گزارشی از استانبول: ترکیه و روسیه دوستان صمیمی نیستند
۱۴۰۰ اسفند ۱۸, چهارشنبه
از جنگ اوکراین دو هفته گذشت و برای نخستین بار وزرای خارجه روسیه و اوکراین تصمیم گرفتند در ترکیه ملاقات کنند. ترکیه با روسیه و اوکراین مناسبات خوبی دارد. اردوغان در تماس با پوتین و زلنسکی پیشنهاد میانجی‌گری داده است.
عکس: Vladimir Smirnov/AP/picture alliance
تبلیغات
سرگئی لاوروف و دمیترو کولبا وزیران خارجه روسیه و اوکراین روز پنجشنبه ۱۹ اسفند (۱۰ مارس) در آنتالیای ترکیه دیدار می‌کنند.
کارین سنز گزارش‌گر رادیو و تلویزیون آلمان شبکه ARD از استانبول با توجه به جریان جنگ خانمان‌سوزی که در اوکراین رخ می‌دهد نگاهی انداخته به مناسبات پیچیده ترکیه و روسیه.
سنز در ابتدای گزارش خود می‌نویسد بسیاری اردوغان را دوست خوب پوتین می‌دانند، اما اینطور نیست.
اردوغان در جریان سفر همتای روس خود به ترکیه در سال ۲۰۲۰ در کنفرانس مطبوعاتی پوتین را بهترین دوست خود خطاب کرد. پنج سال پیش از آن بیان چنین سخنی غیرقابل تصور بود چونکه ترکیه یک جنگنده روسی را در مرز خود با سوریه سرنگون کرد. بعد از این حادثه مناسبات دو کشور و رهبران آنها تیره شد.
پوتین ترکیه را مجازات کرد و جلوی واردات کالا از ترکیه را گرفت. پروازهای روسیه به ترکیه به مدت شش ماه ممنوع شدند و از گردشگران روسی هم خبری نبود. پوتین حتی اردوغان را متهم کرد که از گروه داعش نفت خریده و او و خانواده‌اش از آن سود برده‌اند.
اردوغان در پاسخ به پوتین اعلام کرد روسیه باید برای "افترای" خود شواهدی ارائه دهد. او گفت اگر این ادعا ثابت شود استعفا خواهد داد. اما او شرط هم گذاشت و از پوتین خواست اگر مدرکی ارائه نکند "باید استعفا دهد".
کارین سنز در ادامه گزارش خود از استانبول می‌نویسد هیچ کدام از آنها استعفا ندادند و قال قضیه با عذرخواهی اردوغان از پوتین به خاطر سرنگونی هواپیمای روسی کنده شد.
پوتین هم کودتای نافرجام ترکیه را برخلاف سران کشورهای غربی که محتاطانه به آن واکنش نشان داده بودند محکوم کرد.
اما شش ماه بعد هم اتفاق دیگری افتاد که نزدیک بود دوباره رابطه ترکیه با روسیه شکرآب شود.
یک افسر پلیس ترکیه در مقابل دوربین‌ها به سفیر روسیه در آنکارا شلیک کرد و او را به قتل رساند. اردوغان این بار ضمن اعلام همبستگی خود با روسیه، این حادثه را حمله به ترکیه توصیف کرد.
او گفت: «در صحبت‌هایی که با آقای پوتین بعد از ماجرا داشتیم، توافق نظر داشتیم که این یک اقدام تحریک‌آمیز بوده و در اینجا مناقشه‌ای بین دو کشور وجود نداشته است.»
اما روابط پوتین و اردوغان همچنان شکننده است زیرا در موضوع سوریه آنها در مقابل هم قرار گرفته‌اند. اردوغان می‌گوید: «من از آقای پوتین می‌پرسم روسیه در سوریه به دنبال چیست؟ اگر قصد دارید پایگاه نظامی تاسیس کنید این کار را بکنید اما از سر راه ترکیه کنار بروید.»
پوتین چه هدفی را دنبال می‌کند؟
کارشناسان مدت‌ها تصور می‌کردند که پوتین می‌خواهد ترکیه را از ناتو جدا کند.
هاکان آکسای، کارشناس امور روسیه به این نظریه اعتقادی ندارد. او می‌گوید: «پوتین از یک سو می‌خواهد از ترکیه سوء استفاده کند و از سوی دیگر می‌خواهد ناتو و اردوگاه غرب را از درون تضعیف و چند قطبی کند تا روسیه قدرت بگیرد و موقعیت پوتین در داخل کشور تقویت پیدا کند. اما من شک دارم که روسیه بخواهد ترکیه را به خود نزدیک‌تر کند.»
احمد یاووز، ژنرال سابق ارتش به این اشاره می‌کند که ترکیه و روسیه هرگز منافع مشترک یکسانی نداشتند و همیشه این امر در نوسان بوده است.
ترکیه و روسیه در لیبی و منطقه قره باغ با یکدیگر همکاری می‌کنند. اردوغان حتی به‌رغم مخالفت ناتو سیستم‌های ضد هوایی اس۴۰۰ را از روسیه خرید.
آنکارا حدود ۴۰ درصد گاز طبیعی و ۲۵ درصد نفت مورد نیاز خود را از روسیه وارد می‌کند و در سال ۲۰۲۱ حدود ۷۰ درصد گندم مورد نیاز خود را هم از روسیه وارد کرد.
اما تنگه بسفر و داردانل تنها مسیری است که ناوهای جنگی روسیه از طریق آن به دریای سیاه راه دارند و این ابزار در دست ترکیه قرار دارد. ترکیه اخیراً این مسیرها را به دلیل جنگ اوکراین برای ناوهای روسی مسدود کرد.
آنکارا پهپادهای جنگی بایراکدار۲ را نیز به اوکراین فروخته است.
موضع اردوغان درباره جنگ اوکراین
موضع اردوغان در ارتباط با جنگ اوکراین به صراحت بیان شده است. اردوغان مداخله نظامی روسیه در خاک اوکراین را غیرقابل قبول دانست و آن را محکوم کرد.
کارین سنز در پایان گزارش خود می‌نویسد این موضع‌گیری صریح اردوغان بسیاری را در غرب شگفت‌زده کرده است. او نوشته است: «با وجود این، او درها به سمت روسیه را نیز محکم نبسته است. اردوغان یک عمل‌گراست و شاید این ویژگی او به نفع تلاش‌هایی باشد که برای صلح میان اوکراین و روسیه انجام می‌گیرد.»
فاجعه جنگ؛ مقاومت، آوارگی و استیصال مردم اوکراین
با گذشت بیش از یک هفته از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین چهره شهرها دگرگون شده است. شمار کشته و زخمی‌ها هر روز در حال افزایش است. ساختمان‌های زیادی ویران شده یا آسیب دیده‌اند. تصاویری از زندگی این روزهای مردم در اوکراین.
عکس: Sergey Bobok/AFP/Getty Images
جمعه ۴ مارس (۱۳ اسفند)؛ ورود گروهی از پناهجویان اوکراین که موفق شدهاند خود را با کشتی به ایساچا در رومانی برسانند؛ به گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت طی هشت روز جنگ یک میلیون و ۲۵۰هزار نفر از اوکراین خارج شدهاند. این سازمان اعلام کرده که ۶۷۲هزار نفر از اوکراین به لهستان، ۱۹۴هزار نفر به مولداوی و ۱۳۳ هزار نفر به مجارستان گریخته‌اند. بیش از ۱۸هزار نفر در این میان وارد خاک آلمان شدهاند.
عکس: Sabina Fati/DW
مجلس عالی اوکراین روز پنجشنبه به اتفاق آرا "محدودیت‌های استفاده از سلاح گرم توسط مردم غیرنظامی برای دفع تجاوز نظامی روسیه و یا کشورهای دیگر" را لغو کرد. این تصمیم مجلس عالی اوکراین به غیرنظامیان اجازه می‌دهد به "نظامیان روس" شلیک کنند.
عکس: Efrem Lukatsky/AP Photo/picture alliance
انفجار و آتش‌سوزی در شهر کوچک بورودیانکا در نزدیکی کی‌یف، پایتخت اوکراین؛ غروب چهارشنبه دوم مارس در هفتمین روز حمله نیروهای روسیه به اوکراین چند ساختمان در این شهر مورد اصابت موشک‌های روسی قرار گرفتند. تعداد زیادی از خودروها و تجهیزات نظامی و تانک‌های روسی در صفی ۶۵ کیلومتری در فاصله کمی از پایتخت اوکراین قرار گرفته‌اند.
عکس: Alisa Yakubovych/EPA-EFE
نمای هوایی از ساختمان مسکونی در شهرک بورودیانکا در حومه کی‌یف که روز پنجشنبه ۳ مارس (۱۲ اسفند) در پی حملات هوایی روسیه تخریب شده است؛ روز پنجشنبه یک عضو هیأت مذاکره‌کننده اوکراینی گفت که دور دوم مذاکرات برای برقراری آتش‌بس با روسیه به نتیجه مورد نظر اوکراین نرسیده است اما طرفین در مورد ایجاد کریدور انسان‌دوستانه برای خروج غیرنظامیان و همچنین بر سر برگزاری سومین دور از مذاکرات به توافق رسیده‌اند.
عکس: Maksim Levin/REUTERS
در تصویر بالا که چهارشنبه ۲ مارس در گورنکا، در حومه کی‌یف، گرفته شده زنی دیده می‌شود که در جلوی خانه‌هایی که بر اثر حمله هوایی روسیه آسیب دیده‌اند، گریه می کند.
عکس: Vadim Ghirda/AP Photo/picture alliance
ویرانه پلی در نزدیکی کی‌یف - شبه‌نظامیان محلی به پیرزنی در عبور از این پل که توسط توپخانه روسیه در حومه کی‌یف ویران شده است کمک می‌کنند. نیروهای روسیه حملات خود را به شهرهای شلوغ اوکراین تشدید کرده‌اند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین این حملات را ”یک کارزار تروریستی آشکار“ توصیف کرد.
عکس: Emilio Morenatti/dpa/AP/picture alliance
تخریب یک خانه مسکونی پس از حمله هوایی نیروهای روسیه در هورنکا. سازمان ملل متحد اعلام کرده که به دست‌کم ۱،۵ میلیارد یورو برای کمک به جنگ‌زدگان اوکراین نیاز دارد. بر اساس ارزیابی دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل، ۹۸۰ میلیون یورو از این مبلغ برای تامین نیازهای داخل اوکراین و ۴۹۲ میلیون یورو برای جنگ‌زدگان اوکراینی در نظر گرفته شده است.
عکس: Vadim Ghirda/AP/picture alliance
تصویری از اوکراینی‌های خارج از کشور که برای دفاع و جنگیدن با نیروهای روسی به وطن خود بازمی‌گردند. همزمان بسیاری شهروندان اوکراینی، به ویژه زنان و کودکان در حال فرار به سمت لهستان هستند.
عکس: Max Zander/DW
حملات نیروهای جدایی‌طلب هوادار روسیه به شهر هورلیفکا؛ بسیاری از خانه‌های مسکونی ویران شدهاند. در داخل یک آپارتمان آسیب‌دیده در محوطه مسکونی، مردم در میان آوار به دنبال وسایل ضروری خود می‌گردند. شهر هورلیفکا در استان دونتسک اوکراین واقع شده که تحت کنترل جدایی طلبان است.
عکس: Alexander Ermochenko/REUTERS
مردی از کنار بقایای وسایل نقلیه نظامی روسیه در بوچا، در نزدیکی کی‌یف عبور می‌کند. روسیه روز سه شنبه گلوله باران خارکیف، دومین شهر بزرگ اوکراین را تشدید کرد و بسیاری از اهداف غیرنظامی را در آنجا درهم کوبید. بنا به ارزیابی کمیساریای عالی امور پناهندگان، انتظار می‌رود که ۴میلیون نفر در این جنگ آواره شوند و این احتمالا بزرگترین بحران آوارگی در اروپا طی قرن حاضر خواهد بود.
عکس: Serhii Nuzhnenko/AP/picture alliance
اولین گروه پناهجویان از اوکراین در دوشنبه اول مارس به ایستگاه اصلی قطار برلین رسیدند. پایتخت آلمان و نیز شهرهای دیگر این کشور برای پذیرش پناهجویان اعلام آمادگی کرده‌اند. دولت‌های زیادی در سراسر جهان همچنان در تلاش هستند تا شهروندان خود را که در میان تهاجم مسلحانه روسیه و بحران انسانی فزاینده گرفتار شدهاند، از اوکراین خارج کنند.
عکس: Hannibal Hanschke/Getty Images
نمایی از ساختمان ایستگاه پلیس منطقه‌ای آسیب دیده پس از حمله موشکی روسیه در خارکیف در چهارشنبه دوم مارس. خدمات اورژانس اوکراین اعلام کرد تهاجم روسیه تاکنون به کشته شدن دست‌کم ۲۰۰۰ شهروند اوکراینی منجر شده و صدها ساختمان مسکونی و عمومی، وسایل نقلیه، بیمارستان و کودکستان تخریب و نابود شدهاند.
عکس: Ukraine State Emergency Service/AA/picture alliance
مردم و ساکنان شهرهای مختلف اوکراین خود را برای تهاجم نظامی نیروهای روسیه آماده می‌کنند. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که از آغاز تهاجم نظامی به اوکراین ۴۹۸ سرباز روسی کشته و ۱۵۹۷ سرباز دیگر زخمی شدهاند.
عکس: Vyacheslav Madiyevskyy/REUTERS
چهارشنبه دوم مارس؛ یک نظامی اوکراینی در میدان مرکز کی‌یف نگهبانی می‌دهد. رهبر اوکراین تشدید حملات روسیه به شهرهای شلوغ را به عنوان یک ”کمپین تروریستی آشکار“ محکوم کرد، در حالی که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی خود هشدار داد که اگر رهبر روسیه "بهایی" را برای این تهاجم نپردازد، تجاوز تنها به یک کشور محدود نخواهد ماند.
عکس: Efrem Lukatsky/AP/picture alliance
بیمارستان اوخمادت در کی‌یف؛ کودکان و زنان بیمار به همراه نوزادان تازه متولد شده در زیرزمین بیمارستان پناه گرفته‌اند. بسیاری از مردم شهر نیز از ترس حملات هوایی و زمینی نظامیان روس در ایستگاه‌های مترو به سر می‌برند. کاروان طولانی از تانک‌ها و سایر وسایل نقلیه روسیه به نزدیکی کی‌یف رسیده‌اند و پایتخت اوکراین را تهدید می‌کنند.
عکس: Emilio Morenatti/AP/picture alliance
مجمع عمومی سازمان ملل متحد چهارشنبه ۲ مارس (۱۱ اسفند) در یک جلسه تاریخی تهاجم روسیه به اوکراین را با اکثریت قریب به اتفاق آراء محکوم کرد و خواستار خروج فوری همه نیروهای نظامی روسی از اوکراین شد. کشورهای عضو این سازمان با ۱۴۱ رأی موافق، ۳۵ رأی ممتنع و ۵ رأی مخالف، قطعنامه در این باره را تصویب کردند. روسیه، کره شمالی، سوریه، بلاروس و اریتره به این قطعنامه رأی منفی دادند. رأی ایران و چین ممتنع بود.
