۲۰ درصد رای‌دهندگان آلمانی معتقدند که در پاندمی کرونا، سیاستمداران و رسانه‌ها مردم را آگاهانه فریب می‌دهند. این نتیجه‌ یک نظرسنجی است که موسسه "اینفرا تست" به سفارش شبکه تلویزیونی شمال آلمان (NDR) انجام داده است.

به عبارت ساده‌تر این افراد موضوع را "بزرگ‌نمایی" یا "توطئه" می‌دانند و دست‌هایی را در حوزه سیاست و رسانه، به ترویج این "دروغ" متهم می‌کنند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

۵۴ درصد کسانی که چنین نظری دارند، طرفداران حزب آلترناتیو برای ‌‌آلمان (AfD) هستند و پس از آنها، کاربران شبکه‌های اجتماعی با ۳۱ درصد. در تفکیک پرسش‌شوندگان، هواداران حزب "سبزها" با ۹ درصد و افراد مسن‌تر از ۶۵ سال با ۱۳ درصد، کمتر از سایرین به چنین ایده‌ای باور دارند.

حزب ‌آلترناتیو برای آلمان که گرایش‌های راست افراطی دارد، با شعارهایی علیه پناهجویان وارد پارلمان آلمان شده و در تظاهرات مخالفت با محدودیت‌های کرونا نیز حضور فعالی دارد.

۶۸ درصد پرسش‌شوندگان خبرها و اطلاعات مندرج در رسانه‌ها پیرامون همه‌گیری کرونا را معتبر و قابل اطمینان دانسته‌اند. در رده‌بندی اعتباری، ۴۲ درصد به رسانه‌های چاپی نظر موافق داشته‌اند، ۲۳ درصد به رادیوتلویزیون‌های غیردولتی و ۷ درصد به شبکه‌های اجتماعی.

کمترین میزان اعتماد به رسانه‌های رسمی، نزد هواداران حزب AfD است (۲۷ درصد) و بیشترین میزان به طرفداران دو حزب "سبز‌ها و "چپ‌ها" تعلق دارد (۸۲ درصد).

در اظهارنظرها، تفاوت چشمگیری از نظر سنی بین پاسخ‌دهندگان مشاهده نمی‌شود. ۶۰ درصد افراد بین ۱۸ تا ۳۹ ساله گفته‌اند که به رسانه‌های عمومی اعتماد دارند. بین افراد ۶۵ سال به بالا این نرخ به ۷۴ درصد می‌رسد.

نکته جالب در این میان، تفاوت فکری بین مردم غرب و شرق آلمان است. ۶۰ درصد پرسش‌شوندگان در شرق کشور مقررات عمومی را معتبر دانسته‌اند، در حالی که این میزان در بین پاسخ‌دهندگان غرب آلمان برابر ۷۰ درصد است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

تانیف شولتز، استاد روزنامه‌نگاری در دانشگاه ماینتس، می‌گوید این نظرسنجی موید اعتماد نسبتا بالای اکثر مردم به محتوای رسانه‌های رسمی اعم از روزنامه‌ها یا شبکه‌های رادیو تلویزیونی است و دامنه سنی این باورمندی گسترده است: «اما نزد جوانان که بیشتر به مطالب شبکه‌های اجتماعی توجه دارند، این اعتماد شکاف بر می‌دارد.»

شولتز تفاوت آشکار بین نظر هواداران حزب "آلترناتیو برای آلمان" و سایرین را ناشی از این می‌داند که آنها اطلاعات‌شان درباره کرونا را از رسانه‌های غیررسمی کسب می‌کنند.

نصف بیشتر پرسش‌شوندگان گفته‌اند که عمده اخبار و اطلاعات و تفاسیر مربوط به کرونا را از یوتیوب، فیسبوک، وبلاگ‌ها یا پیام‌رسان‌هایی چون تلگرام و واتس‌اپ گرفته‌اند. یک دهم آنها اعلام کرده‌اند که مطالب مربوطه را به‌کرات با دیگران به اشتراک گذاشته‌اند.

بیشترین فعالیت در هم‌رسانی خبرها را هواداران "آ اف د" با ۱۹ درصد داشته‌اند و کمترین تحرک نزد هواداران حزب سبزها با ۳ درصد بوده است. هواداران حزب چپ‌ها با ۷۲ درصد و هواداران حزب آلترناتیو برای آلمان با ۶۷ درصد، بیشترین کاربران شبکه‌های اجتماعی در موضوع کرونا بوده‌اند.

خانم پیا لامبرتی، روانشناس، می‌گوید: «اعتقاد به توطئه، از یک سو ناشی از بی‌اعتمادی عمومی نسبت به گروه‌های حاضر در مسند قدرت است و از طرف دیگر، پیام عداوت و چالش با گروه‌های اجتماعی غیر.»

این روانشناس با اشاره به نتایج پژوهشی علمی، یادآوری می‌کند که تنها یک مصداق از روایت‌های توطئه، می‌تواند فرد را چنان دچار سوءظن سازد که حاضر نباشد هیچ تعاملی با جامعه و اطراف داشته باشد. او در عین حال می‌گوید تعداد بالای گزارش‌ها و مقالات درباره تظاهرات و تحرکات مدافعان تئوری توطئه، خودش یک تبلیغ است و تا حدودی به آنها مشروعیت می‌بخشد.