به گفته مدیركل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست هر روز ۴۹ هزار تن زباله خانگی در ایران تولید می‌شود که بخش بزرگ آن تفکیک نمی‌شود. این سازمان می‌کوشد در دانشگاه واحد درسی شناخت محیط زیست ایجاد شود.
عکس: Kamalemehr.ir
تبلیغات
محمد جواد روشن تولید زباله را یک موضوع طبیعی عنوان میکند و می‌گوید مسئله اصلی نحوه برخورد با آن است که ایران در زمینه برنامه‌ریزی صحیح برای بهره‌برداری از زباله موفق نبوده است.
مدیركل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست روز پنجشنبه (۲ اردیبهشت/ ۲۱ آوریل) به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: «مسئله مهم بحث بازیافت است، نباید زباله را به صورت دورریز ببنیم؛ زباله یک سرمایه ملی است كه می‌تواند دوباره به چرخه تولید برگردد.»
نقطه آغاز این چرخه نحوه جمع‌آوری و تفکیک زباله است. روشن می‌گوید در ایران فقط ۴۰ درصد زباله‌ها به صورت مکانیزه جمع‌آوری و ۹۳ درصد زباله‌ها با همه مواد آلاینده، خطرناک و عفونی دفن می‌شود.
ببینید:
پشت پرده تجارت میلیاردی زباله در تهران
رسانه‌های داخل ایران اسمشان را گذاشته‌اند "زباله‌دزد" و هر خبر و گزارش مرتبط با آنها، از ماجراهایی درباره درآمدها و ثروت میلیونی و میلیاردیشان پرده برمی‌دارد. با خودشان که حرفی میزنی اما انگار حکایتشان چیز دیگری است.
عکس: DW/Shahrokh
رضا، کارگر ۱۳ساله افغان، با جثه‌ای کوچک، دست‌ها و لباس‌هایی چرک‌آلود، کیسه بزرگ را بر دوش می‌کشد تا خودش را از این سطل زباله به سطل بعدی برساند. جلوی هر کدام، کیسه را زمین می‌گذارد و تا کمر درون سطل خم می‌شود، با دست زباله‌ها را زیر و رو میکند تا چیزی مناسب پیدا کند. "چیز مناسب" در کار او یعنی هر چیزی از جنس پلاستیک و فلز.
عکس: DW/Shahrokh
رسانه‌های داخل ایران اسمشان را گذاشته‌اند "زباله‌دزد" و هر خبر و گزارش مرتبط با آنها، از ماجراهایی درباره درآمدها و ثروت میلیونی و میلیاردیشان پرده برمی‌دارد. با خودشان که حرفی میزنی اما انگار حکایتشان چیز دیگری است. کارگرانی فقیر از هر سنی که برای شرکت‌های خصوصی بازیافت زباله در تهران کار می‌کنند.
عکس: DW/Shahrokh
شرکت‌هایی در ایران وجود دارند که بر اساس قراردادهایی که با شهرداری تهران بسته‌اند، کار تفکیک و بازیافت بخشی از زباله‌های تولید شده در پایتخت را بر عهده گرفته‌اند.
عکس: DW/Shahrokh
رضا اهل هرات افغانستان است. آنگونه که خودش می‌گوید همراه ۲۰ نفر دیگر از همشهری‌هایش برای کار از هرات به تهران آمده است. او چندین ماه است که در مرکز تهران برای یک شرکت بازیافت زباله کار میکند.
عکس: DW/Shahrokh
رضا شیوه کارشان را به این شکل توضیح می‌دهد: «شرکت به ما جای خواب داده است. در عوض ما باید روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم زباله مثل ظرف‌های یک بار مصرف پلاستیکی و قوطی‌های فلزی را جمع کنیم. در پایان هر روز هم زباله‌های ما را وزن می‌کنند و در دفتری ثبت می‌شود. آخر ماه با توجه به مقدار زباله‌ای که جمع‌آوری کرده‌ایم به ما ۲۰۰ هزار تومان حقوق می‌دهند.»
عکس: DW/Shahrokh
به غیر از رضا چندین نوجوان دیگر هم از افغانستان برای شرکت جمع‌آوری و بازیافت زباله کار می‌کنند. شبانه‌روز کارشان زیر و رو کردن زباله‌های تولید شده از سوی ساکنان پایتخت ایران است تا از میان آنها چیزهای به درد بخوری برای تفکیک و بازیافت پیدا کنند.
عکس: DW/Shahrokh
گل آقا، عبدالرئوف، محسن و ... تعدادی از این نوجوانان هستند. این کارگران کم سن و سال افغان بخش زیادی از درآمدشان را هر چند ماه یک‌بار برای خانواده‌هایشان در هرات ارسال می‌کنند.
عکس: DW/Shahrokh
علاوه بر این کارگران افغان، بخش دیگری از کسانی که به کار جمع‌آوری و فروش زباله به شرکت‌های تفکیک و بازیافت مشغول هستند، افراد بی‌خانمان، فقیر و همچنین معتادان خیابان خواب هستند. آنها شبانه‌روز با چرخیدن در کوچه پس کوچه‌های شهر زباله‌های قابل بازیافت را جمع‌آوری می‌کنند و می فروشند تا از این راه درآمدی برای گذران زندگی خود کسب کنند.
عکس: DW/Shahrokh
بر اساس اعلام منابع رسمی وابسته به شهرداری تهران، ارزش روزانه زباله‌های تولید شده در تهران که برای این کارگران و بسیاری از مدیران شرکت‌های بازیافت زباله کسب و کار فراهم کرده، برابر با ۱۸۰۰ میلیون ریال است. گفتنی است که زباله تولید شده در شمال شهر تهران، طبق مطالعات انجام شده، حداقل دو برابر میانگین آن در سطح کشور و چهار برابر استاندارد جهانی است.
عکس: DW/Shahrokh
سرانه تولید روزانه زباله در جهان ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم است. این میزان در ایران ۶۰۰ گرم و در شمال شهر تهران ۱۲۰۰ گرم است. طبیعتا به همین دلیل است که تعداد دفعات جمع‌آوری زباله در تهران دو تا سه بار در روز است.
عکس: DW/Shahrokh
شهرداری تهران همچنین اعلام کرده که هر فردی در تهران به طور متوسط سالانه شش برابر وزن خود زباله تولید میکند. بر این اساس متوسط سرانه زباله تولید شده در شهر تهران ۳۲۰ کیلوگرم است.
عکس: DW/Shahrokh
بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان شهرداری‌های کشور و شهرداری تهران، روزانه بیش از هفت هزار و ۵۰۰ تن و سالانه بیش از دو و نیم میلیون تن زباله خانگی و شهری در تهران تولید می‌شود که از این میزان تنها ۳۰ درصد زباله خشک و قابل بازیافت است.
عکس: DW/Shahrokh
همچنین آمار و ارقام حدودی از میزان کل زباله تولید شده در کشور روزانه در حدود ۵۰ هزار تن است. از سوی دیگر به دلیل اینکه در کل کشور تنها ۲۰۰ واحد بزرگ بازیافت زباله وجود دارد، از این میزان هم تنها حدود چهار درصد به مرحله بازیافت می‌رسد و ۹۶ درصد دیگر که برابر با ۴۸ هزار تن است، همچنان به روش‌های سنتی در زیر خاک دفن شده یا در طبیعت رها می‌شود.
عکس: DW/Shahrokh
نکته جالب آنکه بخش عمده و اصلی که همان چهار درصد زباله بازیافت شده است را نیز کارگرانی مانند رضا و دیگر زباله جمع‌کن‌ها گردآوری می‌کنند.
عکس: DW/Shahrokh
قابل توجه است که بر اساس گزارش برخی رسانه‌ها در صورت مدیریت صحیح پسماندها و زباله‌های تولید شده در کشور، از راه تفکیک و بازیافت می توان حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرد.
عکس: DW/Shahrokh
عکس 151 | 15
روزی ۵ هزار تن پلاستیک
درصد بالایی از زباله‌ها در ایران و اغلب کشورهای جهان را مواد پلاستیکی تشکیل می‌دهند که مواد تجزیه‌ناپذیر محسوب می‌شوند و نقشی بسیار موثر در تخریب محیط زیست دارند.
سروش با تاکید بر ضرورت مدیریت صحیح پسماندها و تفكیک آنها از مبدا احتمال می‌دهد که روزانه حدود پنج هزار تن پلاستیک همراه زباله در ایران دفن شود که موجب از بین رفتن شرایط استاندارد خاک و برهم خوردن تعادل محیط رشد گیاهان و زندگی جانوران می‌شود.
او افزود: «حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد پسماندها تر است و به مرور به مایع تبدیل می‌شوند كه با این روند دریایی از شیرابه به راه می‌افتد كه آب‌های زیرزمینی را آلوده می‌كند یا اینكه به گازهای خطرناكی مانند دی اكسید كربن و منواكسید كربن تبدیل می‌شوند كه می‌توانند منبع آلودگی بالایی باشند كه موجب آلودگی هوا می‌شود.»
در استان‌های شمالی ایران به دلیل بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی در بسیاری از مناطق امکان دفن زباله با رعایت اصول بهداشتی و زیست محیطی وجود ندارد.
مدیركل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید در استان مازندران روزانه ۳ هزار تن زباله تولید می‌شود که با امکانات موجود در استان تنها هفت درصد آن به صورت بهداشتی دفن می‌شود.
تا کنون گزارش‌های فراوانی درباره تخلیه زباله در کناره‌های دریای خزر منتشر شده است که یکی از عوامل آلودگی شدید آب‌های این دریا محسوب می‌شود.
شنا در بسیاری از آب‌های روان خطرناک استعکس: Mehr
آلودگی نفتی، فاضلاب صنعتی و خانگی و استفاده بی‌رویه کشاورزان از کود و مواد شیمیایی از دیگر علت‌های آلودگی شدید دریای خزر به حساب می‌آیند.
سازمان حفاظت محیط زیست چندی پیش به مردم هشدار داد در آب‌های آلوده‌ی خزر شنا نکنند و افزایش آلاینده‌ها در این دریا برخی شناگاه‌ها را به تعطیلی کشاند.
سهم ایران در آلودگی نفتی خلیج فارس
تقریبا تمام شهرهای استان‌های شمالی با مشکل جمع‌آوری و بازیافت استاندارد زباله روبرو هستند. این معضل در سراسر کشور به شکل‌های مختلف وجود دارد. به اعتراف مدیران شهری، در پایتخت ۵۵ درصد فاضلاب وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود.
روز گذشته (چهارشنبه ۱ول اردیبهشت) مهناز مظاهری در کنفرانس ملی حفاظت محیط زیست گفت: «سالانه ۳۰۰ میلیون تن فاضلاب وارد خلیج فارس و ۴۰۰ میلیون تن وارد دریای خزر می‌شود.»
به گزارش خبرگزاری ایسنا، معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست در این کنفرانس خاطر نشان کرد که در سال ۲۰۱۰ در خلیج فارس ۲۲ مورد نشت نفت گزارش شد که ۲۱ مورد آن مربوط به ایران بود.
دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و حکومتی جمهوری اسلامی هم در تخریب محیط زیست نقش زیادی دارند هم در آگاهی‌رسانی و آموزش شهروندان برای حفاظت از محیط زیست اهمال می‌کنند.
دولت یازدهم ظاهرا طرح‌هایی در دست اجرا دارد که می‌تواند به افزایش آگاهی و حساسیت عمومی نسبت به معضلات زیست محیطی و ضرورت جلوگیری از تشدید آن منجر شود.
مظاهری در کنفرانس یاد شده گفت: «از وزارت آموزش و پرورش کشور که به طور بنیادین عمل میکند تشکر میکنیم زیرا برای اولین بار در کتاب چهارم دبستان، بخش کار و فناوری به محیط زیست اختصاص یافته است که تا مقاطع یازدهم بخش‌هایی از محیط زیست در کتب دانش‌آموزان گنجانده می‌شود.»
گردآوری زباله منبعی برای معاش محرومانعکس: Farsnews.com
او همچنین از امضای تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان محیط زیست و دانشکده علوم پزشکی دانشگاه بهشتی خبر داد که بر مبنای آن قرار است "مربیان مهدکودک آموزش محیط زیستی ببینند و محیط زیست وارد مهدکودک‌ها شود".
معاون سازمان محیط زیست همچنین با اشاره به تفاهم‌نامه این سازمان با وزارت علوم گفت: «طبق تفاهم این دو دستگاه قرار شده دو واحد شناخت محیط زیست به عنوان واحد عمومی یا تخصصی در دانشگاه‌ها داشته باشیم.»
از سال ۱۹۶۹ روز ۲۲ آوریل روز جهانی زمین پاک نام‌گذاری شد. این روز برابر دوم اردیبهشت است که امسال به خاطر کبیسه بودن سوم اردیبهشت می‌شود. شعار امسال این روز «درختان برای زمین و زمین برای زندگی» است.
