روز پنجشنبه (۱۲ اکتبر/ ۲۰ مهر) شهابی غولپیکر از فاصله ۴۴ هزار کیلومتری زمین عبور خواهد کرد. اگر تصور میکنید که این فاصلهای بسیار زیاد است، کافی است توجه کنید که مسافت میان زمین و کره ماه هشت برابر این است.
عکس تزئینی استعکس: picture-alliance/dpa/Foto: ESA
تبلیغات
روز ۲۰ مهر شهابی به بزرگی یک خانه به زمین نزدیک خواهد شد. دانشمندان میگویند فاصله این شهاب با زمین از کره ماه کمتر خواهد شد، اما خطری از بابت آن متوجه زمین نمیشود.
به گفته آژانس فضایی اروپا این سنگ کیهانی با ماهوارههای زمین آهنگ که در شعاع ۳۵۸۷۶ کیلومتری زمین مستقر شدهاند، تنها حدود هشت هزار کیلومتر فاصله پیدا خواهد کرد.
دتلف کوشنی از کارشناسان این مرکز اطمینان میدهد که شهاب یاد شده خطری برای کره زمین ندارد و میگوید: «ما مطمئنیم که این شهاب به زمین برخورد نخواهد کرد.» فاصله بسیار کم این شهاب با ماهوارههایی که در مدار زمین میچرخند به دانشمندان فرصتی نادر میدهد که تواناییهای خود در ردگیری این شهاب و سایر مشخصات آن را بررسی کنند.
سنگ کیهانی با کد 2012 TC4 که به زمین نزدیک میشود حدود ۱۵ تا ۳۰ متر طول دارد. در سال ۲۰۱۲ دانشمندان در هاوایی موفق شدند با تلسکوپ پن استارز (Panoramic Survey Telescope And Rapid Response System) آن را مشاهده کنند. اما شهاب یاد شده پس از آن و در مسیر حرکت، از دید دانشمندان خارج شد و تا پنج سال دیگر در دیدرس آنها قرار نگرفت. البته دادههای سال ۲۰۱۲ همان زمان این پیشبینی را ممکن ساخت که دانشمندان زمان عبور این شهاب از کنار کره زمین را در اکتبر سال جاری را تخمین بزنند.
آنچه با تسلکوپ پن استارز قابل تخمین نبود، فاصله عبور این شهاب از کنار کره خاکی بود. اما حالا دانشمندان توانستهاند با یک تلسکوپ بسیار بزرگ از رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی رد آن را بگیرند. مشاهدات بعدی به آنها نشان داد که این سنگ کیهانی در اکتبر ۲۰۱۷ از فاصله ۴۴ هزار کیلومتری زمین خواهد گذشت.
سالهاست که اخترشناسان اطراف زمین را زیر نظر دارند تا حرکت سنگهای کیهانی را به موقع رصد کنند. برخی شهابها تنها چند ساعت قبل از گذر از کنار زمین کشف میشوند مثل سنگ کیهانی ۳۵ متری که اوت سال گذشته از ۸۰ هزار کیلومتری زمین رد شد.
سنگهای کیهانی باقیماندههای پروسه به وجود آمدن منظومه شمسی در حدود ۴،۶ میلیارد سال پیش هستند. بیشتر آنها میان مدار مارس، ژوپیتر و خورشید میچرخند. بعضیشان میتوانند به شکل خطرناکی به زمین نزدیک شوند. سنگهای کیهانی بزرگ در صورت برخورد با زمین میتوانند خسارات هولناکی ایجاد کنند و موجب کشته شدن بسیاری افراد شوند.
شهاب 2012 TC4 تقریبا به بزرگی سنگ کیهانی دیگری است که سال ۲۰۱۳ میلادی در آسمان چلیابینسک در روسیه منفجر شد و در راس خبرها قرار گرفت. قطر شهاب چلیابینسک ۲۰ متر بود. انفجار این شهاب در جو زمین فشاری موجی ایجاد کرد که بر اثر آن ۱۲۰۰ نفر زخمی شدند و ۵۰۰۰ ساختمان خسارت دیدند.
بیشتر بخوانید:
سال ۲۰۱۶ در فضا چه گذشت
امسال یکی از پرهیجانترین سالهای تاریخ فضانوردی بود. عرض اندام کوچکترین سیاره منظومه شمسی، ماراتن فضانورد بریتانیایی و خودکشی یک فضاپیما تنها بخش کوچکی از رخدادهای کهکشان بیانتهایی بودند که در آن زندگی میکنیم.
عکس: picture alliance/dpa/ESA ATG-medialab
دیدهبانی در فضا
ماه فوریه ماهواره سنتینل− ۳ ای (Sentinel-3A) به فضا پرتاب شد. سنتینل در زبان انگلیسی به معنای "دیدهبان" است و این دقیقا همان وظیفهای است که این ماهواره بر عهده دارد؛ سنتینل تغییرات اقلیمی کره زمین را زیر نظر دارد و دادههای جمعآوریشده خود را به زمین مخابره میکند. این ماهواره تا کنون تصاویر بینظیری از فضا و سیارهای که ما انسانها روی آن زندگی میکنیم، به ثبت رسانده است.
عکس: Eumetsat
خودنمایی ماه؛ خورشیدگرفتگی کامل در آسیا
در روز ۹ مارس ماه برای مدتی روی خورشید سایه انداخته و یک خورشیدگرفتگی کامل را رقم زد که در بخشهایی از اندونزی و منطقه اقیانوس آرام قابل رؤیت بود. در سپتامبر ماه بار دیگر در برابر خورشید قد علم کرد، اما با این تفاوت که اینبار به دلیل مسافت زیاد ماه تا خورشید، سایه ماه کوچکتر از آنی بود که موجب خورشیدگرفتگی کامل شود. نتیجه این خودنمایی ماه یک خورشیدگرفتگی حلقوی بود که از زیبایی چیزی کم نداشت.
عکس: picture-alliance/dpa/Kyodo
ماراتن در فضا
ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) در سال ۲۰۱۶ پرخبر بود. در ماه آوریل تیم پیک، فضانورد بریتانیایی برای رویارویی با یک چالش ورزشی آستین بالا زد و برای نخستین بار در تاریخ فضانوردی همزمان با دهها هزار دونده در روی زمین در ماراتن لندن شرکت کرد. او موفق شد در سه ساعت و ۳۵ دقیقه ۴۲ کیلومتر بدود و نامش را به عنوان "سریعترین دونده ماراتن در فضا" در کتاب رکوردهای گینس ثبت کند.
عکس: picture alliance/dpa/H. Kaiser
عطارد کوچک در مقابل خورشید بزرگ
روز ۹ ماه مه عطارد، کوچکترین سیاره منظومه شمسی میان خورشید و سیاره زمین قرار گرفت و به این ترتیب یک خورشیدگرفتگی "مینیاتوری" و کوچک را رقم زد. این خورشیدگرفتگی هفت ساعت و نیم طول کشید. قرارگرفتن عطارد، زمین و خورشید روی یک محور پدیده نادری به شمار میرود که ۱۳ تا ۱۴ مرتبه در یک قرن رخ میدهد. گذر بعدی عطارد در سال ۲۰۲۹ خواهد بود.
مشتری از دید جونو
کاوشگر فضایی "جونو" روز ۴ ژوئیه در مدار مشتری، بزرگترین سیاره منظومه شمسی قرار گرفت. جونو از زمان آغاز مأموریتش نه تنها اطلاعات ارزشمند بلکه تصاویر زیبایی از این سیاره به زمین فرستاده است. جالب است بدانید که جونو به رغم فاصله زیادش تا خورشید، انرژی (برق) مورد نیازش برای انجام این مأموریت را از طریق صفحههای خورشیدی جذب میکند.
عکس: picture-alliance/newscom/NASA
تنها زن ساکن در فضا
کاتلین رابینز آمریکایی تابستان ۲۰۱۶ را در فضا سپری کرد. او در ماه ژوئیه به عنوان شصتمین فضانورد زن مأموریتش را در ایستگاه فضایی بینالمللی آغاز کرد. در سال ۲۰۱۶ او تنها فضانورد زن ساکن در فضا بود. سامانتا کریستوفورتی، فضانورد ایتالیایی دو سال پیش به عنوان نخستین زن فضانورد اهل ایتالیا در ایستگاه فضایی بینالمللی مستقر شد. در سال ۲۰۲۰ قرار است نخستین زن فضانورد از آلمان راهی این ایستگاه شود.
عکس: picture-alliance/TASS/M. Lystseva
پرتاب و فرود موفقیتآمیز
پس از چند شروع ناموفق سرانجام در ماه سپتامبر موشک "فالکون ۹" متعلق به شرکت فضایی اسپیس ایکس توانست نه تنها با موفقیت پرتاب شود، بلکه به سلامت نیز به روی زمین فرود آید. در ایستگاه فضایی بینالمللی مقدمات برای خوشامدگویی به فضاپیماهای خصوصی در حال آمادهسازی است. ماه اوت امسال فضانوردان این ایستگاه در مخصوصی را برای اتصال سفینههای خصوصی به این ایستگاه نصب کردند.
عکس: picture alliance/AP Photo/J. Raoux
پایان رزتا
در ماه سپتامبر علاقمندان به فضا چند قطره اشکی هم فروریختند؛ آن هم برای "خودکشی" فضاپیمای "رزتا". این فضاپیما که توسط کشورهای اروپایی ساخته شده بود در سال ۲۰۱۴ به اطراف سیاره مشتری پرتاب شد و توانست ربات کاوشگر "فیله" را روی دنبالهدار "چوری" فرود آورد. رزتا پس از انجام موفقیتآمیز مأموریتی که بر عهدهاش نهاده بودند، وادار به نابودی خود شد.
عکس: picture-alliance/dpa/DLR
برخورد با مریخ
دیدار ناموفق کاوشگر "شیاپارلی" با مریخ بدون شک یکی از لحظات فراموشنشدنی سال ۲۰۱۶ است. این کاوشگر در اصل میبایست روز ۱۹ اکتبر روی مریخ فرود میآمد اما به جای آن سقوط کرده و با سطح مریخ برخورد کرد. تصاویر بدست آمده نشان دادند که این کاوشگر پس از برخورد با مریخ دهانهای را تقریبا به عمق ۵۰ سانتیمتر در این سیاره به وجود آورده است. شیاپارلی به سازمان فضایی اروپا تعلق داشت.
عکس: picture alliance/dpa/ESA
گالیلئو، رقیبی برای جهتیابها
سامانه ماهوارهای ناوبری "گالیلئو" روز ۱۵ دسامبر آغاز به کار کرد. این سامانه که محصول مشترک اتحادیه اروپا و سازمان فضایی اروپاست، از جمله در امر مکانیابی و جهتیابی فعالیت خواهد داشت. این سرویس گالیلئو در دسترس عموم قرار خواهد داشت. گالیلئو همچنین یک سرویس کدگذاری شده در اختیار نهادهای دولتی اروپا میگذارد که در مواقع حساس نظیر وقوع حملات تروریستی به کار گرفته خواهد شد.