با ادامه درگیری‌های نظامی میان ارتش پاکستان و شورشیان طالبان در شمال غربی این کشور، سیل آوارگان پاکستانی از دره سوات به اردوگاه‌های موقت به جریان افتاده است.

تنها در دو روز گذشته حدود ۲۰۰ هزار نفر از منطقه دره سوات، خانه و کاشانه خود را ترک کرده‌اند. بنا به گفته مقامات محلی، ۳۰۰ هزار آواره دیگر با نظارت سازمان ملل متحد در حال انتقال از مناطق جنگی به اردوگا‌ه‌های تازه تاسیس شده هستند.

خروج از دره سوات به معنای عبور از جبهه‌های نامشخص جنگی است‌، که خطر مرگ را برای آوارگان پاکستانی در پی دارد. از یک‌سو ارتش پاکستان دستور منع تردد مردم را به اجرا گذاشته، و از سوی دیگر نیروهای طالبان از خروج مردم از منطقه جلوگیری می‌کنند، تا از آنان به عنوان سپر انسانی استفاده کنند.

تاکنون حدود نیم میلیون نفر در پاکستان در کشور خود بی‌سرپناه و آواره شده‌اند.

به عقیده ناظران سیاسی، این وضعیت تا حدودی به سیاست مماشات‌جویانه نیروهای نظامی پاکستان در مبارزه علیه گروه طالبان در گذشته مربوط می‌شود، زیرا اسلام‌‌آباد تاکنون تهدید اصلی را از جانب هند ارزیابی ‌می‌کرده است.

با توجه شرایط نامناسب مردم در مناطق جنگی، وزارت امورخارجه آلمان ۶۰۰ هزار یورو برای کمک فوری به آوارگان پاکستانی اختصاص داد. دولت آلمان تاکنون در مجموع ۶/ ۱ میلیون یورو برای کمک‌های انسانی در اختیار پاکستان قرار داده است.

گسترش نبردها در شمال‌غربی پاکستان

نبرد میان نیروهای نظامی پاکستان و اسلام‌گرایان افراطی از تابستان گذشته تاکنون با فراز ونشیب‌هایی در دره حاصلخیز سوات در جریان بوده است. در آغاز سال ۲۰۰۹ سرانجام اسلام‌آباد حاضر به عقد قراردادی با نیروهای اسلام‌گرا شد. اما با خروج نیروهای مرکزی از منطقه، اسلام‌گرایان سلاح‌‌های خود را تحویل ندادند و در مناطق دیگر از جمله در "بونر" و"دیر" نیز نفوذ کردند.

اندکی پیش از سفر زرداری، رییس‌جمهور پاکستان، به آمریکا، اسلام‌آباد در اثر فشار کشورهای غربی، تصمیم گرفت، عملیات نظامی سراسری را علیه شورشیان آغاز کند.

ژنرال عطار عباس، سخنگوی ارتش پاکستان، درباره تاکتیک محاصره شورشیان گفت: «برای دولت این یک پیروزی به حساب می‌آید. مردم پاکستان دیدند، که دولت با صلح و سازش دست به عمل زد. و به طرف مقابل نیز زمان کافی برای تحویل سلاح‌هایشان داده شد. اما آنان از تعهدات خود سرباز زدند و چهره واقعی‌شان را به مردم نشان دادند.»

به گفته یک مقام ارشد نظامی پاکستان در روز شنبه (۱۹ اردیبهشت) دست‌کم ۱۴۰ تن از نیروهای شورشی کشته شده‌اند

با گسترش نبردها و تهدید واقعی طالبان برای بقای پاکستان، رهبران نظامی پاکستان نیز حال سخن از ادامه جنگ تا پیروزی را سر داده‌اند.

به گفته سخنگوی ارتش پاکستان، گروه‌های شورشی تنها در دره سوات دارای پنج‌هزار نفر، ستیزه‌جوی کاملاً مسلح هستند. شورشیان در مناطق "دیر" و "بونر" دست به سنگربندی زده‌اند. این مقام نظامی پاکستان افزود: «ما در صدد تعقیب و بازداشت رهبران شورشیان هستیم. این افراد مرکز ثقل جنبش شورشیان به حساب می‌آیند.»

درخواست کمک از کشورهای غربی در مبارزه علیه طالبان

چودری احمد مختار، وزیر دفاع پاکستان در سفر اخیرش به برلین، در دیدار با فرانتس یوزف یونگ، همتای آلمانی خود، گفت: «در صورت پیروزی شورشیان، نه تنها پاکستان، بلکه تمامی منطقه با مشکل روبرو خواهد شد.»

وزیر دفاع پاکستان با ابراز این هشدار، از کشورهای غربی، به ویژه آلمان، خواست، که این کشور را در مبارزه علیه طالبان یاری رسانند.

درخواست کمک پاکستان به معنای ارسال نیروهای نظامی خارجی به این کشور نیست. وزیر دفاع پاکستان با رد مداخله ارتش‌های خارجی در امور داخلی این کشور، بیش از همه به بمباران‌های شورشیان، توسط ارتش آمریکا اشاره داشت.

ارتش آمریکا تاکنون بارها در خاک پاکستان به قرارگاه‌های شورشیان طالبان حمله کرده است. به نظر اسلام‌آباد، پاکستان کشوری مستقل است، که توانایی دفاع از خود را دارد. بدین دلیل سیاستمداران پاکستانی در حال حاضر مخالف گسیل نیروهای نظامی خارجی به کشور خود هستند.

در مقابل پیمان ناتو و آمریکا تردید دارند، که دولت ناتوان پاکستان، از قدرت نظامی کافی برای مبارزه علیه افراط‌گرایان طالبان برخوردار باشد.

ادامه درگیرهای اخیر نشان می‌دهد، که طرفداران طالبان و القاعده در منطقه شمال غربی پاکستان به راحتی میدان را رها نخواهند کرد.

به نظرکارشناسان غربی، تا زمانیکه شورشیان اسلام‌گرا در مناطق مرزی پاکستان احساس امنیت می‌کنند، افغانستان نیز روی آرامش نخواهد دید.

کشورهای عضو ناتو به کمک اسلام‌آباد و کابل خواهان نظارتی موثر در مناطق مرزی و پایان دادن به هرج و مرج کنونی هستند.

به نظر فرانتس یوزف یونگ، وزیر دفاع آلمان، پیشرفت‌هایی نیز تاکنون در این زمینه بدست آمده است. ناتو خواهان ایجاد شش گذرگاه مرزی در این مناطق برای جلوگیری از تردد آزادنه نیروهای طالبان است. تاکنون یک مرکز نظارت مرزی ایجاد شده و دو گذرگاه دیگر نیز در دست تاسیس است.

تاکنون تامین امنیت مرزها از سوی دولت افغانستان و نیروهای ناتو موفقیت محدودی داشته است، با این وجود، وزیر دفاع آلمان با ابراز خوشبینی دراینباره گفت، بزودی دفتر ناتو در اسلام‌آباد، برای هماهنگی و همکاری بیشتر و نزدیکتر با پاکستان دایر خواهد شد.

پاکستان نیز نیروهای مرزی خود را از ۱۰۰ هزار سرباز به ۱۳۰ هزار نفر افزایش داده است. وزیر دفاع پاکستان همچنین از ملاقات سه جانبه میان اسلام‌آباد، کابل و واشنگتن طرفداری کرد. وی گفت: اطمینان دارم، که رییس‌جمهور افغانستان تنها نظری مثبت درباره پاکستان دارد.

اما تمام شواهد عکس این ادعا را نشان می‌دهند. کابل آشکارا از نحوه همکاری پاکستان برای مبارزه با شورشیان ناخشنود است.

SI/FW