گمانه‌زنی‌ها درباره سقوط هواپیمای حامل معتمد سابق پوتین
۱۴۰۲ شهریور ۲, پنجشنبه
روسیه کشته شدن فرمانده گروه واگنر در جریان سقوط یک جت شخصی را تائید کرده اما درباره علت این حادثه هنوز چیزی نگفته است. دو مقام آمریکایی احتمال می‌دهند، شلیک موشک از داخل خاک روسیه علت سقوط هواپیما باشد.
لاشه هواپیمای سقوط کرده حامل فرمانده گروه واگنرعکس: AP Photo/picture alliance
تبلیغات
عصر چهارشنبه، ۲۳ اوت خبر سقوط یک جت شخصی در مسیر پرواز از مسکو به سنپترزبورگ منتشر شد که نام یوگنی پریگوژین، فرمانده گروه واگنر و معاون او دمیتری اوتکین هم در میان سرنشینان آن ثبت شده بود.
وزارت حوادث غیرمترقبه روسیه روز پنجشنبه تائید کرد که پریگوژین و معاونش جزو ده سرنشین این هواپیما بوده‌اند که همه کشته شدند.
یک کانال تلگرامی متعلق به حامیان گروه واگنر نیز روز پنجشنبه با تائید خبر کشته شدن پریگوژین "خائنان به روسیه" را عامل سقوط هواپیمای حامل او معرفی کرد.
عصر پنجشنبه نیز ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که در آن نزدیک دفتر گروه واگنر در کلانشهر نووسیبیرسک، در جنوب شرقی سیبری تصویر پریگوژین و معاونش در کنار شمع و گل قرار دارد و یکی از شبه‌نظامیان نقابدار گروه در حال گریستن است.
ناخشنودی از عقب‌نشینی گروه واگنر از اوکراین
فرمانده گروه واگنر از معتمدان و نزدیکان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه بود که از مدتی پیش با فرماندهان نظامی تحت فرمان او دچار مشکل شد.
گروه واگنر که از مزدوران و زندانیان خلافکار تشکیل شده بازوی دخالت نظامی روسیه در خارج به شمار می‌رود و اعضایش در تجاوز نیروهای روسی به اوکراین، از جمله محاصره شهر استراتژیک باخموت نقش مهمی بر عهده داشتند.
فرمانده گروه واگنر پنجم ماه مه در بیانیه‌‌ای تهدید کرد در صورت ادامه بی‌توجهی مسکو به تامین نیازهای نیروهایش، آنها را ظرف چند روز از اطراف باخموت عقب می‌کشد.
عقب‌نشینی شبه‌نظامیان گروه واگنر از اوکراین اندکی بعد اتفاق افتاد و با توجه به آغاز ضدحمله‌های نیروهای اوکراینی این مسئله نمی‌توانست با استقبال مسکو همراه بوده باشد.
معتمد سابق پوتین و خنجر زدن از پشت
یوگنی پریگوژین همچنین در ویدئویی با لحنی کاملا صریح و گاهی به شدت توهین‌آمیز سرگئی شویگو، وزیر دفاع و والری گراسیموف، رئیس ستاد کل ارتش روسیه را خطاب قرار داد و از آنها به خاطر کوتاهی در تامین مهمات برای جنگجویانش انتقاد کرد.
در ادامه این نارضایتی‌ها، پریگوژین و شماری از نیروهایش دو ماه پیش پیشروی به سمت مسکو را آغاز کردند و ظاهرا پس از مذاکرات محرمانه با میانجیگری دیکتاتور بلاروس متوقف شدند.
پوتین این شورش و اقدام معتمد سابقش را خنجر زدن از پشت توصیف کرد و از همان زمان بسیاری از ناظران بر این باور بودند که انتقام سختی در انتظار پریگوژین است.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در یک نشست خبری گفته، این کشور با سقوط هواپیمای گروه واگنر هیچ ارتباطی ندارد و با کنایه افزوده "همه می‌دانند چه کسی در این کار دست داشته است."
میخائیلو پودولیاک، مشاور زلنسکی با صراحت بیشتری به نقش احتمالی پوتین در این حادثه اشاره کرده و می‌گوید، سقوط این هواپیما هشدار کرملین به کسانی است که عدم وفاداری خود را علنی می‌کنند.
شلیک موشک به هواپیما از داخل روسیه؟
بر همین اساس، این گمانه‌زنی که سقوط هواپیمای حامل فرمانده گروه واگنر و همراهانش عمدی بوده بسیار قوت گرفته است.
خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام آگاه آمریکایی که نخواسته‌اند نامشان فاش شود احتمال داده که این هواپیما بر اثر اصابت موشک‌های سامانه دفاعی از داخل خاک روسیه سقوط کرده باشد.
جت خصوصی گروه واگنر در منطقه بلاگوسکی در استان تور واقع در شمال مسکو سقوط کرده است. دو مقام آمریکایی تاکید کرده‌اند که گمانه‌زنی آنها زودهنگام و بر مبنای یافته‌های اولیه بیان شده است.
تسلیت ولادیمیر پوتین با تاخیر ۲۴ ساعته
رئیس جمهوری روسیه حدود ۲۴ ساعت پس از واقعه در نخستین واکنش رسمی خود در سخنانی که از تلویزیون دولتی پخش شد کشته شدن فرمانده گروه واگنر و همراهانش را به بازماندگان آنها تسلیت گفت و افزود، باید منتظر تحقیقات رسمی درباره این سانحه بود و این کار مدتی طول خواهد کشید.
ولادیمیر پوتین با اشاره به این که پریگوژین را از دهه ۹۰ میلادی می‌شناخته او را "بازرگانی با استعداد" توصیف کرد که همراه با اعضای گروهش در جنگ اوکراین نقش مهمی بر عهده گرفت.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، پوتین در پیام تسلیت خود بدون اشاره به جزئیات گفته، فرمانده گروه واگنر مرتکب "اشتباهات جدی شد اما دستاوردهای مهمی هم داشت."
سابقه سر به نیست کردن‌ها در روسیه
پیش از تائید رسمی حضور فرمانده گروه واگنر و معاونش در میان کشته‌شدگان حادثه سقوط هواپیما بسیاری از سیاستمداران غربی با احتیاط درباره نقش احتمالی مسکو در این حادثه اظهار نظر کرده و در عین حال به سابقه از میان بردن مخالفان و منتقدان پوتین یا حبس طولانی آنها هم پرداخته‌اند.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا گفته، از شنیدن خبر مرگ پریگوژین تعجب نکرده است. او با تاکید بر این که هنوز نمی‌داند دقیقا چه اتفاقی افتاده افزوده است: «در روسیه اتفاقات زیادی نمی‌افتد که پوتین پشت آن نباشد.»
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان هم در یک گفت‌وگوی رادیویی درباره گمانه‌زنی زودهنگام هشدار داد و در عین حال با اشاره به موارد سربه‌نیست کردن شهروندان در روسیه تاکید کرد: «یک سیستم، یک قدرت، یک دیکتاتوری که بر پایه خشونت بنا شده است، در امور داخلی هم فقط با تکیه بر خشونت عمل می‌کند».
رویگردانی کرملین از پریگوژین؟
از زمان شروع انتقادهای علنی و تند فرمانده گروه واگنر از فرماندهان ارشد نظامی روسیه زمزمه‌هایی درباره احتمال برخورد با او به گوش می‌رسید که پس از شورش ناکام دو ماه پیش افزایش یافت.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال حدود دو ماه پیش در گزارشی از "تحرکات کرملین برای تصاحب امپراتوری واگنر" خبر داده بود.
وزارت دفاع بریتانیا در ارزیابی اطلاعاتی روزانه خود که ۱۳ اوت منتشر شد احتمال داد، حکومت روسیه دیگر مانند سابق گروه واگنر را تامین مالی نمی‌کند.
این وزارت‌خانه با استناد به بولتن دستگاه اطلاعاتی ارتش بریتانیا افزود، "احتمال واقع‌بینانه‌ای" وجود دارد که دفتر ریاست جمهوری در مسکو قصد دارد تامین مالی مزدوران گروه واگنر را متوقف کند.
ولادیمیر پوتین، "آخرین تزار" روسیه، به روایت تصویر
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تا سال ۲۰۳۰ در رأس قدرت قرار خواهد داشت. گرچه حکومت تزارها در روسیه به پایان رسیده، اما شیوه حکومت پوتین به تزارها شباهت‌های زیادی دارد. زندگی "آخرین تزار" روسیه در این گزارش تصویری:
ولادیمیر پوتین با کسب ۸۷ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری روسیه در مقام خود ابقا شد؛ انتخاباتی که آن را نه عادلانه می‌توان نامید و نه آزاد. پوتین به این ترتیب تا سال ۲۰۳۰ میلادی همچنان زمام امور را در دست خواهد داشت. او که افسر سابق سازمان اطلاعات و جاسوسی روسیه (کا‌گ‌ب) است، در سال ۱۹۹۹ در این کشور به قدرت رسید و از آن زمان تا کنون اکثر منتقدان خود را حذف یا زندانی یا تبعید کرده است.
عکس: Maxim Shemetov/REUTERS
پوتین؛ دیکتاتور و متجاوز
از نام این افسر سابق کا گ ب که صندلی ریاست جمهوری را به نفع خود مصادره کرده و با تجاوز نظامی به اوکراین، جهان را به لبه پرتگاه بحران خطرناکی سوق داده در آینده و تاریخ روسیه به نیکی یاد نخواهد شد. منتقدان می‌گویند که پوتین به شکلی غیردموکراتیک برای دورانی طولانی در قدرت مانده و نظام سیاسی روسیه را به یک سیستم اقتدارگرای غیردموکراتیک تبدیل کرده است.
عکس: Kirill Kudryavtsev/AFP/Getty Images
از تولد تا آشنایی با سوبچاک
ولادیمیر ولادیمیروویچ پوتین در روز ۷ اکتبر سال ۱۹۵۲ در سن پترزبورگ (لنینگراد سابق) متولد شد. او در این شهر به مدرسه رفت و در ۱۲ سالگی آموزش جودو و سامبو را آغاز کرد. او در سال ۱۹۷۰ در دانشگاه سنپترزبورگ در رشته حقوق آغاز به تحصیل کرد و در سال ۱۹۷۵ فارغ‌التحصیل شد. پوتین در آنجا با آناتولی سوبچاک، استادیاری که قانون تجارت تدریس می‌کرد آشنا شد که نقش مهمی در زندگی‌اش ایفا کرد.
عکس: picture-alliance/Globallookpress.com
افسر اطلاعاتی
پوتین به مدت ۱۶ سال به عنوان افسر اطلاعاتی خارجی سازمان جاسوسی شوروی (سابق) "کا گ ب" کار کرد و تا درجه سرهنگ دومی نیز رسید. او سپس در سال ۱۹۹۱ استعفا داد و وارد حرفه سیاست در سنپترزبورگ شد. (این کارت شناسایی برای پوتین زمانی که او در آلمان مستقر بود توسط سازمان امنیت آلمان شرقی "اشتازی" صادر شده است).
عکس: BStU, MfS, BV Dresden, Abt.KuSch, Nr 7216
همسر اول و دخترانش
پوتین در سال ۱۹۸۳ با "لودمیلا اشکربنوا" ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو دختر است؛ مارینا در سال ۱۹۸۵ در سن پترزبورگ و کاترینا در سال ۱۹۸۶ در درسدن آلمان متولد شدند. مارینا ورونتسوا، حالا ریاست یک انستیتوی تحقیقات ژنتیک را برعهده دارد که با بودجه‌های میلیاردی دولتی فعالیت می‌کند. کاترینا نیز ریاست انستیتوی تحقیقات هوش مصنوعی با بودجه دولتی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو را برعهده دارد.
عکس: picture alliance / Globallookpress.com
شاگرد و مرشد
سمت چپ این عکس، پوتین جوان دیده می‌شود که کنار آناتولی سوبچاک شهردار سنپترزبورگ ایستاده است. سوبچاک استاد پوتین بود و با انتصاب او به سمت مشاور روابط خارجی شهرداری، او را وارد عرصه سیاست کرد. بعدها با قدرت‌گرفتن پوتین، سوبچاک توانست با استفاده از نفوذ شاگرد خود از پرونده یک رسوایی مالی بگریزد. سوبچاک در سال ۲۰۰۰ درگذشت.
عکس: Imago/ITAR-TASS
رئیس جمهور موقت
ژوئن سال ۲۰۰۰ میلادی بوریس یلتسین کناره‌گیری کرد و نخست‌وزیر او به طور موقت کرسی ریاست‌جمهوری را در اختیار گرفت. پوتین در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه کارزار موفقی به راه انداخت. در همین دوران برای نخستین‌بار اتها‌م‌های‌فساد مالی و رشوه‌خواری در زمان فعالیت پوتین در شهرداری سنپترزبورگ مطرح شد. مارینا سالی، نماینده‌ای که این اتهامات را مطرح کرده بود، مجبور به سکوت شد و از سیاست کناره‌گیری کرد.
عکس: Imago/ITAR-TASS
مدودوف؛ عروسک پوتین
مسیر سیاسی دمیتری مدودوف همچون پوتین از "حلقه" سنپترزبورگ آغاز می‌شود. او متولد این شهر و مشاور شهردار بود. او در سال ۲۰۰۰ رئیس ستاد انتخاباتی پوتین، مدتی رئیس شرکت گاز پروم و بعد هم در سال ۲۰۰۸ رئیس جمهور و از سال ۲۰۱۲ نخست وزیر روسیه شد. مدودوف در سال ۲۰۱۲ دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه شرکت نکرد تا راه را برای نامزدی ولادیمیر پوتین همراه کند. بسیاری مدودوف را عروسک پوتین می‌خوانند.
عکس: Reuters
رئیس جمهور "مادام‌العمر"؟
پوتین که از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۲ نخست وزیر مدودف بود در سال ۲۰۱۲ مجددا رئیس جمهور شد، در سال ۲۰۱۸ هم برای چهارمین‌بار در مسند خود ابقا شد و در آوریل سال ۲۰۲۱ با رفراندوم "اصلاحیه قانون اساسی" امکان یافت ریاست جمهوری‌اش را تا سال ۲۰۳۶ نیز ادامه دهد. در صورت زنده ماندن، پوتین در این سال ۸۴ ساله خواهد بود.
عکس: picture alliance/dpa/M.Klimentyev
الیگارشی یلتسین، الیگارشی پوتین
پایه‌های الیگارشی در دوران یلتسین گذاشته شد و افرادی که نزدیک به حلقه قدرت بودند با تصاحب اموال دولتی به سرمایه‌های هنگفتی دست یافتند. پوتین اما الیگارش‌ها را گوش بفرمان کرد و برخی را مانند میخائیل خودوروفسکی به زندان فرستاد. در روز ۲۴ فوریه وقتی پوتین در مقابل ۳۷ نفر از الیگارش‌ها و ثروتمندترین افراد روسیه از "لزوم انجام عملیات ویژه در اوکراین صحبت کرد"، حتی یک نفر هم جرائت مخالفت و انتقاد نداشت.
عکس: picture-alliance/dpa
پوتین و خام فروشی
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و باز شدن درهای تجارت جهانی بر روی روسیه، این کشور در دو دوره اول ریاست جمهوری پوتین دارای رشد اقتصادی بسیار بالایی بود که از فروش مواد خام، نفت و گاز و صادرات طلا و اسلحه بدست آمد. این ثروت اما به جیب الیگارش‌ها رفت و صرف خرید کالاهای مصرفی و لوکس بجای مدرنیزه کردن اقتصاد روسیه شد.
عکس: Getty Images/AFP/Alexsey Druginyn
تصاویر جنجالی پوتین
در طول دهه‌های گذشته چه در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق و چه در دوران ریاست جمهوری یلتسین و حتی مدودوف، چنین تصاویری از یک رئیس جمهور روسیه منتشر نشده است: پوتین در حال شکار، تیراندازی، اسب‌سواری، پرواز با درنا‌ها، سوار بر موتور هارلی دیویدسون، در حال مبارزه جودو، غواصی، نواختن پیانو و آواز‌خوانی، بازی هاکی روی یخ و پرواز با جت جنگنده تنها نمونه‌هایی از تصاویر هستند.
عکس: AP
درز خبر معشوقه و جدایی از لودمیلا
در سال ۲۰۰۸ برای نخستین بار روزنامه روسی "مسکوفسکی کورسپوندنت" از رابطه آلینا کابایوا، ستاره ژیمناستیک ریتمیک روسیه بعنوان معشوقه ولادیمیر پوتین خبر داد. مدتی بعد انتشار این روزنامه متوقف شد. پوتین در ماه آوریل سال ۲۰۱۴ در تلویزیون دولتی روسیه رسما خبر جدایی خود از لودمیلا را اعلام کرد. کابایوا که نماینده مجلس شده بود در همین سال ناگهان بدون هیچ تجربه‌ای رئیس "گروه رسانه ملی" شد.
در پی انقلاب سال ۲۰۱۴ اوکراین که در پی آن ویکتور یانوکوویج، رئیس جمهور طرفدار روسیه سرنگون شد و سیاستمداران طرفدار اروپا به قدرت رسیدند، گروهی از روس‌تبارهای اوکراین در مناطق شرقی و جنوبی این کشور از جمله کریمه اعتراضاتی را علیه حکومت جدید ترتیب دادند. در روز ۲۶ فوریه نظامیان روسیه شبه جزیره کریمه را به تصرف خود درآوردند و ۱۶ مارس همان سال این شبه جزیره از طریق یک همه‌پرسی به روسیه الحاق شد.
عکس: picture-alliance/dpa/EPA/A. Pedko
حمله نظامی به اوکراین
ولادیمیر پوتین در روز ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲ رسما خبر عملیات نظامی علیه اوکراین را اعلام کرد. او گسترش ناتو را تهدیدی برای امنیت روسیه دانست و خواستار ممنوعیت قانونی پیوستن اوکراین به ناتو شد. متعاقب این حمله روسیه مورد تحریم کشورهای غربی قرار گرفت و موج کمک‌های مالی و تسلیحاتی این کشورها روانه اوکراین شد. تا کنون نزدیک به ۱۷ هزار غیرنظامی، از جمله صدها کودک در اوکراین در طی این جنگ کشته شده‌اند.
