پدر و مادر تئودور فونتانه Theodor Fontane از مهاجران فرانسوی بودند. پدرش داروخانه بزرگی داشت اما چون دائم داراييش را در قمار می‌باخت مجبور می‌شد به شهر ديگری برود و داروخانه كوچكتری باز كند.

تئودور فونتانه در مدرسه شاگرد متوسطی بود و به خاطر مشكلات اقتصادی دبيرستان را ناتمام گذاشت. مدتی به يك آموزشگاه حرفه‌ای رفت و سپس دوره داروسازی ديد كه در آن زمان هنوز رشته دانشگاهی نبود.

فونتانه مدتی هم به عنوان كارگر راه‌آهن كار كرد و به خدمت نظام رفت اما آرزوی قلبيش نويسندگی بود. با اين حال تا ۵۷ سالگی جز چند داستان كوتاه و مقالاتی كه در روزنامه‌ها و مجلات می‌نوشت و از انگليسی و فرانسه ترجمه می‌كرد، اثر بلند و برجسته‌ای منتشر نكرده بود.

 فونتانه  كه در جوانی يكی دو شعر و مقاله در همدلی با انقلاب آزاديخواهی و وحدتخواهی در آلمان به چاپ رسانده بود، از ۶۰ سالگی نويسندگی را به عنوان حرفه جدی گرفت و با انتشار ۱۴ رمان و بيش از ۲۵۰ منظومه و شعر بلند به جرگه برجسته‌ترين سرايندگان و نويسندگان واقعگرای ادبيات معاصر آلمان پیوست.

او افزون بر اين منطقه براندِنبورگ را پای پياده پيمود و از هر گذرگاهی داستانی ساخت يا پرداخت و يك جُنگ پنج جلدی از اين داستان‌ها تدوين كرد.

 سبک ساده و روان و طنز لطيف او، سروده‌ها و داستان‌هایش را در كتاب‌های درسی دبيرستان‌های آلمان جای داده است:

"جلای اين دل ما گر نوای آزادی است،

جلای ذهن خلايق حقوق ماهانه".

هرچند ادبشناسان فونتانه را يهودی‌ستيز نمی‌دانند، اما چون او فرزند زمان خود بوده نقل قول‌های يهودی‌ستيزانه در نوشته‌های او يافت می‌شوند و تنها نكته تيره در آثارش به شمار می‌آيند.

تئودور فونتانه در ۷۸ سالگی در برلين درگذشت.