یاسمین طباطبایی، از نزدیک بسیار کوچک‌اندام‌تر و ظریف‌تر از آن است که در تصویرهای مطبوعاتی به نظر می‌رسد. این هنرپیشه‌ی ایرانی-آلمانی که او را بیشتر با فیلم‌های "راهزنان" و "تن بیگانه" می‌شناسند، به تازگی نخستین کتاب خود را با نام "سال‌های گل رز" و عنوان فرعی، "خانواده‌ای میان ایران و آلمان" منتشر کرده است.

عنوان کتاب در واقع اشاره‌ای است به نام مادر این هنرپیشه، "رزماری"؛ زیرا او دوران زندگی خود را در ایران این‌گونه نامیده است.

مادر این هنرپیشه پیوسته سفرهایی به ایران دارد. اما یاسمین طباطبایی آخرین بار ۲۴ سال پیش برای مراسم خاکسپاری پدر خود به ایران رفت و در این فاصله بارها از حکومت ایران انتقاد کرده است. به همین دلیل مسافرت به ایران برای او آسان نیست.

این بازیگر ۴۳ ساله، در کتاب خود، دوران کودکی و ماجرای آشنایی پدر و مادرش را پیش از انقلاب اسلامی، در دهه‌ی پنجاه میلادی در مراسم جشن اکتبر شهر مونیخ روایت می‌کند. دوستی‌‌ای که بعدها با وجود مخالفت خانواده‌ی رزماری به رابطه‌ای عشقی و ازدواج آن دو رسید و ثمره‌ی آن چهار فرزند، از جمله یاسمین بود.

یاسمین "در سرزمین عجایب"

ایران برای یاسمین طباطبایی گذشته از تصور متفاوت او از این کشور، یادآور ذهنیتی منفی نیز هست. او در مصاحبه‌های خود از بیان این موضوع هراسی ندارد. طباطبایی در گفت‌وگویی با خبرگزاری آلمان که روز پنج‌شنبه، ۱۱ شهریور منتشر شد، گفته است که هدف او از نوشتن کتاب "سال‌های گل رز" بیان امور انسانی بوده است.

در روند کتاب که یکسره در ایران رخ می‌دهد، او رخدادها را تفسیر نمی‌کند؛ بلکه تنها روایتگری است که گویی با یک دوربین فیلم‌برداری، زندگی روزمره را در تهران به تصویر می‌کشد. او بازارها، مسجدها و کلبه‌های محقر و دنیای جدیدی را نیز که مادرش در دوران عشق خود آن را دیده، روایت می‌کند.

او در مصاحبه‌ی خود می‌گوید: «نمی‌توان ایران را به آسانی توصیف کرد. ما تصویری بسیار منفی از ایران داریم که رسانه‌ها به ما منتقل کرده‌اند. با شنیدن نام ایران بیشتر زنان چادری و احمدی‌نژاد را به یاد می‌آوریم. تصویری که زیر نفوذ کتاب "بدون دخترم، هرگز!" از بتی محمودی گسترش یافته است».

شکاف حکومت از زندگی روزمره

از دید طباطبایی باید میان امور حکومتی، امر فرهنگی و زندگی روزمره در ایران تفکیک قائل شد؛ هر چند که سخن گفتن درباره‌ی این کشور بدون سیاست کاری تقریباَ غیرممکن است.

طباطبایی با این که در کتاب‌کم‌تر به احساس غربت خود می‌پردازد؛ اما در مصاحبه‌ی اخیر می‌گوید که در آلمان با احساس غربت درگیر است.

عنوان فرعی کتاب، میان ایران و آلمان به گفته‌ی او نشانه‌ی ازهم‌گسیختگی یا بحران هویت میان دو فرهنگ نیست و کشاکش میان این دو از دید او باعث غنای شخصیت فرد می‌شود.

طباطبایی ایران را "سرزمین کودکی" خود و جدایی کامل از آن را غم‌انگیز می‌داند. در عین حال او در مصاحبه با خبرگزاری آلمان تردید دارد که پس از مدت‌ها زندگی در آلمان بتواند بار دیگر با "حکومت موجود" در ایران زندگی کند.

کتاب "سال‌های گل رز" را انتشارات "اول‌شتاین" امسال در ۲۸۸ صفحه به چاپ رساند.

FS / FW