تاخیر در ارایه‌ی گزارش البرادعی که انتظار می‌رفت عصر چهارشنبه منتشر شود باعث به تعویق افتادن ده ساعته‌ی نشست خبری جلیلی شد که قرار بود ساعت ده صبح روز، ۲۴ آبان برگزار شود. گزارش محمد البرادعی به رغم ابهام‌هایی که در بخش‌هایی از آن وجود دارد با استقبال سعید جلیلی و دیگر مقامات جمهوری اسلامی روبرو شده که آن را باعث «فروریختن بنای اتهامات علیه ایران» عنوان می‌کنند.

گزارشی که محمد البرادعی عصر پنجشنبه (۲۴ آبان) در اختیار اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داد در نظر برخی ناظران مانند اغلب گزارش‌های پیشین او در بخش‌هایی دو پهلو و بعضا مبهم است. این ویژگی تفسیرهای متفاوتی در مورد محتوای گزارش را ممکن می‌کند. دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی، سعید جلیلی، که از حدود سه هفته پیش مسئولیت پرونده‌ی هسته‌ای را برعهده گرفته، در نخستین نشست مطبوعاتی خود این گزارش را جامع و حاوی نکات مثبت قابل توجهی خوانده است.

به گفته‌ی جلیلی یکی از این نکات، رفع ابهام در مورد ماهیت غیرنظامی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی است. این در حالی است که در بند ۴۱ گزارش آمده، بررسی‌های آژانس ظرف چند هفته آینده، از جمله بر «مطالعات مشكوك و دیگر فعالیت‌ها‌یی كه می‌تواند كاربردهای نظامی داشته باشد، تمركز خواهد داشت.»

در گزارش البرادعی تصریح می‌شود: «آژانس قادر است تاكید كند انحرافی در مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران وجود ندارد.» این اظهارات از جمله نکات مثبتی است که مقامات ایرانی از آن خشنود هستند. دبیر شورای عالی امنیت ملی می‌گوید: «در این گزارش آژانس اعلام كرده كه جمهوری اسلامی پاسخ سؤالات را داده و همكاری ایران با آژانس كامل و فعال بوده است.»

البرادعی در گزارش خود مدعی است، گرچه ایران در همکاری‌های اخیر با آژانس به پرسش‌ها به ترتیب زمانی مشخص پاسخ داده و زمینه‌ی شفاف سازی در متن طرح کاری را فراهم کرده، «با این وجود همكاری ایران به جای فعال بودن، انفعالی بوده است.»

او می‌افزاید: «همان‌گونه كه قبلا اظهار شد، همكاری فعال و شفاف‌سازی كامل ایران برای اجرای سریع طرح كاری ضروری است.»

در بخش دیگری از گزارش آمده است: «از اوایل سال ۲۰۰۶ آژانس اطلاعاتی را از قبل دریافت نكرده است كه مطابق با پروتكل الحاقی و سیاست شفاف سازی باشد.» البرادعی نتیجه می‌گیرد، به این دلیل «اطلاعات آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران در حال كاهش است.»

یکی از پرسش‌هایی که در نشست دیروز مطرح شد به درخواست پذیرش پروتکل الحاقی از سوی دبیرکل آژانس مربوط بود. این پروتکل که ایران دو سال داوطلبانه آن را اجرا می‌کرد اجازه‌ی بازرسی‌های وسیع‌تری را به آژانس می‌داد و تعلیق غنی‌سازی برای جلب اعتماد جامعه‌ی جهانی نیز در چارچوب آن صورت می‌گرفت.

البرادعی در بخش پایانی گزارش خود تاکید می‌کند که بدون اجرای کامل پروتکل الحاقی «آژانس در جایگاهی قرار ندارد كه ضمانت‌های معتبر درباره نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای در ایران ارائه دهد.»

به گزارش ایسنا، مدیرکل آژانس با اشاره به این که فعالیت‌های جمهوری اسلامی دو دهه اعلام نشده بوده، از ایران می‌خواهد به منظور «احیای اعتماد نسبت به ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه‌ی هسته‌‌ای» خود، «پروتكل الحاقی را در كوتاه‌ترین زمان ممكن به اجرا در آورد.»

جلیلی در اشاره به این درخواست تاکید می‌کند، عدم اجرای پروتکل الحاقی مصوبه‌ی مجلس شورای اسلامی است که شرط همکاری را عدم ارجاع پرونده به شورای امنیت عنوان کرده بود. جلیلی در ادامه می‌افزاید، ابتدا باید فرستادن پرونده به شورای امنیت تصحیح شود تا ایران بررسی‌های لازم را انجام دهد.

قرار است گزارش البرادعی هفته‌ی دیگر از سوی شورای حکام آژانس و پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل به اضافه‌ی آلمان بررسی شود. مدیرکل آژانس در انتهای گزارش خود از ایران می‌خواهد، «تمام اقدامات اعتمادساز لازم از جمله تعلیق تمام فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی را به اجرا در آورد.»

بی‌توجهی به این خواست شورای امنیت می‌تواند به صدور قطعنامه‌ی دیگری علیه ایران یا تشدید تحریم‌های اروپا و آمریکا منجر شود.

جلیلی در نشست خبری شب گذشته تاکید می‌کند، در گزارش البرادعی «پاسخ روشنی به بسیاری از اتهاماتی كه به ایران وارد می‌شد، داده شده است.» او گرچه صدور قطعنامه‌ی جدید را بعید دانسته، تصریح می‌کند این کار بر روند همکاری با آژانس و حل مسائل تاثیر خواهد گذاشت.

بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر دویچه وله در تهران