رسول موسوی، مدیرکل بخش آسیای غربی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز پنجشنبه ششم آبان (۲۸ اکتبر) در نشست "بررسی تحولات جمهوری آذربایجان و افغانستان بر امنیت ملی ایران" نسبت به تهدیدهای ناشی از حکومت طالبان در افغانستان برای ایران هشدار داد.

موسوی در ابتدای سخنرانی خود تاکید کرد که اظهارات او بازتاب دهنده مواضع شخصی خود او است و ارتباطی با مواضع رسمی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ندارد. او در عین حال توضیحی درباره مواضع رسمی جمهوری اسلامی در قبال حاکمیت طالبان ارائه نکرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

او حتی درباره پیامدهای ابراز چنین سخنانی گفت: «من امروز مدیرکل هستم، اما نمی‌دانم همچنان شنبه [در این مقام] می‌مانم یا نه.»

متن سخنرانی رسول موسوی که در عین حال دستیار حسین امیرعبداللهیان در همایش خانه احزاب است، از سوی خبرگزاری "مهر" بازتاب یافته است.

حاکمیت طالبان و امنیت ملی ایران

موسوی به مقایسه پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ با پیروزی طالبان در جنگ داخلی افغانستان پرداخته و می‌گوید:

«اگر تاریخ را نگاه کنیم، هر تغییر رادیکالی در یک کشور، حتما بر همسایه‌های آن کشور نیز تاثیر دارد و اگر باز تاریخ را نگاه کنیم، همواره تغییرات رادیکال، تاثیرات منفی داشته است.»

موسوی در ادامه گفته است: «بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ریشه جنگ ایران و عراق را می‌توانیم در تاثیراتی که در انقلاب ایران برای جلوگیری از گسترش انقلاب و اتفاقاتی که در عراق افتاد، ببینیم.»

او تلویحا می‌گوید که هم انقلاب اسلامی و هم پیروزی طالبان یک تغییر رادیکال بوده و چنین تغییری باعث نگرانی در کشورهای همسایه می‌گردد.

مدیرکل آسیای غربی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی از دو خطر متفاوت ناشی از حاکمیت طالبان بر امنیت ملی ایران سخن گفته است.

او خطر مستقیم را متوجه آن چیزی می‌داند که در مرزهای مشترک ایران و افغانستان روی می‌دهد و خطر غیرمستقیم را برخاسته از تاثیر پیروزی طالبان بر «لایه‌های اجتماعی و لایه‌های مختلف فکری جامعه متنوع قومی ایران» ارزیابی می‌کند.

مدیرکل بخش آسیای غربی وزارت امور خارجه ایران از توضیح بیشتر درباره این خطرات اجتناب ورزیده است. این در حالی است که پیش از آن نیز، گمانه‌زنی‌هایی درباره تقویت نفوذ و افزایش نقش عربستان و پاکستان در مرزهای شرقی ایران از سوی تحلیلگران ایران مطرح شده بود.

در مورد خطرات و پیامدهای غیرمستقیم پیروزی طالبان نیز گرچه توضیح دقیقی از سوی این مسئول وزارت امور خارجه ایران مطرح نشده، اما ترجمان سخنان او به معنای تقویت نیروهای مخالف جمهوری اسلامی در استان‌های مرزی و به‌ویژه استان‌های سنی مذهب است.

او می‌گوید در قطعی بودن تهدید راهبردی ناشی از حاکمیت طالبان "با این طرز تفکر" علیه منافع ملی جمهوری اسلامی "هیچ شکی" وجود ندارد.

ایران و پیروزی طالبان

موسوی اعلام کرد که جمهوری اسلامی چه در سال‌های دهه ۷۰ و چه پس از آن تمام تلاش خود را به کار بسته تا مانع از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان گردد.

او که در سال‌های دهه هفتاد هدایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان را بر عهده داشت گفته است: «ما در آن مقطع از طریق دوشنبه پایتخت تاجیکستان، کمک‌هایی را به احمد شاه مسعود انجام می‌دادیم.»

به باور او، عملکرد غلط اشرف غنی و فساد مالی حاکم بر دولت افغانستان عملا زمینه را برای قدرت‌گیری مجدد طالبان در افغانستان فراهم ساخت.

او مدعی شده که اشرف غنی حاضر بوده حکومت را تسلیم طالبان بکند، اما با مخالفان سیاسی‌اش و از جمله با عبدالله عبدالله به توافق نرسد.

چاره چیست؟

موسوی می‌گوید که "کنار زدن طالبان از قدرت" امکان ندارد. «طالبان در کابل به قدرت رسیده و این مساله حتما به زیان منافع و امنیت ملی» جمهوری اسلامی ایران است.

او در عین حال تلویحا اعتراف  کرده که راهکاری برای مقابله با این موضوع نمی‌شناسد. می‌گوید جنگیدن با طالبان ممکن نیست.

جمهوری اسلامی نیز موقعیتی نیست که طالبان را از قدرت برکنار کند. می‌گوید شکست طالبان در افغانستان در شرایط کنونی به معنای پیروزی داعش است که تهدیدهای ناشی از آن "به مراتب بدتر" است.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

او مواضع کشورهای دیگر منطقه و از جمله روسیه، چین و پاکستان را در راستای به رسمیت شناختن حاکمیت طالبان می‌داند و می‌گوید دستاورد نشست آینده افغانستان در تهران که روز چهارشنبه پنجم آبان (۲۷ اکتبر) برگزار شد، یک گام عقب‌نشینی از نشست پاکستان بوده است. بنا بر اظهارات او، در نشست تهران کلمه "شناسایی" به میان نیامد.

در شرایطی که پاکستان خواستار آزاد کردن دارایی‌های مالی افغانستان شده و در شرایطی که مقدمات برگزاری نشست آینده وزیران امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان در چین در حال تهیه است، اظهارات رسول موسوی حکایت از بن‌بستی دارد که جمهوری اسلامی از منظر سیاسی در آن گرفتار آمده است.