پژوهشگران هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی در گزارش جدید خود سرعت فعالیت‌های کشورها در تغییرات اقلیمی را ناکافی دانسته و درباره بروز فاجعه‌ای اقلیمی هشدار دادند. آنتونیو گوترش می‌گوید، بمب تغییرات اقلیمی در حال انفجار است.
عکس: Rafael Henrique/ZUMA/picture alliance
تبلیغات
هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل (IPCC) در جدیدترین گزارش خود درباره تغییرات اقلیمی اقدام عملی و فوری همه کشورها را خواستار شده است. این نهاد در گزارش پایانی خود که خلاصه شش گزارشی است که هزاران دانشمند در طی ۸ سال گذشته درباره تغییرات اقلیمی پژوهش کرده‌اند، هشدار داده است که زمانی برای هدر دادن در اختیار نداریم.
این نهاد وابسته به سازمان ملل که مسئول بررسی علمی تولید گازهای گلخانه‌ای و تاثیر آن بر دمای کره زمین است، می‌گوید: «سرعت و دامنه فعالیت‌های ما در خصوص کنترل تغییرات اقلیمی ناکافی است.»
رئیس هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی خطاب به رسانه‌ها گفت: «اقدامات فعلی ما در برابر تغییرات اقلیمی مانند این است که به جای اینکه بپریم، راه می‌رویم.»
طبق آخرین گزارش این نهاد، دمای کره زمین در اوایل دهه ۲۰۳۰ بیش از ۱/۵ درجه افزایش خواهد یافت. به گفته دانشمندان، پیامد افزایش حرارت کره زمین، که اکنون ۱.۱ سیلسیوس گرم‌تر از دوران پیشاصنعتی است، رخدادهای جوی شدید و تاثیرات مخرب بر طبیعت و زندگی انسان‌ها خواهد بود.
ضعیف‌ترها قربانی تغییرات اقلیمی
در گزارش نهایی هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل آمده است، افراد و اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر بیشترین صدمه را از تغییرات اقلیمی خواهند دید.
در این گزارش به نقض "عدالت اقلیمی" اشاره شده و نویسندگان مطرح کرده‌اند، کسانی که کمترین نقش را در پدیدار شدن تغییرات اقلیمی داشته‌اند، ممکن است بیشترین آسیب را از آن ببینند.
درخواست از دولت‌ها
این نهاد پژوهشی سازمان ملل از کشورها درخواست کرد، برنامه‌های خود برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را یک دهه جلو بیندازند.
به منظور محدود ساختن گرمایش زمین به میزان ۱/۵ درجه سانتی‌گراد، باید انتشار گازهای گلخانه‌ای فعلی در جهان به نصف کاهش یابد. هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل معتقد است برای دستیابی به چنین هدفی به سرمایه‌گذاری از سوی دولت‌ها نیاز است.
تعیین سقف ۱/۵ درجه برای گرمایش زمین
یکی از توافق‌های به دست آمده در اجلاس کاپ ۲۷ شرم‌الشیخ در آبان ۱۴۰۱ تعیین اهدافی مشخص برای حفاظت از محیط زیست و سرمایه‌گذاری برای آن بود.
طبق این اهداف، گرمایش زمین باید به طور محسوس کمتر از دو درجه و در صورت امکان بیشتر از یک ونیم درجه در مقایسه با دوران پیشاصنعتی نشود.
بدین منظور باید تولید گازهای گلخانه‌ای فورا و به صورت پایدار کاهش پیدا کند. تا سال ۲۰۳۰ (حدود هفت سال دیگر) تولید این گازها در مقایسه با سال ۲۰۱۹ باید ۴۳ درصد کاهش پیدا کند و تا سال ۲۰۵۰ باید تولید گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان به صفر برسد.
کشورهایی که در این مسیر هنوز اقدام نکرده‌اند باید کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای‌شان را تا سال ۲۰۳۰ تشدید کنند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، نیز خواستار اقدام کشورها در خصوص تغییرات اقلیمی شد.
به گفته گوترش، "بمب تغییرات اقلیمی در حال انفجار است و هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی نقشه‌ای برای خنثی‌کردن این بمب ارائه کرده است." او این نقشه را برای بقای بشریت حیاتی برشمرد.
هوسونگ لی، رئیس هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی، نیز گفت: «اگر ما اکنون دست به کار شویم، هنوز می‌توانیم آینده پایدار و قابل زیستی را برای همه تضمین کنیم. »
دریاچه ارومیه؛ زیستگاهی کە آهسته جان می‌دهد
در روزهای گذشتە "بی توجهی دولت و عدم موفقیت طرح‌های احیای دریاچه ارومیه" در شبکه‌های اجتماعی مورد اعتراض و واکنش کنشگران محیط زیست و کاربران ایرانی شدە است. سطح آب این دریاچه به کمیترین میزان خود رسیده است.
عکس: NASA/dpa/picture alliance
طی روزهای گذشتە کنشگران محیط زیست و کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی بە "بی‌توجهی دولت و عدم موفقیت طرح‌های احیای دریاچه ارومیه" اعتراض کردە و در مورد آن هشدار دادەاند.
عکس: Farshid-Motahari Bina/dpa/picture alliance
دریاچه ارومیه کە در ایران "ثروتی ملی" تلقی میشود و زمانی یکی از مقاصد محبوب گردشگران در فصل تابستان بود، اکنون در بدترین وضعیت دو دهه اخیر خود قرار دارد. طرح‌های دولت‌های مختلف برای احیای این دریاچه ناموفق بودەاند و وضعیت پیوسته وخیم‌تر میشود.
عکس: AA/picture alliance
بر اساس جدیدترین بررسی‌های ادارە حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، وسعت دریاچه ارومیه کە در سال گذشتە سه هزار و ۵۷۵ کیلومتر مربع بود، اکنون به دو هزار و ۳۲۴ کیلومتر مربع رسیده است. این در حالی است کە مساحت آن در سال ۱۳۷۷ حدود شش هزار کیلومتر مربع بودە است.
عکس: Daniel Kreher/imageBROKER/picture alliance
دریاچه ارومیه تا قبل از اینکه با این معضل روبرو شود، بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا بود و تا کنون هم بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران، بزرگ‌ترین دریاچه آب شور در خاورمیانه، و ششمین دریاچه بزرگ آب شور در جهان است.
عکس: Ebrahim Noroozi/AP Photo/picture alliance
بر اساس آمارهای ارائه‌شدە توسط پارک ملی دریاچه ارومیه، این دریاچه زیستگاه ۶۲ گونه باکتری، ۴۲ گونه قارچ، ۲۰ گونه جلبک، ۳۱۱ گونه گیاه، ۵ گونه نرم‌تن، ۲۲۶ گونه از پرندگان، ۲۷ گونه خزنده و دوزیست و ۲۴ گونه از پستانداران است. خشک شدن دریاچه ارومیه برای ادامه حیات این جانداران تهدیدی بزرگ است.
عکس: AA/picture alliance
کنشگران محیط زیست سدسازی بی‌رویه، احداث بزرگراه بر روی دریاچه و استفاده بی‌رویه از منابع آب حوزه آبریز دریاچه و همچنین بارش کم برف و باران را از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه عنوان می‌کنند.
عکس: Ebrahim Noroozi/AP Photo/picture alliance
دریاچه ارومیه عموما از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه میشود. این در حالی است کە بە گفته بعضی از منابع در سه دهه گذشتە بیش از ٢٠٠ سد و آب‌گیر بر روی رودخانه‌های حوزه آبریز این دریاچه ساختە شدەاند.
عکس: Tom Schulze/DUMONT Bildarchiv/picture alliance
برخی از کارشناسان محیط زیست می‌گویند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای منطقه از معتدل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی تغییر خواهد کرد و زندگی و ادامه حیات را با چالش‌های جدی روبرو می‌کند. حتی بعضی از کارشناسان در خصوص بروز پدیده "باران‌های نمکی" در صورت خشک‌شدن دریاچه ارومیه هشدار دادەاند.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی گفته شد که برای احیای دریاچه ارومیه "۱۵ هزار میلیارد تومان هزینه شدە است"، اما تا کنون هیچ یک از این طرح‌ها موفقیت آمیز و مؤثر نبودەاند و گزارشی هم دربارە آنها و یا دلایل عدم موفقیت آنها منتشر نمی‌شود. حتی در دوران دولت ابراهیم رئیسی نهادها و ارگان‌های مربوطه از ارائه آمار جدید از سطح آب این دریاچه خودداری می‌کنند.
