کارشناسان تربیتی می‌گویند، مشکلات در مورد دانش‌آموزان مهاجرتبار و خانواده‌های آنان در مقایسه با خانواده‌های آلمانی بیشتر است. ایوو مهاجری است با ۶۳ سال سن که به همراه خانواده‌اش در شهر ووپرتال آلمان زندگی می‌کند. ایوو می‌گوید مسئولان مدرسه با احترام با او رفتار می‌کنند، اما مشکل عدم تسلط کافی او به زبان آلمانی کماکان پابرجاست.

طرح مدرسه ابتدایی ووپرتال برای خانواده‌های مهاجرتبار

این مهاجر که خود موفق به پایان دوران تحصیلات متوسطه نشده است، استخدام مترجم برای خانواده‌های مهاجرتبار را نشانه احترام مسئولان مدرسه می‌داند. مدرسه‌ای که فرزندان ایوو در آن تحصیل می‌کنند، مشکل گفت‌وگو با خانواده‌های مهاجر را با کمک از مترجمان رفع کرده است.

سارا آیشناور، مدیر مدرسه ابتدایی در ووپرتال در ارتباط با دلایل این تصمیم می‌گوید: «ما نمی‌خواستیم برای ترجمه گفت‌وگوهایمان با خانواده‌ها از دانش‌‌آموزان درخواست کمک کنیم. هرچند که تسلط دانش‌آموزان مهاجرتبار به زبان آلمانی به مراتب بیشتر از والدین‌شان است. با وجود این به فکر همکاری با مترجم افتادیم تا سیستم آموزشی و اجتماعی در مدارس آلمان را برای خانواده‌ها تشریح کند.»

البته گفتنی است که مترجمان در مدرسه ابتدایی ووپرتال دائم در رفت و آمد هستند، زیراکه بیش از ۷۰ درصد از دانش‌آموزان این مدرسه را فرزندان خانواده‌های مهاجرتبار تشکیل می‌دهند. مترجم خانواده ایوو یکی از ۱۷ مترجم مرکز خدمات ترجمه در شهر ووپرتال است که با مدرسه ابتدایی شهر همکاری دارد.

ایده مدرسه ووپرتال در استفاده از مترجمان برای گفت‌وگو با خانواده‌های دانش‌آموزان مهاجرتبار، حالا به بسیاری دیگر از مدارس آلمان نیز سرایت کرده است.

عدم تسلط به زبان آلمانی و تفاوت‌های فرهنگی

احمد تپراک، استاد دانشگاه دورتموند در رشته علوم تربیتی معتقد است، زبان تنها مانع ارتباط برقرارکردن با خانواده‌های دانش‌آموزان مهاجر نیست.

وی می‌گوید، مسئله مهم‌تر تفاوت‌های فرهنگی و برداشت‌های متفاوت از موضوع تربیت و آموزش میان جامعه آلمان و دیگر جوامع است. این استاد دانشگاه می‌افزاید: «مدارس آلمانی باید دستخوش تغییراتی اساسی شوند، البته اگر می‌خواهند با مشکلات دانش‌آموزان مهاجرتبار ریشه‌ای برخورد کنند.»

احمد تپراک تاکید می‌کند، در بسیاری از مواقع مسئولان مدارس تازه زمانی توجه‌شان نسبت به دانش‌آموزان مهاجرتبار جلب می‌شود که یا آن‌ها نمرات درسی پایینی دریافت می‌کنند و یا رفتاری ناهنجار از خود نشان می‌‌دهند.

این استاد دانشگاه که خود فرزند خانواده‌ای مهاجرتبار در آلمان است، می‌گوید ویژگی‌هایی همچون حرف‌شنوی در فرهنگ خانواده‌های ترک‌تبار به کودکان آموزش داده می‌شود و از سوی دیگر خصوصیاتی مانند انتقادپذیری و خودباوری جای کم‌رنگ‌تری در تربیت والدین دارد.

به گفته‌ی این پژوهش‌گر امور تربیتی، این‌ها مواردی است که با ورود دانش‌آموزان مهاجرتبار به مدرسه، با ارزش‌ها و هنجارهای جامعه آلمان در تقابل قرار می‌گیرد.

احمد تپراک در همین راستا با برگزاری دوره‌های ویژه‌ی معلمان مدارس در ایالت نورد راین وستفالن آلمان، نحوه برقراری ارتباط با خانواده‌های مهاجرتبار را به معلمان آموزش می‌دهد.