به نقل از سایت مرکز آمار ایران، ۸۵ درصد مردم ایران به اینترنت دسترسی ندارند و ۸۵ درصد كاربران اينترنت نیز به روش قدیمی DIlAl UP به شبکه اینترنت متصل می‌شوند.

بنا به این گزارش ماموران آمارگیری با مراجعه به ۵۳۷۲۴ خانوار، در بازه زمانی دی‌ماه ۱۳۸۸ تا دی‌ماه ۱۳۸۹، اعلام کرده‌اند ۹۶.۱ خانوارهای ایرانی دارای تلفن (ثابت یا موبایل یا هردو) و ۳۵.۲ درصد خانوارهای ایرانی دارای کامپیوتر هستند. بر اساس این آمار، میزان ضریب نفوذ اینترنت در ایران ۱۴.۷ درصد است.

استان تهران بیشترین میزان ضریب نفوذ اینترنت را داشته است و در رده‌های بعدی، استان مازندران و اصفهان قرار دارند. استان سیستان و بلوچستان نیز با ضریب نفوذ اینترنت ۱۰.۵ درصدی کمترین میزان کاربران اینترنت را داشته است.

به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، آمار جدید با آماری که پیش‌تر توسط وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات درباره میزان ضریب اینترنت در ایران منتشر شده بود کاملا منافات دارد و این تفاوت به دلیل فرمولی است که مسوولان وزارت ارتباطات برای محاسبه تعداد کاربران اینترنت به کار می‌گرفتند و به این ترتیب میزان کاربران و شاخص‌ها به شکل اعجاب انگیزی بالا رفت.

نیما راشدان کارشناس امور اینترنت در گفت‌گو با دویچه وله میزان واقعی کاربران اینترنت در ایران را از رقم ۱۱ میلیون نیز پایین‌تر می‌داند.

بشنوید: گفت‌گو با نیما راشدان کارشناس امور اینترنت

دویچه وله: بر اساس آمار جدید مرکز آمار ایران، ایران دارای ۱۱ میلیون کاربر اینترنت است. در حالی‏که آمارهای قبلی، هم‏چون آمار وزارت ارتباطات ایران درباره‏ میزان ضریب نفوذ اینترنت، رقمی بسیار بالاتر از ۱۱ میلیون کاربر را نشان می‌داد. کدام‏یک از این آمارها به واقعیت نزدیک‏تر است و چرا؟

نیما راشدان: مخابرات ایران هیچ‏وقت توجیه نظری پشت آمار ارائه شده را ارائه نمی‏داد. این آمار آن‏قدر بزرگ بود که با واقعیت‏های بازار اینترنت ایران نیز هم‌خوانی نداشت.

یک مثال بسیار ساده می‏زنم. مثلا "سایت فیلترینگ" پربیننده‏ترین سایت کشور ایران است. خوشبختانه به‌طور تقریبی آمار بازدید از سایت فیلترینگ در ایران وجود دارد.

این آمار تقریبا به آمار بازدید‏کنندگان صفحه‏ی گوگل در اسراییل یا در دانمارک نزدیک است. برای این‏که درستی این رقم را بیشتر توضیح بدهم، دانمارک حدود پنح ونیم میلیون نفر جمعیت دارد و ضریب نفوذ اینترنت در این کشور خیلی بالا است. حدود ۸ / ۴ میلیون نفر از شهروندان دانمارک از اینترنت استفاده می‏کنند و گوگل هم نخستین سایت پربیننده در این کشور است.

پربیننده‏ترین صفحه‏ ایران، کشوری با جمعیتی بالای هفتاد و چهار میلیون نفر، به اندازه‏ی صفحه‌ی گوگل کشور دانمارک با جمعیتی پنج و نیم میلیون نفره، بازدیدکننده دارد. ممکن است بگوییم که ضریب نفوذ اینترنت در دانمارک بسیار بالاتر است و جزو پیشرفته‏ترین کشورهای دنیاست.

می‏توانیم این آمار را با اسراییل مقایسه کنیم. اسراییل جمعیتی حدود ۶ / ۷ میلیون نفر جمعیت دارد و ضریب نفوذ اینترنت‏ در این کشور کم‏تر از چهارمیلیون نفر است و به‏خاطر این‏که اساسا الفبا و رسم‏الخط عبری متفاوت است، بسیاری از کاربران اسراییل از گوگل عبری استفاده می‏کنند. این‌جا هم دوباره پربیننده‏ترین صفحه ایران یعنی صفحه‏ی فیلترینگ، به اندازه سایت گوگل در اسراییل بیننده دارد.

ما راجع به جمعیتی حدود چهار، پنج میلیون نفر کاربر فعال اینترنت در ایران صحبت می‏کنیم. درستی این رقم را با روش‏های دیگر نیز می‏توان نشان داد. مثلا میزان پوششی که فیس‏بوک در کشورهای مختلف دارد. البته آن وقت استدلال خواهند کرد که فیس‏بوک در ایران فیلتر است و بسیاری از مردم ایران به فیس‏بوک مراجعه نمی‏کنند. منتها در میان طبقه‏ای که روزانه به اینترنت مراجعه می‏کنند، کم‏تر کسی در ایران وجود دارد که اکانت فیس‏بوک نداشته باشد.

آیا آماری در میزان حضور ایرانیان از فیس بوک وجود دارد؟

آمار کاربران ایرانی فیس‏بوک وجود ندارد و خود کمپانی فیس‏بوک هم این آمار را ارائه نمی‏دهد. ولی از روی فعالیت ایرانیان در فیس‏بوک، به‏صورت تقریبی می‏توان گفت که این‏جا هم جمعیتی چند میلیونی، زیر پنج میلیون وجود دارد.

این آمار را می‏توان از روی رویدادهای همه‏گیری که در اینترنت اتفاق می‏افتد نیز نشان داد. مثلا رویدادی مانند داستان خلبان شهبازی و باز نشدن چرخ‏های هواپیما، نوعی رفتارهای همه‏گیر هستند. شما از طریق دوستان‏تان آن را می‏بینید و بعد اکثر افراد چنین رویدادهایی را لایک می‏کنند، چون بار سیاسی و مذهبی ندارد و چیزهایی است که در بین همه جمعیت مشترک است.

از میزان لایک‏های چنین رویدادی هم می‏توان به‏صورت تقریبی گفت که ما درباره چیزی حدود چهار تا پنج میلیون نفر کاربر ایرانی اینترنت صحبت می‏کنیم که این رقم به رقم اعلام شده از طرف مرکز آمار نزدیک‌تر است.

فاجعه زمانی شروع می‌شود که نوع اتصال این افراد به اینترنت را برسی کنیم.

در این آمار اشاره شده که بخش عمده‏ی این ۱۱ میلیون کاربر، حدود ۸۵ درصد كاربران اينترنت داخل ایران به روش قدیمی DIlAl UP به شبکه اینترنت متصل شده‌اند.

با توجه به میزان اطلاعاتی که یک کاربر می‏تواند با روش‏های معمولی، حتی در بهترین شرایط، حتی در شرایطی که این مودم‏ها با توان ۵۶ کیلووات کار کنند - که عمدتا هم کار نمی‏کنند و وضعیت هفته‏ی گذشته در ایران مؤید آن است که حتی یک‏دهم این‏هم سرعت را هم ندارد - حتی در بهترین حالت می‌توان افق و دورنمای رشد تکنولوژی ارتباطات در ایران را فاجعه‏آمیز خواند.

سخنانی که این‏روزها از سوی مقامات ایران در باره‏ی راه‏اندازی قریب‏الوقوع شبکه‏ی ملی اینترنت مطرح می‏شود، چه تأثیری روی همین میزان کاربران اینترنت در آینده خواهد داشت؟

به قول معروف: «گل بود، به سبزه نیز آراسته شد!». اساسا ما اینترنتی نداشتیم. امکان اتصال به این اینترنت بسیار مشکل بود و بارها و بارها قطع و وصل می‏شد. حالا شما می‏خواهید یک شبکه‏ی داخلی اینترنت درست کنید. این به چه معناست؟! یعنی پهنای باندی که از خارج کشور می‏خرید را به دلایل سیاسی کاهش دهید.

دولت می‏داند که پهنای باند، مبادله، ورود و خروج اطلاعات به خارج از ایران، به معنای زاییده شدن سرمایه و به معنای مبادله فرهنگی و تکنولوژیک است و این به اقتصاد ملی ایران کمک می‏کند.

حالا می‏خواهند به دلایل امنیتی- سیاسی، زیر فشار آن بخش غیراقتصادی، پارانویید و امنیتی سپاه، ورود و خروج داده را ببندند. عملی که حتی صدای آن بخش اقتصادی و سرمایه‏گذاری خارجی و صنعتی سپاه را هم درآورده است. آن‏ها می‏گویند، به هر حال اقتصاد ایران در دست ماست و ما از این ناحیه متضرر می‏شویم.

دولت می‏خواهد در عوض این کار، یک شبکه‏ داخلی مدیریت شده‏ای که به هیچ‏جا دسترسی ندارد را درست کند تا کاربران ایرانی بتوانند از محتوای تولید داخل، محتوای مجاز استفاده کنند! کدام محتواوقتی که شما محتوا تولید نکرده‏اید؟!

فرضا اگر روزی، روزگاری کشوری می‏خواست این کار را بکند، باید از ۱۰-۲۰ سال قبل آن زحمت می‏کشید و محتوای اینترنتی درست می‏کرد.

زمانی که شما در هر زمینه‏ای در اینترنت، کاملا متکی به سخت‏افزارها و ساختار خارج از مرزهای جغرافیایی‏تان هستید، کاربران ایرانی از کدام محتوا در این شبکه‏‏ی ملی اینترنت ایران استفاده کنند؟

شما هر ساعتی، با هر میزان از دانش، در هر رشته‏ای که کار می‏کنید، دنبال یک قطعه عکس باشید، دنبال یک طرح گرافیکی باشید، دنبال یک نرم‏آفزار باشید و… در تمام این زمینه‏ها به منابعی متکی هستید که در سایت‏های خارج از کشور ایران قرار دارد.

حتی بسیاری از کارشناسان خودی و داخل این نظام هم به دولت اخطار می‏دهند اگر این‏کار را بکنید، اساسا به معنی بستن درهای همین یک‏درصد توسعه‏ای است که آن هم با تلاش و ابتکار مردم و جوان‏های این کشور ایجاد شده است.

حسین کرمانی
تحریریه: فرید وحیدی