صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران ظرف ماه‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته است. گفته می‌شود که صادرات نفت ایران به کمتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. اکنون، روزنامه "واشنگتن پست" به نقل از منابع آگاه در کاخ سفید اعلام کرده‌است که دولت آمریکا معافیت ۱۸۰ روزه واردات نفت از ایران را تمدید نخواهد کرد.

گزارشی که روز دوشنبه دوم اردیبهشت (۲۲ آوریل) از سوی خبرگزاری رویترز به نقل از "واشنگتن پست" منتشر شده حکایت از آن دارد که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا سیاست دولت ترامپ در زمینه معافیت‌های ناظر بر واردات نفت از ایران را اعلام خواهد کرد.

بر اساس این گزارش، آمریکا دوره ۱۸۰ روزه معافیت از مجازات‌های پیش بینی شده برای معامله نفتی با ایران را تمدید نخواهد کرد. به این ترتیب، هشت کشوری که تا کنون مجاز به واردات محدود نفت از ایران بودند، از روز سوم ماه مه، باید خرید نفت از ایران را متوقف کنند.

افزایش بهای نفت خام

اعلام این خبر باعث افزایش سه درصدی بهای نفت در بازارهای جهانی شد. گفته می‌شود که آمریکا برای مانع شدن از افزایش بهای نفت، پیش از اعلام رسمی سیاست خود  در قبال عدم تمدید معافیت‌ها با عربستان و امارات تماس‌هایی گرفته است.

تحلیلگر روزنامه "فاینانشال تایمز" می‌پرسد که آیا عربستان قادر به جبران حذف نفت ایران از بازارهای جهانی خواهد بود؟

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

پاسخ این تحلیلگر با توجه به ظرفیت تولید نفت عربستان به این پرسش مثبت است. گفته می‌شود که عربستان توان افزایش تولید نفت خام خود به میزان ۱۲ میلیون بشکه در روز را دارد. میزان تولید نفت عربستان در حال حاضر کمتر از ده میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه است.

دشواری‌های عربستان

اما عربستان به تنهایی نمی‌تواند با آمریکا بر سر افزایش میزان تولید نفت خود به توافق برسد زیرا چنین اقدامی عملا باعث آن می‌شود که موضع عربستان در اوپک تضعیف شود.

افزایش یک جانبه تولید نفت بیش از سهمیه تعیین شده می‌تواند الزام رعایت سهمیه تولید دیگر کشورهای عضو اوپک و حتی توافق اوپک و ۱۰ کشور تولید کننده غیرعضو اوپک را از بین ببرد.

از این رو، گفته می‌شود که عربستان و امارات متحده عربی در حال حاضر هیچ توافقی با آمریکا در این زمینه نداشته‌اند و حتی اگر توافقی هم کرده باشند، آن را علنی نخواهند کرد.

امکان‌های عربستان برای افزایش تولید

عربستان می‌تواند تولید نفت خام خود را در دو ماهه مه و ژوئن افزایش دهد. عربستان اعلام کرده است که سطح تولید نفت این کشور در چهارماهه نخست سال جاری نازل‌تر از سهمیه آن کشور بوده و همین موضوع دست این کشور را در افزایش تولید در این دو ماه  باز می‌گذارد.

لازم به یادآوری است که محاسبه پایبندی کشورهای عضو اوپک به سهمیه تولید نفت خود در یک بازه زمانی شش ماهه صورت می‌گیرد و میانگین تولید ماهانه این کشورها در این دوره شش‌ماهه اساس داوری درباره رعایت سهمیه آن‌هاست.

به این ترتیب، عربستان می‌تواند با افزایش تولید نفت خود ظرف دو ماه آینده، حذف نفت ایران از بازارها را جبران کند. تصمیم درباره شش ماهه دوم سال جاری میلادی (ژوئیه تا دسامبر) می‌تواند در اجلاس وزیران نفت کشورهای عضو اوپک در وین که در ماه ژوئن برگزار می‌شود، اتخاذ گردد.

به این ترتیب، حذف نفت ایران الزاما باعث افزایش  بهای نفت در بازارهای جهانی نمی‌شود. برخی از مسئولان ایران نیز این موضوع را تایید  کرده‌اند.

به عنوان نمونه، هدایت‌الله خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس روز دوشنبه دوم اردیبهشت در گفت‌وگو با سایت "رویداد۲۴" گفته است: «هدف آمریکا به صفر رساندن نفت ایران است و با توجه به اینکه سهم زیادی هم در بازارهای بین المللی نداریم و عربستان هم می‌تواند این میزان را جایگزین کند احتمال اینکه قیمت نفت افزایش پیدا کند نیز کم است.»