پدر و مادرش دکان سبزی‌فروشی داشتند و او چاره‌ای جز این نداشت که از کودکی در کنار درس دبستان در آنجا کار کند. از ۱۰ سالگی بر خانواده شورید و به عنوان کارگر در بندر هامبورگ پادویی می‌کرد.

ارنست تلمان (Ernst Thälmann) در ۱۱ سالگی در اعتصاب‌های کارگران بندر هامبورگ علیه مزد کم شرکت فعال داشت و این کار را نخستین مبارزه کارگری خود به شمار می‌آورد.

۱۶ ساله بود که از خانه و خانواده جدا شد و نخست در زاغه‌های بی‌خانمانان جا پیدا کرد تا اینکه توانست به عنوان ملوان به آمریکا سفر کرده و به عنوان کارگر در نیویورک کار کند.

از ۱۷ سالگی عضو حزب سوسیال‌دموکرات‌ها بود ولی رفته رفته در دیدگاه‌هایش تندروتر شد. ارنست تلمان با شرکت در جنگ جهانی اول از وجهه اجتماعی بالایی برخوردار شد و چند مدال افتخار گرفت اما در اواخر جنگ از جبهه گریخت و با هم‌رزمانش به حزب "سوسیال‌دموکرات‌های مستقل" پیوست که پس از جنگ با حزب کمونیست یکی شدند.

ارنست تلمان از سال ۱۹۲۵ تا سر کار آمدن نازی‌ها و دستگیری‌اش پس از سرکوب حزب کمونیست، نماینده پارلمان آلمان بود و دو بار از سوی حزبش نامزد مقام ریاست جمهوری آلمان شد.

حزب کمونیست آلمان تحت رهبری او به استالینیسم گرایید و دشمن عمده خود را نخست نه نازی‌ها بلکه سوسیال‌دموکرات‌ها می‌دانست. با این حال پس از قدرت‌گیری نازی‌ها ارنست تلمان از معدود رهبرانی بود که محکم و پیگیر با آن‌ها و هیتلر به مخالفت برخاست.

یک ماه پس از روی کار آمدن هیتلر، تلمان را با وجود برخورداری از مصونیت سیاسی که ویژه اعضای پارلمان است، دستگیر کردند و پس از ۱۱ سال حبس در سلول انفرادی و شکنجه‌های سخت و شدید از قرار به فرمان ویژه هیتلر در روز ۱۸ اوت ۱۹۴۴ در اردوگاه کار و مرگ بوخن‌والد کشتند.

ارنست تلمان زمان مرگش در برلین ۵۸ سال داشت.