بر فراز دریای سیاه سرنگون کرده بودند: با ۲۷ کشته. (تصویر هواپیمایی از خطوط هوایی گرجستان را نشان می‌دهد)
عکس: Getty Images/AFP/V. Shlamov
ژوئیه ۱۹۸۸ (۱۲ تیر ۱۳۶۷)
پرواز مسافربری ۶۵۵ ایران‌ایر از تهران به مقصد دبی، بر فراز خلیج فارس، با شلیک موشک توسط ناو جنگی یو‌اس‌اس وینسنس آمریکا، بر فراز خلیج فارس سرنگون شد. تمامی ۲۹۰ سرنشین هواپیما جان باختند. آمریکا اعلام کرد که این ناو هواپیمای مسافربری ایران را هواپیمای جنگی تشخیص داده و به اشتباه آن را سرنگون کرده است. (تصویر از سی‌ان‌ان در فرودگاه دبی/ کودکی که بستگان خود را در این پرواز از دست داد)
عکس: picture alliance/AP Images/CNN
سپتامبر ۱۹۸۳
یک هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ کره جنوبی به دلیل آنچه نیروی هوایی شوروی سابق در آن زمان آنرا تجاوز به حریم هوایی خود خواند، توسط یک جت جنگنده بر فراز دریای ژاپن سرنگون شد. تمامی ۲۶۹ سرنشین هواپیما جان باختند.
عکس: picture-alliance/dpa
ژوئن ۱۹۸۰
یک هواپیمای مک دانل داگلاس دی سی – ۹ متعلق به ایتالیا در شمال سیسیل در دریا سرنگون شد. همه ۸۱ سرنشین هواپیما جان باختند. در آن زمان در منطقه رزمایشی توسط ناتو در حال انجام بود. مقامات ایتالیایی در ابتدا از یک سانحه سخن گفتند. اما بعدا در جنوب ایتالیا لاشه هواپیمای شکاری لیبی پیدا شد. احتمال می‌رود این هواپیما در حین تن‌به‌تن هوایی میان فرانسه، لیبی و جت‌های آمریکایی، هدف موشک قرار گرفته باشد.
