سخنرانی یواخیم گاوک پس از ادای سوگند، نخستین سخنرانی رسمی او در مقام تازه بود. وی که یزدان‌شناس و پیش از وحدت آلمان در بخش شرقی این کشور از فعالان مدنی کلیسا بوده است، با زبانی صریح و روشن سخن گفت و بارها با کف‌زدن‌های شدید مورد تشویق نمایندگان هر دو مجلس آلمان قرار گرفت.

موضوع برجسته در این سخنرانی، آینده‌ی آلمان بود. گاوک در سخنرانی خود به بیم‌ها و نگرانی‌های پرشماری نیز اشاره کرد که به تحولات آتی آلمان و جهان مربوط است. وی با این همه تاکید کرد که در آزادی می‌توان آینده‌ی بهتری ساخت.

"معجزه‌ی دمکراسی"

گاوک در سخنرانی خود به سنت پس از جنگ در آلمان اشاره کرد و گفت اگر چه آلمان پس از جنگ همواره به عنوان "معجزه‌ی اقتصادی" معرفی شده است، ولی دریافت شخصی او این است که آلمان پیش از هر چیز یک "معجزه‌ی دمکراسی" بوده است.

گاوک افزود که در آلمان پس از جنگ بر خلاف بدبینی‌های اولیه‌ی متفقین، انتقام‌گرایی هرگز به گرایش غالب تبدیل نشد و اگر چه پس از جنگ میراث فکری ناسیونال سوسیالیسم همچنان تاثیرگذار بود، ولی هرگز نتوانست به نیرویی تعیین‌کننده تبدیل شود.

به گفته‌ی گاوک، بر عکس بدبینی‌های اولیه، بخش غربی آلمان به بخشی از جهان آزاد غرب تبدیل شد. رئيس‌جمهوری آلمان همچنین از نقش جنبش مدنی سال ۶۸ در این کشور ستایش کرد و گفت که نسل ۶۸ به‌رغم خطاهایی که داشت باعث شد موضوع "تقصیر تاریخی" درعصر ناسیونالیسم سوسیالیسم، وارد آگاهی جمعی مردم آلمان شود.

تاکید بر اهمیت عدالت اجتماعی

گاوک تاکید کرد که برای ساختن آینده‌ای بهتر در آلمان ضروری است موضوعاتی چون عدالت اجتماعی، مشارکت و شانس ترقی در اولویت قرار گیرد. او با این سخنان، باد را از بادبان کسانی گرفت که پیش‌تر انتقاد کرده بودند که وی به موضوع عدالت اجتماعی اهمیت لازم را نمی‌دهد.

گاوک در عین حال تصریح کرد که دریافت وی از عدالت اجتماعی، دولتی نیست که نقش سرپرست مردم را برعهده گیرد، بلکه دولتی اجتماعی است که با اقدامات پیشگیرانه، اختیارات را به شهروندان تفویض می‌کند.

به گفته‌ی گاوک نباید تحمل کرد که استعدادهای کودکان مجال بروز و شکوفایی نیابد و انسان‌ها این استنباط را پیدا کنند که چون فقیر، پیر یا معلول هستند بخشی از جامعه به شمار نمی‌روند.

رئيس‌جمهوری آلمان عدالت اجتماعی را پیش‌شرط آن چیزی خواند که آزادی و شکوفایی شخصیت را برای آدمی تجربه‌پذیر می‌سازد.

یوآخیم گاوک از سلف خود کریستیان وولف سپاسگزاری کرد که برای همپیوندی مهاجران در جامعه‌ی آلمان تلاش کرده است و تضمین کرد که این تلاش را ادامه خواهد داد.

اعلام جنگ به افراط‌گرایان

یوآخیم گاوک در بخش دیگری از سخنرانی خود به خطر افراط‌گرایی به عنوان یکی از تهدیدهای بزرگ برای جامعه‌ی آلمان پرداخت. وی خاطر نشان ساخت که در آلمان امروز بر عکس نخستین دمکراسی در آلمان، به اندازه‌ی کافی دمکرات‌وجود دارد که با متعصبان، تروریست‌ها و جنایتکاران مقابله کنند.

گاوک خطاب به نیروهای افراطی راست گفت: «نفرت شما، انگیزه‌ی ماست و ما کشورمان را تنها نخواهیم گذاشت».

رئيس‌جمهوری آلمان همچنین خطاب به متعصبان مذهبی که "می‌خواهند به عصر پیش از روشنگری بازگردند" گفت: «مردم در مسیر آزادی حرکت می‌کنند و شما شاید بتوانید در برابر این قطار مانع ایجاد کنید، ولی نمی‌توانید آن را کاملا متوقف سازید».

BM/FW