کرستن کنیپ، تحلیلگر دویچه وله، روز پنجشنبه ۲۳ اوت (۳۱ مرداد) با انتشار مقاله‌ای با عنوان "به‌رغم تحریم‌های آمریکا، مناسبات بازرگانی ایران و عراق ادامه دارد" به موضوع مناسبات بازرگانی دو کشور پرداخته است. گزارش حاضر چکیده آن مقاله است.

دو کشور ایران و عراق به لحاظ اقتصادی و همچنین از منظر سیاسی به هم وابسته هستند. از این رو، در حال حاضر دولت عراق بر سر یک دوراهی سرنوشت‌ساز قرار گرفته است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

حیدر عبادی، نخست وزیر عراق، اوایل ماه اوت همراهی دولت این کشور را با تحریم‌های پیش‌بینی شده از سوی آمریکا اعلام کرده بود. اظهارات عبادی نه تنها خشم و ناخشنودی جمهوری اسلامی ایران را به همراه داشت، بلکه در داخل عراق نیز مخالفت‌هایی را برانگیخت.

دلار یا یورو

حجم مبادلات تجاری ایران و عراق بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار در سال است. از این رو، تحریم اقتصادی ایران می‌تواند همزمان ضربه‌ای جدی برای اقتصاد عراق باشد. همین موضوع باعث شده که بسیاری در پی چاره‌جویی برای این مشکل بزرگ باشند.

سعد حدیثی، سخنگوی دولت عراق، اخیرا از تجارت با ایران بر اساس یورو سخن گفته بود. بنا بر اظهارات حدیثی، تحریم‌ها اساسا باعث ایجاد محدودیت برای بانک‌ها می‌شوند. او گفته است:

«عراق به تحریم‌ها پایبند است و هیچ معامله‌ای با ایران بر اساس دلار نخواهد داشت. اما افزون بر آن، مشکلی بر سر راه تجارت دو کشور وجود ندارد.»

به سخن دیگر، عراق مایل است مبادلات تجاری خود با ایران را بر پایه‌ یورو یا با بهره گرفتن از امکان دیگری پیش ببرد.

اخیرا دولت عراق، گروهی متشکل از مسئولان بلندمرتبه را برای سفر به آمریکا آماده کرده است. هدف از سفر این گروه متقاعد کردن دولت ترامپ برای معاف کردن عراق از مجازات‌های ناشی از داد و ستد با ایران اعلام شده است.

تداوم تجارت با ایران

توجه اتحادیه کارفرمایان عراق به موضوع امکان کنترل آمریکا در مبادلات زمینی کالاها بین دو کشور ایران و عراق جلب شده است. به باور آن‌ها، آمریکا به سادگی قادر نخواهد بود، بر ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک دو کشور نظارت و کنترل کند.

از این رو، دو احتمال وجود دارد: اگر آمریکا نتواند مانع از نقل و انتقال کالا از طریق مرزهای دو کشور گردد، تحریم‌ها می‌توانند حتی باعث رونق گرفتن بازرگانی بین دو کشور شوند و دیگر اینکه حتی اگر آمریکا بتواند در مسیر نقل و انتقال کالا مشکلاتی ایجاد کند، کالاها از راه‌های دیگر سر از بازارهای سیاه در هر دو کشور در می‌آورند.

اما به هر حال تجارت بین دو کشور ایران و عراق ادامه خواهد یافت.

عراق به چه کشوری تعلق دارد؟

حیدر سعید، یکی از پژوهشگران علم سیاست در "مرکز عربی تحقیقات و مطالعات سیاسی" واقع در قطر، معتقد است: «ایران تلاش دارد که عراق را کماکان در محور نفوذ هژمونیک خود در منطقه که ظرف سالیان گذشته ایجاد کرده است، حفظ کند.»

به باور سعید، ایران بر دامنه‌ی نفوذ خود در منطقه از زمان شروع جنگ سوریه افزوده است. به این ترتیب، ایران با استقرار نیروهای نظامی خود در منطقه توانسته است نفوذ خود را در عراق، سوریه و لبنان افزایش داده و به نزدیکی مرزهای اسرائیل برسد.

این پژوهشگر علوم سیاسی به خبرنگار دویچه وله گفته است: «ایران به‌هیچ‌وجه حاضر نیست این محور نفوذ آسیب ببیند.»

از سوی دیگر، آمریکا نیز حاضر به پذیرش نفوذ ایران بر عراق نیست. حیدر سعید در این‌باره می‌گوید: «پس از حمله به عراق در سال ۲۰۰۳، آمریکا سرمایه‌گذاری کلانی در عراق کرده است و از این رو، نمی‌تواند بپذیرد که این فعالیت‌ها بی‌فرجام بمانند.»

به این ترتیب، مواضع کاملا متضاد ایران و آمریکا بر سر نفوذ در عراق، کار دولت این کشور را در ارتباط با تحریم‌های پیش‌بینی شده علیه ایران دشوار ساخته است. تحلیلگر دویچه وله اما بر این باور است که این مشکلات نمی‌توانند باعث قطع بازرگانی بین دو کشور گردند.