خبرگزاری رویترز با استناد به آمار موسسه رهگیری داده‌های نفتکش‌ها موسوم به Refinitiv Eikon و اطلاعات برخی منابع صنعتی می‌گوید میانگین صادرات روزانه نفت ایران در ماه مارس بین یک تا یک میلیون و صدهزار بشکه خواهد بود.

بر پایه این گزارش که روز جمعه ۲۲ مارس (دوم فروردین) منتشر شد متوسط صادرات نفت ایران در ماه فوریه دست‌کم روزی یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه بوده است.

پیش از امضای فرمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای میان جمهوری اسلامی و شش قدرت جهانی در هشتم ماه مه سال گذشته میزان صادرات نفت ایران به حدود دو و نیم میلیون بشکه در روز می‌رسید.

پس از اعلام تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، مبنی بر خروج این کشور از توافق هسته‌ای، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده اعلام کرد که تحریم‌های لغو یا تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی در دو دوره ۹۰ و ۱۸۰ روزه دوباره اعمال خواهند شد.

آمریکا با آغاز دور دوم تحریم‌ها که از ماه نوامبر اجرایی شد و به طور عمده صادرات نفت و گاز، حمل و نقل دریایی و مبادلات مالی بین‌المللی جمهوری اسلامی را هدف قرار می‌دهد، شماری از مشتریان مهم نفت و گاز ایران را برای یک دوره محدود و به شرط کاهش قابل توجه واردات از جریمه معاف کرد.

ترامپ هدف نهایی واشنگتن را به صفر رساندن صادرات نفت جمهوری اسلامی اعلام کرده اما خاطرنشان می‌کند که برای جلوگیری از کاهش شدید عرضه و افزایش بهای انرژی در بازارهای جهانی این کار را مرحله به مرحله انجام خواهد داد.

برنامه کاهش بیشتر صادرات نفت ایران

بر همین اساس برایان هوک، مسئول "گروه اقدام ایران" در وزارت خارجه آمریکا، به تازگی احتمال تمدید معافیت برخی از خریداران نفت ایران را منتفی اعلام کرد و افزود که وضعیت عرضه و تقاضا به گونه‌ای پیش می‌رود که دیگر قطع کامل صادرات نفت ایران در افزایش قیمت‌ها تاثیری نخواهد گذاشت.

واشنگتن انگیزه خود برای "فشار حداکثری" بر جمهوری اسلامی را تغییر رفتار رژیم تهران عنوان می‌کند. آمریکا ایران را بزرگترین حامی گروه‌های تروریستی و عامل بی‌ثبات کردن منطقه معرفی می‌کند.

در دو سال پایانی دولت دوم محمود احمدی‌نژاد که جمهوری اسلامی با تحریم‌های شدید تقریبا مشابهی روبرو بود، وضعیت اقتصادی ایران به شدت وخیم شد. بسیاری از کارشناسان وضعیت اقتصادی ایران در سال جدید خورشیدی را مشابه همان دوران می‌دانند.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی چندی پیش برآورد کرده بود که اقتصاد ایران می‌تواند در سال ۱۳۹۸ دچار رشد منفی ۵.۵ درصدی شود. مرکز آمار ایران نیز میزان تورم در سال گذشته را ۲۷ درصد اعلام کرده است.

اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) ابتدای سال جاری میلادی توافق کردند که برای جلوگیری از سقوط بهای نفت، تولید و صادرات خود را کاهش دهند. رویترز به نقل از برخی کارشناسان می‌گوید بعید است این کشورها اگر نشانه آشکاری مبنی بر کمبود شدید صادرات نفت ایران مشاهده نکنند به افزایش مجدد تولید متقاعد شوند.

معافیت شش ماهه خریداران مهم نفت و گاز ایران اوایل ماه مه (اردیبهشت ۹۸) به پایان می‌رسد. اگر تصمیم آمریکا برای عدم تمدید این معافیت جدی باشد می‌توان انتظار داشت که صادرات نفت ایران باز هم کاهش یابد.

برخی مسئولان جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند تلاش آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران ناکام خواهد ماند و این کشور همواره راهی برای فروش نفت و گاز خود پیدا می‌کند. این چشم‌انداز چندان روشن نیست زیرا بسیاری از ترفندهای سابقه تهران برای دور زدن تحریم، از جمله استفاده از نفتکش‌ها با پرچم کشورهایی مانند پاناما، برملا شده و دیگر آنچنان کارایی ندارد.

خامنه‌ای و موانع "رونق تولید داخلی"

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، در پیام نوروزی خود به طور تلویحی اعتراف می‌کند که اتکا به درآمدهای نفتی برای سامان دادن به اوضاع آشفته اقتصادی چندان مطمئن نیست. او شعار سال ۹۸ را "رونق تولید" تعیین کرده است.

خامنه‌ای در این پیام مشکل اساسی ایران را همچنان مشکل اقتصادی خوانده و می‌گوید: «مسئله‌ فوری کشور و مسئله‌ جدی کشور و اولویت کشور فعلا مسئله‌ اقتصاد است. در مسئله‌ اقتصاد مسائلی که داریم زیاد است: بحث کاهش ارزش پول ملی یک مسئله‌ مهم است، بحث قدرت خرید مردم همین جور، بحث مشکل کارخانه‌جات و کم‌کاری و احیانا تعطیل بعضی از کارخانه‌جات از این قبیل است. اینها مشکلات است. آنچه من مطالعه کردم و از نظر کارشناس‌ها استفاده کردم، کلید این همه، عبارت است از "توسعه‌ی تولید ملی".»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

یکی از معضلات واحدهای تولیدی در ایران وابستگی شدید به واردات مواد اولیه، قطعات و ماشین‌آلات صنعتی است. معضلی که در سال گذشته با سقوط شدید ارزش پول ملی به تعطیلی بسیاری از کارخانه‌ها و افزایش بیکاری منجر شده است.

بسیاری از اقتصاددانان معتقدند نیاز واحدهای تولیدی به واردات در شرایطی که درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت و گاز کاهش می‌یابد به راحتی تامین نمی‌شود و به همین علت ایران دست‌کم در کوتاه‌مدت توان رونق دادن به تولید داخلی را ندارد.