گسترش امواج اعتراضی در کشورهای عربی
۱۳۸۹ بهمن ۳۰, شنبه
عربستان سعودی: تظاهرات شیعیان
موج اعتراض‌ها در کشورهای عربی، به عربستان سعودی رسید. به گفته‌ی محافل شیعه در این کشور، وابستگان اقلیت شیعه‌ی عربستان، در مناطق شرقی این کشور ثروتمند پادشاهی به خیابان‌ها رفتند تا علیه بازداشت غیرقانونی همکیشان خود تظاهرات کنند. تظاهرکنندگان برای جلوگیری از تحریک ماموران امنیتی، از حمل پلاکارد و دادن شعار خودداری کرده‌اند.
در عربستان سعودی، تفسیری وهابی از اسلام حاکم است. گر چه شیعیان این کشور اذعان می‌کنند که در دوره‌ی زمامداری ملک عبدالله، وضع آنان بهبود یافته است، ولی آنان از اینکه امکان دستیابی به مناصب عالی دولتی را ندارند شکایت دارند. دولت عربستان سعودی ادعای شیعیان مبنی بر اعمال تبعیض را تکذیب می‌کند.
روز شنبه (۱۹ فوریه /۳۰ بهمن) از برخی دیگر کشورهای عربی نیز اعتراض‌های ضد دولتی گزارش شد. عمان و بحرین جزو این کشورها هستند. از کشور جیبوتی در شاخ آفریقا نیز تظاهرات ضددولتی گزارش شده است. تنها پایگاه نظامی آمریکا در آفریقا در کشور جیبوتی واقع شده است.
بحرین: عقب‌نشینی نظامیان از خیابان‌ها
دولت بحرین پس از سرکوب خشونت‌آمیز تظاهرات روز پنجشنبه (۱۷ فوریه / ۲۸ بهمن) در این کشور، روز شنبه سربازان خود را از خیابان‌ها عقب کشید و بدین‌سان به یکی از خواسته‌های کانونی اعتراض‌کنندگان تن داد.
به گفته‌ی دولت بحرین، این عقب‌نشینی به دستور سلمان بن حمد آل خلیفه، ولیعهد کشور، انجام گرفته است. وی مامور شده است با رهبران جنبش اعتراضی گفت‌وگو کند. پلیس بحرین همچنان برقراری نظم و قانون را در کشور برعهده خواهد داشت.
شماری از شهروندان این کشور، این عقب‌نشینی را با بلند کردن دو انگشت خود به نشانه‌ی پیروزی، تکان دادن پرچم این کشور و به صدا درآوردن بوق خودروهای خود در خیابان‌ها جشن گرفتند. ولی همزمان یک عکاس خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که ماموران انتظامی بار دیگر به میان جمعیت گاز اشک‌آور پرتاب کرده‌اند. همچنین حدود ده نفر بازداشت شده‌اند.
اپوزیسیون شیعه در بحرین اعلام کرده بود، مادامی که تانک‌ها در خیابان‌ها هستند و سربازان به تظاهرکنندگان مسالمت‌جو تیراندازی می‌کنند، از هرگونه گفت‌وگو با هیئت حاکمه خودداری خواهد کرد.
خلیل المرزوق، یکی از اعضای بلندپایه‌ی جنبش اپوزیسیون (الوفاق) روز شنبه گفت، فضا برای گفت‌وگو با ولیعهد بحرین مناسب نیست. وی زمانی این سخن را بر زبان آورد که هنوز معلوم نبود نیروهای نظامی به پادگان‌ها بازخواهند گشت یا فقط قصد دارند میدان لولو در مرکز منامه را تخلیه کنند.
در اعتراضات ضددولتی بحرین، سربازان روز جمعه (۱۸ فوریه) به سوی هزاران معترض آتش گشودند. به گفته‌ی پزشکان این کشور، در این تیراندازی ۵۰ تن مجروح شدند. یک روز پیش از آن در جریان سرکوب معترضان در منامه، پنج تن کشته و ۲۰۰ تن مجروح شده بودند.
باراک اوباما، رئيس‌جمهوری آمریکا، خشونت در بحرین را محکوم کرد و روز جمعه در یک گفت‌وگوی شخصی تلفنی با حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین، وی را به خویشتنداری فراخواند. اوباما خواستار آن شد که مسئولان این وقایع پاسخگو باشند.
رئیس‌جمهوری آمریکا خواست که بحرین «حقوق جهانشمول بشر» را رعایت کند و اصلاحاتی موثر انجام دهد. کشور بحرین پایگاه ناوگان پنجم آمریکاست.
تظاهرات در بحرین با خواست اصلاحات سیاسی آغاز شد، ولی هم اکنون اعتراض‌ها متوجه کل رژیم و خانواده‌ی سلطنتی در این کشور است.
لیبی: یورش به تظاهرکنندگان و مسدود شدن اینترنت
واحدهای ویژه‌ی لیبی روز شنبه (۱۹ فوریه) بار دیگر به‌گونه‌ای خشونت‌آمیز به مقابله با تظاهرکنندگان پرداختند. به گزارش شاهدان عینی، ماموران امنیتی در ساعات بامدادی روز شنبه، در بنغازی دومین شهر بزرگ لیبی، به چادرهای معترضان در برابر ساختمان یک دادگاه حمله کردند.
ناظران، فضای بنغازی را بسیار متشنج توصیف کرده‌اند. گفته می‌شود که در طول شب، تظاهرکنندگان چند اداره‌ی پلیس را آتش زده و یک فرستنده‌ی رادیویی را به اشغال خود درآورده‌اند.
به گزارش رسانه‌ها، هم اکنون در میدان مقابل دادگاه در بنغازی، تانک‌ها مستقر شده‌اند. یک شاهد عینی گفته است که «نیروهای ویژه» در واقع همان هواداران قذافی هستند که تلاش می‌کنند دوباره ابتکار عمل را به دست بگیرند، ولی مردم خیابان به خیابان با آنان در پیکارند.
دولت لیبی برای جلوگیری از تظاهرات اعتراضی در این کشور، از ساعت ۲ بامداد روز شنبه، ارتباطات اینترنتی را در سراسر کشور قطع کرده است. این خبر را شرکت آمریکایی «آربور نت‌وورک» که در زمینه‌ی امنیت اینترنت فعال است، گزارش داده است.
فرستنده‌ی تلویزیونی عربی‌زبان الجزیره نیز گزارش داد که بر روی سیگنال‌های ماهواره‌ی این فرستنده در لیبی، چندین فرکانس مسدود و همچنین سایت اینترنتی این فرستنده فیلتر شده است.
به گفته‌ی سازمان دیده‌بان حقوق بشر، در جریان تظاهرات اخیر در لیبی دست‌کم ۸۴ تن کشته شده‌اند. فقط در درگیری‌های خونین شامگاه جمعه در بنغازی، ۳۵ تن به دست ماموران امنیتی کشته شده‌اند.
برآورد دقیق از ابعاد تظاهرات اعتراضی در لیبی دشوار است، زیرا رسانه‌های این کشور شدیدا زیر سانسور دولتی قرار دارند و روزنامه‌نگاران خارجی را به لیبی راه نمی‌دهند؛ به روزنامه‌نگاران داخلی نیز اجازه‌ی سفر به بنغازی داده نشده است.
الجزایر: مجروح شدن نماینده‌ی پارلمان
در جریان یک میتینگ اعتراضی اپوزیسیون در الجزایر، یکی از نمایندگان پارلمان این کشور بشدت مجروح شد. محسن بلاباس، سخنگوی حزب اپوزیسیون (RCD)، روز شنبه (۱۹ فوریه) به خبرگزاری فرانسه گفت، یک مامور پلیس به طاهر بسبس، عضو این حزب، تیراندازی کرده است. گلوله به شکم نماینده‌ی پارلمان اصابت کرده و متعاقب آن وی با سر به زمین خورده است. پزشک معالج در بیمارستان گفته است که این نماینده‌ی پارلمان ظاهرا دچار ضربه‌ی مغزی نیز شده است.
اپوزیسیون الجزایر، برای روز شنبه به یک راهپیمایی اعتراضی فراخوانده بود، ولی ماموران امنیتی از ساعات بامدادی، میدان اول ماه مه در پایتخت را محاصره کردند. با این همه، ۲۰۰ تن از تظاهرکنندگان موفق شدند وارد این میدان شوند. آنان خواهان استعفای دولت عبدالعزیز بوتفلیقه، رئيس‌جمهوری الجزایر، شدند.
هفته‌ی گذشته پلیس الجزایر با کمک ۳۰ هزار مامور توانست راهپیمایی اعتراضی نیروهای اپوزیسیون را مانع شود. به گفته‌ی سازمان‌های حقوق بشری، در این ماجرا صدها تن بازداشت شدند. در الجزایر تظاهرات ضددولتی اساسا ممنوع است.
وعده‌ی دولت الجزایر برای پایان دادن به وضعیت فوق‌العاده پیش از پایان این ماه، برای تظاهرکنندگان کافی نیست و آنان خواستار «تحول در سیستم» هستند. از سال ۱۹۹۲ تاکنون در الجزایر وضعیت فوق‌العاده حاکم است.
استقبال مالکی از تظاهرات در کشورهای عربی
نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق، روز شنبه (۱۹ فوریه) در گفت‌وگویی با روزنامه‌ی آلمانی «نوین روهر/ نوین راین» چاپ اسن گفت که از اعتراضات و تغییرات در کشورهای عربی استقبال می‌کند. وی افزود: «من طرفدار همه‌ی چیزهایی هستم که در خدمت مردم است.»
مالکی تصریح کرد که حتا اعتراض‌ها در عراق نیز کاملا عادی است. او گفت: «ما داریم در عراق مزه‌ی آزادی و دمکراسی را می‌چشیم و مردم اجازه دارند نظرشان را آزادانه بیان کنند.» نخست‌وزیر عراق افزود: «ولی نباید اعتراض‌ها به هرج و مرج منجر شود.»
BM/KG