۱۷۶مین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) روز دوشنبه اول ژوئیه (دهم تیر) کار خود را در وین آغاز می‌کند. مهم‌ترین دستور کار این نشست تصمیم‌گیری در مورد ادامه یا توقف کاهش تولید نفت عنوان شده است.

روسیه و عربستان روز یکشنبه نهم تیرماه در حاشیه اجلاس کشورهای ۲۰ در ژاپن، در رابطه با کاهش تولید نفت کشورهای عضو گروه "اوپک پلاس" به توافق رسیدند. وزیر انرژی عربستان پیش از سفر به وین گفته بود سیاست تمدید کاهش تولید نفت احتمالا به مدت نه ماه و تا پایان مارس ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت. 

کشورهای عضو اوپک همراه با تولیدکنندگان نفت غیرعضو به رهبری روسیه ابتدای سال جاری میلادی توافق کردند که برای جلوگیری از سقوط قیمت‌ها، عرضه نفت به بازارهای جهان را برای شش ماه روزی یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه کاهش دهند.

ایران که به دلیل تشدید تحریم‌های آمریکا مهم‌ترین بازارهای فروش نفت خود را از دست داده معتقد است به این دلیل نباید مشمول کاهش تولید شود تا در بلندمدت سهمیه خود را از دست ندهد.

انتقاد وزیر نفت ایران از "یک‌جانبه‌گرایی"

وزیر نفت ایران روز دوشنبه، ۱۰ تیر، در بدو ورود به وین در گفت‌وگو با خبرنگاران، مشکل اصلی کنونی اوپک را "یکجانبه‌گرایی" خوانده و عنوان کرد: «این روال اوپک نبوده است که یکی دو نفر خارج از اوپک توافق کنند و بر توافق خود در اوپک مهر تأیید بزنند. این بزرگ‌ترین خطری است که اوپک با آن روبه‌روست.»

بیژن زنگنه اوپک را جایی برای "تصمیم‌گیری جمعی" دانسته و بدون اشاره مستقیم به عربستان سعودی و روسیه اضافه کرد: «در حال حاضر، فقط یکجانبه گرایی ترامپ نیست که دنیا را تهدید می‌کند، بلکه برخی یکجانبه گرایی‌های دیگر هم وجود دارد.»
زنگنه احتمال خروج ایران از سازمان اوپک را تکذیب کرده، اما در عین حال خاطرنشان ساخت در صورت ادامه تعیین سیاست‌های اوپک به طور یکجانبه از سوی برخی اعضا، "اوپک خواهد مرد."

وزیر نفت ایران در پاسخ به پرسشی دیگر در مورد ساز و کار مالی اینس‌تکس، خواستار واریز شدن پول نفت به اینس‌تکس شده و گفت: «اگر اینس‌تکس را به عنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن و یا با واریز سه یا چهار میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست.»

کاهش صادرات نفت ایران به ۳۰۰ هزار بشکه در روز؟

آمریکا اردیبهشت ماه سال پیش از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و پس از آن تحریم‌ها لغو یا تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی را دوباره اعمال کرد. با تشدید تحریم‌ها و عدم تمدید معافیت شماری از خریداران نفت ایران، صادرات نفت این کشور به طرز بی‌سابقه‌ای کاهش یافته است.

مطابق گزارش‌ها ایران در ماه‌های پیش از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای به طور میانگین روزی دو و نیم میلیون بشکه نفت و میعانات گازی صادر می‌کرد.

شبکه العالم، فرستنده عربی‌زبان صدا و سیمای جمهوری اسلامی دهم تیر در گزارشی درباره نشست اخیر اوپک بدون ذکر منبع خاصی نوشته که فروش نفت ایران در ماه ژوئن روزی ۳۰۰ هزار بشکه بیشتر نبوده است.

خبرگزاری رویترز چند روز پیش با اشاره به کاهش خرید نفت ایران توسط چین و هند و توقف واردات کره‌جنوبی و ژاپن گزارش داد که صادرات نفت جمهوری اسلامی در ماه مه به ۳۸۶ هزار بشکه کاهش یافته و این میزان بیش از ۷۸ درصد کمتر از ماه مشابه در سال گذشته بوده است.

همراهی عراق با عربستان و روسیه

خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان گفته که در اجلاس جاری اوپک "به احتمال زیاد" با تمدید کاهش عرضه نفت موافقت می‌شود. عراق که از مدتی پیش جای ایران به عنوان دومین صادرکننده بزرگ نفت اوپک را گرفته نیز از این پیشنهاد استقبال کرده و تعادل و ثبات در بازارهای جهانی را بسیار مهم خوانده است.

با کاهش صادرات نفت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، از ابتدای سال جاری میلادی بهای نفت افزایش یافت و به بشکه‌ای ۶۵ دلار رسید. با این همه کند شدن رشد اقتصادی جهان و کاهش تقاضا در بازارهای جهانی صادرکنندگان مهم را نگران تحولات آینده در صورت بر هم خوردن تعادل بازار کرده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

جمهوری اسلامی گرچه از افزایش بهای نفت سود می‌برد معتقد است که به دلیل محدودیت‌هایی که به واسطه تحریم‌های آمریکا به این کشور تحمیل شده نباید در برنامه کاهش تولید نفت اوپک سهیم شود.

بیژن زنگنه در نشست قبلی اوپک به این هدف دست یافت و پس از آن اعلام کرد: «اجازه ندادیم سهم ایران از بازار نفت در درازمدت آسیب ببیند.» مبنای مصوبات اوپک موافقت تمام کشورهای عضو این سازمان است. بر همین اساس احتمال معاف کردن ایران از برنامه تمدید کاهش تولید برای همراه کردن جمهوری اسلامی با این برنامه منتفی نیست.

افزایش نفوذ روسیه بر اوپک

روزنامه آلمانی "فرانکفورتر الگمینه" در گزارشی از افزایش نفوذ روسیه بر اوپک خبر داده و نوشته که این کشور حتی، و به رغم مقاومت کشورهایی نظیر ایران باعث به تعویق افتادن نشست وین شده است.

۱۷۶مین اجلاس اوپک قرار بود ۲۵ و ۲۶ ژوئن برگزار شود اما روسیه به دلیل همزمانی آن با نشست کشورهای گروه ۲۰ در ژاپن خواستار به تعویق افتادن آن شد.

پوتین روز شنبه و پس از دیدار با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان اعلام کرد که با پیشنهاد ریاض برای تمدید دوره کاهش عرضه نفت موافقت می‌کند.

به نوشته "فرانکفورتر الگماینه" روسیه از زمان نخستین توافق خود با اوپک در پایان سال ۲۰۱۶ تقریبا هیچگاه به طور کامل به این توافق‌ها و تعهداتش پایبند نبوده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

روسیه تا پیش از اجلاس گروه ۲۰ از اعلام نظر درباره تمدید کاهش عرضه نفت خودداری می‌کرد. یکی از علت‌های این کار فشار تولیدکنندگان اصلی نفت در این کشور، به خصوص شرکت "روس‌نفت" عنوان می‌شود. این شرکت نگران است که با کاهش تولید و افزایش صادرات نفت آمریکا بخشی از سهم خود را در بازارهای جهانی از دست بدهد.

بنابر این گزارش پوتین به تازگی گفته است که مسکو بر خلاف ریاض تمایل و نیازی به افزایش شدید بهای نفت ندارد و امورات خود را با نفت بشکه‌ای ۶۰ تا ۶۵ دلار هم اداره می‌کند. ظاهرا نگرانی از افزایش عرضه نفت و سقوط قیمت‌ها مهم‌ترین علت همراهی روسیه با پیشنهاد عربستان سعودی بوده است.