هرانا: ۲۸۲۵ تجمع اعتراضی و ۲۹ هزار بازداشتی در سال ۱۴۰۱
۱۴۰۱ اسفند ۲۷, شنبه
در سال ۱۴۰۱ بازداشت بیش از ۲۹ هزار و ۶۸۸ معترض ثبت شده است. دستکم ۶۱۷ نفر در طول سال اعدام شدند. هرانا دادههای خود را از ۱۳ هزار و۶۳۱ گزارش ثبت شده از اول فرودین تا ۲۵ اسفند ۱۴۰۱ بر گرفته است.
تبلیغات
هرانا، ارگان خبری "مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران" روز شنبه ۲۷ اسفند (۱۸ مارس) در آستانه سال نو "نگاهی آماری به جلوههایی از نقض حقوق بشر در ایران در سالی که گذشت" انداخته است.
در این گزارش به نمونههایی از افزایش فشار بر اتنیکها و اقلیتهای دینی و مذهبی، اعدام نوجوانان و عدم رعایت حقوق زنان، وضعیت دوتابعیتیها، وضعیت بد زندانها، بدرفتاری و شکنجههای مکرر بازداشت شدگان، استفاده از مجازاتهایی مانند شلاق و تبعید زندانیان سیاسی اشاره شده است.
۲۹ هزار ۶۸۸ معترض بازداشت شدند
اعتراضات مردمی که حدود شش ماه پیش در ۲۶ شهریور آغاز شده و هنوز هم ادامه دارد در گزارش هرانا جایگاه ویژهای دارد.
طبق این گزارش ۲۹ هزار و ۶۸۸ نفر شهروند به دلایل عقیدتی یا سیاسی عمدتا هم در جریان اعتراضات موسوم به "زن، زندگی، آزادی" بازداشت شدند. در این میان ۲۸ هزار و ۴۱۹ مورد در رسته حق آزادی اندیشه و بیان بازداشت شدند.
در گزارش هرانا به ۱۹۳ مورد بازداشت فرد زیر ۱۸ سال، ۵۶ مورد بازداشت کارگران و فعالین کارگری، ۲۵۸ مورد بازداشت فعالان صنفی، ۱۶۹ مورد بازداشت اقلیتهای مذهبی، ۳۲۸ مورد از بازداشت کنشگران حوزه حقوق زنان، ۲۴ مورد بازداشت فعالان محیطزیست و ۲۳۵ مورد از بازداشت افراد با خواستگاه اتنیکی نیز اشاره شده است.
۲۵ هزار مورد کودکآزاری ثبت شد
در بخش دیگری از این گزارش به ۲۵ هزار مورد کودکآزاری اشاره و تصویری بسیار اسفناک او وضعیت کودکان ارائه شده است.
در این گزارش ۳۸ مورد تجاوز و آزار جنسی به کودکان، ۴۷ مورد قتل کودکان و همچنین به ازدواج بیش از ۲۰ هزار کودک و محروم ماندن بیش از ۵ میلیون کودک از تحصیل در سال ۱۴۰۱ اشاره شده است.
۳۹ مورد قتل زنان مرتبط با خشونت خانگی
در سال ۱۴۰۱ دستکم ۳۹ مورد قتل زنان مرتبط با خشونت خانگی همچنین ۵۴ مورد گزارش خشونت خانگی شدید ثبت شده است.
در بخشی از گزارش از جمله به ۱۱ مورد ضرب و جرح شدید زنان در پی عملکرد گشت ارشاد یا داوطلبان موسوم به آمران به معروف هم اشاره شده است.
۷۵۲ شهروند هدف شلیک قرار گرفتند
در طول سال ۱۴۰۱، مجموعا ۷۵۲ شهروند هدف شلیک نیروهای نظامی قرار گرفتند که از میان آنها ۴۷۴ شهروند جان خود را از دست دادند.
آمار ارائه شده از جمله شامل جان باختن ۲۱ کولبر، ۱۳ سوختبر و ۴۴۰ شهروند میشود. ۲۷۸ شهروند نیز به واسطه "شلیک بیضابطه ارگانهای نظامی" مجروح شدند که از این تعداد ۱۳۳ نفر کولبر، ۱۳۳ شهروند عادی و ۱۲ نفر سوختبر هستند.
در سال ۱۴۰۱ دستکم ۶۱۷ نفر اعدام شدند
اعدام در بیش از چهار دهه از عمر جمهوری اسلامی "از برجستهترین جلوههای نقض حقوق بشر" بوده است و در سال ۱۴۰۱ دست کم ۶۱۷ شهروند از جمله ۱۳ زن و ۶ کودک-مجرم اعدام شدند که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته بیش از ۸۰ درصد افزایش داشته است.
اعدام در ایران؛ مجازاتی که پایان ندارد
دهم اکتبر روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام است. کنشگران مدنی به لغو مجازات اعدام از طریق کارزارهای ملی و بینالمللی امید بستهاند. ایران از بالاترین آمارهای اعدام را دارد و شمار زیادی نیز هماکنون در انتظار اعداماند.
عکس: MIZAN
۲۲ شهریور ۱۳۹۹: نوید افکاری ۲۷ ساله اعدام شد
دستگاه قضایی ایران بیاعتنا به تمامی دادخواهیها، حکم اعدام نوید افکاری، نایبقهرمان کشتی نوجوانان ایران و از شرکتکنندگان در اعتراضات مردادماه ۱۳۹۷ در شیراز را اجرا کرد. وکیل نوید افکاری گفت، آنقدر در اجرای حکم عجله داشتند که او را حتی از آخرین دیدار با خانوادهاش محروم کردند.
عکس: farsnews
۱۵ مرداد ۱۳۹۹: مصطفی صالحی ۳۰ ساله اعدام شد
مصطفی صالحی از شرکتکنندگان اعتراضات دیماه ۹۶، در شهر کهریزسنگ از توابع شهرستان نجفآباد استان اصفهان بازداشت شد. او که به قتل یکی از اعضای سپاه پاسداران متهم و دادگاهی شده بود، در جریان دادگاه این اتهام را رد کرد. اما برای مصطفی صالحی حکم "قصاص" صادر شد.
اتهام رسولزاده و شیخ عبدالله شرکت در بمبگذاری شهریور ۱۳۸۹ در مهاباد بود. عفو بینالملل تاکید کرده است که بر اساس شواهد موجود، آنها بیگناه اعدام شدهاند.
عکس: MIZAN
۳۰ تیر ۱۳۹۹: محمود موسوی مجد ۳۴ ساله اعدام شد
حکم اعدام محمود موسوی مجد یک هفته پس از ترند جهانی شدن هشتگ "اعدام نکنید" اجرا شد؛ هشتگی که در اعتراض به صدور حکم اعدام برای سه تن از معترضان آبانماه، امیرحسین مرادی، محمد رجبی و سعید تمجیدی استفاده شده است.
عکس: Mizan
۲ اردیبهشت ۱۳۹۹: شایان سعیدپور که در نوجوانی مرتکب قتل شده بود، اعدام شد
به نوشته سایتهای حقوق بشری، شایان سعیدپور به هنگام ارتکاب قتل در سال ۱۳۹۴ کمتر از ۱۸ سال داشت، ولی با وجود این محکوم به اعدام شد و حکمش به اجرا در آمد.
عکس: Iranhr.net
۲۰ تیر ۱۳۹۹: امیرحسین مرادی، سعید تمجیدی و محمد رجبی به اعدام محکوم شدند
حکم اعدام این سه جوان که متهم به "مشارکت در تخریب و تحریق به قصد مقابله با نظام" شده بودند، از سوی دیوان عالی کشور متوقف شد. توقف این احکام و پذیرش اعاده دادرسی از سوی دیوان عالی کشور، در پی اعتراضهای جهانی صورت گرفت.
۱۶ مرداد ۱۳۹۹: حیدر قربانی ۴۷ ساله محکوم به اعدام شد
دادگاه انقلاب سنندج حیدر قربانی را در اول بهمن ۱۳۹۸ به اتهام "قیام مسلحانه علیه نظام" یا "بغی" به اعدام محکوم کرد. حیدر قربانی به گفته وکیلش، نه هرگز عضو گروهی بوده و نه هرگز از سلاح استفاده کرده است. دادگاه اگرچه در حکم خود تائید کرده که حیدر قربانی مسلح نبوده، اما با استناد به "اعترافات" تحت شکنجه قربانی، حکم صادر کرده است.
عکس: iranhumanrights
اردیبهشت ۱۳۹۹: ارسلان خودکام ۴۷ ساله محکوم به اعدام شد
دادسرای نظامی ارومیه ارسلان خودکام را به اتهام "جاسوسی برای حزب دمکرات کردستان" در محاکمهای نیمساعته به مرگ محکوم کرد.
عکس: humanrightsinir
محمدرضا حدادی که به هنگام ارتکاب جرم نوجوان بوده، محکوم به اعدام است
محمدرضا حدادی در زندان عادلآباد شیراز زندانی است. او متهم است که در سال ۱۳۸۲ در جریان یک سرقت مرتکب قتل شده است. حدادی در زمان ارتکاب جرم ۱۵ سال داشته است. قرار بود حکم اعدام محمدرضا حدادی ۱۶ تیر ۱۳۸۹ اجرا شود که برای چهارمین بار اجرا نشد.
عکس: No to execution
عکس 91 | 9
۲۸۲۵ تجمع در سال گذشته
در قسمت دیگری از گزارش گفته شده است که در سال ۱۴۰۱ در مجموع ۲۸۲۵ تجمع اعتراضی در ۳۱ استان کشور شکل گرفته است.
از میان این تجمعات ۲۴۷ تجمع کارگری، ۸۰۱ مورد تجمع صنفی، ۱۳۵۲ تجمع در حوزه اندیشه و بیان، ۴۳ تجمع دانشجویی، ۱۰ تجمع در حوزه اقلیت های مذهبی، ۸ تجمع در حوزه زنان، ۲۴۷ تجمع در حوزه محیط زیست و ۱۱۷ تجمع مالباختگان برگزار شده است.
در مجموع ۳۹۸ اعتصاب صنفی و ۱۱۶ اعتصاب کارگری نیز از اول فرودین تا ۲۵ اسفند ۱۴۰۱ برگزار شده است.
هرانا در پایان گزارش خود تاکید کرده است آمارهای ارائه شده "حداقل وضعیت حقوق بشر در ایران" است و توسط نهادهای مستقل غیردولتی ثبت شده است و نمیتواند آینه تمام نمای وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.