۱۰ ابزار و تاکتیک نظام‌های سرکوب‌گر برای مقابله با منتقدان آنلاین
۱۳۹۰ اردیبهشت ۱۳, سه‌شنبه
امروز، ۳ می ۲۰۱۱، بیست سال از انتشار فراخوان بیانیه‌ی معروف «ویندهوک» می‌گذرد. بیانیه‌ای که مبنایی برای حمایت از اصول بنیادین آزادی‌بیان در عرصه‌ی خبررسانی با اتکا به ماده‌ی ۱۹ اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر شد. ۲۰ سال بعد از انتشار «بیانیه‌ی ویندهوک» بنا به گفته‌ی کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحدد، « سازمان گزارش‌گران بدون مرز» و «کمیته‌ی حمایت ازخبرنگاران»، بسیاری از اهداف این بیانیه هنوز محقق نشده‌اند و وضعیت آزادی بیان و امنیت خبرنگاران در بسیاری از کشورها هنوز با دشواری‌های جدی روبروست.
از سوی دیگر «خانه آزادی» که یک موسسه‌ی تحقیقاتی آمریکایی است می‌گوید از هر شش نفر ساکن کره‌ی زمین، فقط یک نفر می‌تواند ادعا کند در کشوری زندگی می‌کند که آزادی بیان و آزادی در عرصه‌ی خبررسانی در کشورش رعایت می‌شود. «کمیته‌ی حمایت از خبرنگاران» می‌گوید خاورمیانه یکی از مناقطق جغرافیایی است که بدترین وضعیت خبررسانی را دارد و حقوق انسانی و امنیت خبرنگاران این منطقه با چالش‌های جدی روبروست.
«کمیته حمایت از خبرنگاران» همچنین به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات لیستی از ۱۰ ابزار و تاکتیک که کشورهای سرکوب‌گر برای مقابله و سرکوب آنلاین وب‌نگاران، خبرنگاران و شهروندان روزنامه‌نگار استفاده می‌کنند نیز انتشار داده است.
ابزارهای یکسان در اختیار سرکوب‌گران و منتقدان
بنا به گزارش «کمیته حمایت از خبرنگاران» بسیاری از ابزارهای دیجیتال و امکانات آنلاینی که منتقدان نظام‌های سرکوب‌گر برای اطلاع‌رسانی در عرصه‌ی وب استفاده می‌کنند، همان ابزارهایی است که نظام سرکوب‌گر نیز برای مقابله و سانسور و شناسایی طرفداران آزادی بیان به کار می‌برد. این گزارش برای مثال از ابزارها و امکانات آنلاینی چون ایمیل، تلفن‌های همراه دوربین‌دار، ارسال پیام کوتاه، به اشترا‌گذاری ویدیو و توئیتر نام می‌برد که نه تنها مدافعان آزادی بیان، که مخالفان آزادی بیان و سرکوب‌گران نیز از آن برای پیشبرد پروپاگاندای خود بهره می‌برند.
«کمیته حمایت از خبرنگاران»، ۱۰ ابزار و شیوه‌ی سرکوب آنلاین را به این شکل دسته‌بندی می‌کند: فیلتریگ وبلاگ‌ها و ، سانسور وب‌سایت‌ها در مواقع حساس همچون انتخابات، عدم توسعه‌ی شبکه‌ی اینترنت، کنترل زیرساخت‌های اینترنت، حمله به سایت‌های مخالفان در تبعید، ارسال ایمیل‌های ویروسی به ایمیل مخالفان، مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی، از کار انداختن همه‌ی شبکه‌ی اینترنت سراسری کشور، بازداشت وبلاگ‌نویسان و حمله و اعمال خشونت به به روزنامه‌نگاران آنلاین.
بنا به این گزارش، کشورهایی که این شیوه‌ها را اعمال می‌کنند همه کشورهایی هستند که سال‌هاست سابقه‌ی بدی در مقابله با آزادی بیان دارند و آن‌چه حائز اهمیت است تطبیق و اعمال شیوه‌های قدیمی سانسور و مبارزه با منتقدان در فضای آنلاین است.
ایران؛ فیلترچی وب‌سایت‌ها و بزرگ‌ترین زندان وب‌نگاران
جمهوری اسلامی ایران، از اولین نظام‌های سیاسی است که فیلتر و مسدودکردن دسترسی به وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های مخالف را آغاز کرد. وبلاگ‌نویسی در ایران حالا تاریخی ۱۰ ساله دارد و در بیشتر این سال‌ها وبلاگ‌های بسیاری توسط مقامات قضایی ایران فیلتر شده یا به طور کلی از سرویس‌های وبلاگ‌نویسی ایرانی چون «بلاگفا» و «پرشین بلاگ» حذف شده‌اند.
«کمیته حمایت از خبرنگاران» در گزارش خود از ایران به عنوان کشوری که بیش از سایرین از این شیوه برای مقابله با منتقدان استفاده می‌کند نام می‌برد. این گزارش می‌گوید فیلترینگ وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های خبری از بعد از انتخابات مناقشه‌برانگیز ریاست‌جمهوری ۸۸ شدت بیشتری گرفته و شیوه‌ی فیلترینگ نیز پیچیده‌تر شده است. بنا به گزارش «کمیته حمایت از خبرنگاران» در ژانویه ۲۰۱۱، طراحان «تور» که ابزاری برای دورزدن فیلترینگ است، اعلام کردند که جمهوری اسلامی ایران سیستم فیلترینگ و شناسایی وب‌نگاران منتقد خود را ارتقا بخشیده و از شیوه‌های به‌روز و پیچیده‌ای برای از کار انداختن نرم‌افزارهای عبور از فیلتر استفاده می‌کند.
در اکتبر ۲۰۱۰، حسین رونقی ملکی، وبلاگ‌نویس ایرانی که نرم‌افزاری برای دور زدن فیلترینگ طراحی کرده بود و سعی داشت شیوه‌های عبور از فیلترینگ را به کاربران ایرانی آموزش دهد، به ۱۵ سال حبس تعزیری محکوم شد. «کمیته حمایت از خبرنگاران» می‌گوید در زمینه‌ی سانسور و اعمال فیلترینگ ایران حتا از چین که «پدر فیلترینگ جهان» است نیز جلو زده و همراه با چین با ۳۴ وب‌نگار زندانی، بزرگ‌ترین زندان روزنامه‌نگاران آنلاین و وب‌نگار به شمار می‌رود.
چین، سردمدار ایمیل‌های ویروسی
مسئولان اعمال فیلترینگ و سانسور در چین، به ایمیل‌های شخصی روزنامه‌نگاران مخالف ایمیل‌هایی حاوی اسپم‌های ویروسی با عنوانی گول‌زننده و قلابی می‌فرستند. بعد از اینکه دریافت‌کننده، ایمیل را باز کند کامپیوتر او ویروسی شده و مسئولان به اطلاعات ایمیل‌ها و شناسه‌های کاربری شخصی کاربر دسترسی پیدا می‌کنند، به فایل‌های شخصی او نفوذ می‌کند و گاه حتا از کامپیوتر او برای حمله به کامپیوترهای دیگر چهره‌های مخالف استفاده می‌کنند.
«کمیته حمایت از خبرنگاران» در گزارش خود تاکید می‌کند که بنا به گفته‌ی متخصصان امنیت شبکه، دولت چین این شیوه را که به «پرتاب نیزه» معروف است، صرفن برای مقابله با روزنامه‌نگاران مخالف، فعالان جامعه‌ی مدنی و فعالان حقوق بشر در این کشور طراحی کرده است.
سوریه وبلاگ‌نویسان را بازداشت می‌کند
بیش از نیمی از روزنامه‌نگارن و شهروندان خبرنگار و وب‌نگارانی که در سال ۲۰۱۰ بازداشت شده‌اند، وبلاگـنویس بوده‌اند و در این میان سوریه، بیش از سایر کشورها از این شیوه‌ی دیرینه برای سرکوب منتقدان استفاده می‌کند.
طل الملوحی که یکی از جوان‌ترین زندانیان نبود آزادی بیان در جهان است، وقتی ۱۸ ساله بود به دلیل مطالب انتقادی که در سه وبلاگ خود درباره‌ی دولت سوریه و شیوه‌ی برخورد اسرائیل با فلسطینی‌ها می‌نوشت بازداشت شد. او در سال ۲۰۱۰ در دادگاهی که پشت درهای بسته بدون حضور خانواده و خبرنگاران برگزار شد، به ۵ سال حبس تعزیری محکوم شد.
در ماه مارس ۲۰۱۱، خالد الاختیار که از روزنامه‌نگاران آنلاین معروف سوریه است برای بیش از یک هفته بازداشت شد و دولت سوریه بار دیگر احمد ابوالخیر، وبلاگ‌نویس معروف سوریه‌ای را بازداشت کرده است.
در گزارش «کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران» از روسیه به عنوان کشوری که از خشونت و به‌ویژه خشونت فیزیکی علیه روزنامه‌نگاران به عنوان شیوه‌ی سرکوب استفاده می‌کند و از تونس در دوران زمامداری بن‌علی نیز به عنوان رژیمی که سابقه‌ی طولانی در سانسور شبکه‌های اجتماعی داشته نام برده می‌شود.
FS/YK