دومین گفت‌وگوی اردوغان با رئیس جمهوری اسرائیل در چهار ماه
۱۴۰۰ آبان ۲۷, پنجشنبه
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه با اسحاق هرتسوگ همتای اسرائیلی خود پیرامون مناسبات دو کشور و مسائل منطقه‌ای رایزنی و تبادل نظر کرد. این گفت‌وگوی تلفنی پس از آزادی دو شهروند اسرائیلی از زندان‌های ترکیه انجام گرفت.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و اسحاق هرتسوگ، رئیس جمهوری اسرائیل (سمت چپ)
تبلیغات
دفتر ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه روز پنجشنبه ۲۷ آبان (۱۸ نوامبر) از گفت‌وگوی رئیس جمهوری ترکیه با همتای اسرائیلی او خبر داد.
اردوغان در این مکالمه تلفنی گفت: «برقراری مجدد فرهنگ صلح و همزیستی در منطقه ضروری است و از این لحاظ گسترش روابط اسرائیل و فلسطین و آغاز روند صلح اولویت دارد.»
اسحاق هرتسوگ ریاست جمهوری اسرائیل نیز با صدور اطلاعیه‌ای فضای گفت‌وگوی روسای جمهوری دو کشور را مثبت ارزیابی کرده و برای ادامه مذاکرات فراگیر در مورد مسائل مرتبط با صلح در منطقه و روابط دوجانبه و منطقه‌ای ابراز خرسندی کرده است.
گفت‌وگوی تلفنی اردغان و هرتسوگ پس از آزادی یک زوج اسرائیلی از زندان‌های ترکیه انجام گرفت. این زوج اسرائیلی که برای گذاراندن تعطیلات خود به ترکیه آمده بود به اتهام جاسوسی برای اسرائیل در استانبول دستگیر شدند. اسرائیل از اردوغان برای آزادی این زوج تشکر کرد.
ماجرای "جاسوسی" زوج اسرائیلی در استانبول
"اشپیگل آنلاین" آلمان درباره این زوج اسرائیلی نوشته است برای موردی و ناتالی اوکنین، تعطیلات ترکیه به یک کابوس تبدیل شده است. بر اساس گزارش رسانه‌های اسرائیل هر دو آنها راننده اتوبوس هستند و به خاطر برگزاری جشن تولد به ترکیه سفر کرده بودند.
این زوج اسرائیلی به مدت چند روز به طور جداگانه در بازداشت بودند. آنها متهم به جاسوسی برای اسرائیل شده بودند.
نفتالی بنت، نخست وزیر و ژایر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل پنجشنبه شب در بیانیه‌ای مشترک این موضوع را تائید کردند.
در این بیانیه آمده است: «پس از تلاش‌های مشترک ترکیه، موردی و ناتالی اوکنین از زندان آزاد شده‌اند و در راه بازگشت به اسرائیل هستند. آنها از رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و دولت او برای همکاری و همچنین از اسحاق هرتسوگ، رئیس جمهوری اسرائیل تشکر کردند.»
موردی و ناتالی اوکنین زوج اسرائیلی که در ترکیه به اتهام جاسوسی دستگیر شده بودند عکس: Ammar Awad/Reuters
اسرائیلی‌ها به اتهام عکاسی از خانه شخصی اردوغان در استانبول دستگیر شده بودند. آنها به همراه یک شهروند ترک متهم به جاسوسی شدند.
بر اساس گزارش رسانه‌های اسرائیلی ناتالی عکسی از ساختمانی که برای خانواده‌اش فرستاده بود نوشته است "خانه‌ای زیبا".
به گفته رسانه‌های ترکیه، این عکس از برج تلویزیونی که چندی پیش در استانبول افتتاح شده گرفته شده است. این زوج با تمرکز بر اقامتگاه اردوغان در منطقه اسکندر، واقع در بخش آسیایی استانبول این بنا را به یکدیگر نشان دادند.
در بیانیه دولت اسرائیل گفته شده است که هیچ یک از این افراد جاسوس نیستند. اشپیگل در ادامه گزارش خود یادآور شده است که اسرائیل این گونه اظهارات را هرگز در موارد دیگر مطرح نکرده است.
در ترکیه به طور کلی عکس گرفتن از مناطق نظامی و سایر مناطق امنیتی بدون مجوز ممنوع است. در ماه اکتبر رسانه‌های ترکیه گزارش دادند که چندین مامور اسرائیلی دستگیر شده‌اند.
روابط دو کشور از مدتها قبل پرتنش و پیچیده بوده است. در سال ۲۰۱۰ با حمله نظامیان اسرائیلی به کشتی "ماوی مرمره" ۱۰ شهروند ترک کشته شدند. اسرائیل در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۰ میلیون دلار به قربانیان این حادثه پرداخت.
ترکیه نخستین کشور مسلمان است که در سال ۱۹۴۸ اسرائیل را به رسمیت شناخت. در دهه‌های اخیر نیز مجموعه‌ای از قراردادهای اقتصادی میان دو کشور منعقد شده و مراودات تجاری آنها به طور مداوم در حال رشد بوده است.
در سال ۲۰۱۹ دو کشور در مجموع مبادلات بازرگانی بالغ بر هفت میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار داشته‌اند. حجم تبادلات تجاری دو کشور بعد از آن هم بالای شش میلیارد دلار در سال بوده است.
رابطه ویژه اردوغان با هرتسوگ
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در اواسط ماه ژوئیه ۲۰۲۱ نیز در یک گفت‌وگوی تلفنی کم‌سابقه ۴۰ دقیقه‌ای با همتای جدید اسرائیلی خود رایزنی کرد. او چهار ماه پیش هم بر "اهمیت زیاد مناسبات دو کشور برای ثبات و امنیت منطقه خاورمیانه" تاکید کرده بود.
اردوغان در گفت‌وگو با هرتسوگ بر "انتظار جامعه جهانی در زمینه ضرورت شکل‌گیری دو کشور مستقل در کنار یکدیگر" انگشت گذاشته بود.
اسحاق هرتسوگ رهبر سابق حزب کارگر اسرائیل از جمله حامیان ایجاد دو کشور اسرائیل و فلسطین در کنار یکدیگر به شمار می‌رود.
اعراب و اسرائیل؛ مناقشه‌ای ریشه‌دار در قاب تصویر
مناقشه میان اسرائیل و فلسطینی‌ها ریشه‌ای قدیمی دارد، از نبردها و آوارگی‌ها در دو سه جنگ در سده پیش تا قراردادهای ناکام صلح و انتفاضه و ... عکس‌هایی از آثار جنگ نقبی است به ریشه‌ها و ابعاد این مناقشه.
عکس: Reuters/R. Zvulun
خانه‌ای متروکه
این خانه متروکه در لفته از ریشه های خصومت در خاورمیانه نشان دارد. لفته روستایی است در جنوب اورشلیم که ساکنین عرب ـ فلسطینی آن در روند تاسیس دولت اسراییل (۱۹۴۸) ناگزیر به ترک آن شدند. یهودیان نیز همچون اعراب، با اتکاء به نشانه‌های تاریخی و مذهبی، این منطقه را حق خود می‌دانند. به نظر می رسد این درگیری در آینده نزدیک حل نخواهد شد.
عکس: Reuters/R. Zvulun
فرودگاه غزه؛ ویرانی یک پروژه معتبر
فردوگاه غزه نماد ویرانی یک پروژه معتبر یک میلیون دلاری است. یکی از تامین کنندگان مالی این پروژه آلمان بوده است. این فرودگاه در سال ۱۹۹۸ و در حضور بیل کلینتون، رییس جمهور وقت آمریکا، افتتاح و در اوایل سال ۲۰۰۰ توسط نیروی نظامی اسراییل بمباران و تخریب شد. علت تخریب آن آغاز انتفاضه دوم مردم فلسطین بود. این قیام مدتها ادامه داشت و با حملات تروریستی همراه بود.
عکس: Reuters/I. Abu Mustafa
بدون بالگرد
در هنگامه انتفاضه دوم هلیکوپتر یاسر عرفات، رییس جمهور خودگردان فلسطین و برنده جایزه صلح نوبل، نیز توسط نیروی نظامی اسراییل به آتش کشیده شد. باقیمانده این هلیکوپتر را بازسازی کرده‌اند در شهر غزه بر روی داربست بلندی به نمایش گذاشته‌اند، به گونه ای که از فاصله بسیار دور نیز نمایان است.
عکس: Reuters/I. Abu Mustafa
ساحل زیکیم
ساحل زیکیم یکی از اماکن پرجاذبه برای گردشگران در اسراییل به شمار می آید. در یکسو تپه های ماسه ای با شکوه، در سوی دیگر چشم انداز دریای مدیترانه و در میان این دو برج نگهبانی متروکه اسراییل. اما حتی این منطقه زیبا و دیدنی به میدان جنگ خاورمیانه تبدیل شده است. ساحل زیکیم تقریبا در ۳ کیلومتری مرز شمالی نوارغزه قرار دارد.
عکس: Reuters/R. Zvulun
پسمانده‌های خطرناک
گاه در مسیر بازدید از دیگر اماکن محبوب گردشگری اسراییل، به تابلوهای هشداردهنده ای برمی خوریم که به منطقه مین گذاری شده پشت سیم های خاردار بلندی های جولان اشاره دارند. در جنگ ۶ روزه سال ۱۹۶۷ اسراییل منطقه شمال شرقی مرز سوریه را به اشغال خود درآورد و آن را بخشی از خاک اسراییل خواند. البته اکثر کشورها چنین ادعایی را به رسمیت نمی شناسند. سوریه همچنان بلندهای جولان ر از آن خود می‌داند.
عکس: Reuters/R. Zvulun
تانکی که زنگ می‌زند
تانک ارتش سوریه در رودخانه اردن به پشت افتاده است و می پوسد. اینجا منطقه حفاظت شده بانیاس است، واقع در حومه غربی ارتفاعات جولان. اختلاف بر سر این منطقه که توسط اسراییل اشغال شده، همچنان موضوع مجادله سوریه و اسراییل است. منطقه حائلی که سوریه و اسرائیل را از هم جدا می‌کند از سال ۱۹۷۴ زیر نظارت کلاه آبی ها است. اختلاف بر سر این منطقه مانع از پیشرفت مذاکرات صلح میان اسراییل و سوریه است.
عکس: Reuters/R. Zvulun
مسجدی که متروکه شده
این نیز یکی از پیامدهای جنگ ۶ روزه است: در ۵ کیلومتری غرب منطقه حائل روستایی بود که تا سال ۱۹۶۷ به سوریه تعلق داشت. حال این منطقه درتصرف اسراییل است. از این روستا تنها چیزی که به جا مانده است، یک مسجد متروکه است. حالا بانگ اذانی از این مسجد به گوش نمی‌رسد و تنها نقاشی های دیواری هستند که گاه و بی گاه توجه‌ها را جلب می‌کنند.
عکس: Reuters/R. Zvulun
پیشروی طبیعت در سنگر
این پناهگاه پنهان و استتارشده، واقع در بلندی های جولان، بر نبردی شهادت می دهد که ۵۲ سال پیش در رشته کوه‌های این منطقه اتفاق افتاده بود. هنگام جنگ داخلی اخیر در سوریه بلندی‌های جولان به شدت زیر حملات موشکی قرار داشت، هم از درون اسراییل و از درون سوریه.
عکس: Reuters/R. Zvulun
قیمومت بریتانیا بر فلسطین
ریشه‌های درگیری‌های خاورمیانه اما به گذشته های دورتری بازمی گردند. براساس موافقت‌نامه‌ای که سال ۱۹۱۶ میان قدرت‌های بزرگ آن زمان، فرانسه و بریتانیا، شکل گرفت فلسطین نیز به قیمومت بریتانیا درآمد و نیروهای نظامی بریتانیا نیز رسما در فلسطین مستقر شدند. این نقاشی که بر دیوار یک پست نظامی قدیمی در اورشلیم کشیده است، سربازهای بریتانیایی را نشان می دهد.
عکس: Reuters/R. Zvulun
میدان جنگ، قرارگاه موزه
این به اصطلاح "تپه مهمات"، که در شرق اورشلیم واقع است، شاهد نبردهای بی شماری بوده است. از این تپه نیروهای بریتانیایی برای ذخیره سازی سلاح و مهمات نیروی انتظامی پلیس استفاده می‌کرده‌اند. اردن در سال ۱۹۴۸ این منطقه را به تصرف خود درآورد. اسراییل نیز در سال ۱۹۶۷ اردن را از آن بیرون کرد. برخی از سنگرهای قدیمی جنگ به یادگار مانده‌اند. امروز بر روی این تپه موزه ای در ارتباط با جنگ شش روزه قرار دارد.
