سالگرد سوء قصد به هیتلر؛ «مقاومت زیادی وجود نداشت»
۱۳۹۸ تیر ۲۹, شنبه
۷۵ سال پیش مشهورترین سوء قصد به جان آدولف هیتلر، دیکتاتور نازی، نافرجام ماند. رئیس جمهور آلمان در سالگرد سوء قصد نافرجام ۲۰ ژوئیه در پیامی ویدیویی درباره شرکتکنندگان در سوء قصد گفت: «شجاعت شما را فراموش نمیکنیم.»
تبلیغات
آدولف هیتلر از چندین سوء قصد که به منظور قتل او برنامهریزی شده بودند جان سالم به در برد. مشهورترین آنها در روز بیستم ژوئیه ۱۹۴۴ به وقوع پیوست.
فرانک والتر اشتاینمایر، رئیس جمهور آلمان، در ۷۵مین سالگرد سوء قصد نافرجام به جان هیتلر در بیستم ژوئیه از کسانی که در برابر رژیم ناسیونال سوسیالیست آلمان از خود مقاومت نشان دادند قدردانی کرد.
اشتاینمایر در پیامی ویدیویی گفت: «همه ما میدانیم که مقاومت زیادی وجود نداشت، اما افراد دلیری بودند که چشم خود را [بر آنچه میگذشت] نبستند و انسانیتشان را حفظ کردند، از افراد تحت پیگرد حمایت کردند و جنایت نازیها را نقش بر آب کردند.»
رئیس جمهور آلمان همچنین گفت: «واپسین تلاش کسانی که دست به مقاومت زدند و در بیستم ژوئیه کوشیدند تا به جنگ بیرحمانه و حاکمیت رژیم نازی خاتمه بخشند به بهای جان آنان و حامیانشان تمام شد.»
اشتاینمایر افزود که احترامی که بایست به این افراد شجاع گذاشته میشده برای مدتهای مدید از آنان دریغ شده است و «این در حالی است که آنان بخش مهمی از تاریخ آزادیخواهی آلمان هستند. شجاعت آنان برای ما فراموشنشدنی است».
در روز بیستم ژوئیه ۱۹۴۴ چند تن از افسران ارتش آلمان و چند غیرنظامی پیرامون سرهنگ کلاوس شنک گراف فون اشتاوفنبرگ کوشیدند تا هیتلر را با انفجار یک بمب به قتل برسانند. اما تلاش آنان برای پایان دادن دیکتاتوری هیتلر با شکست روبرو شد. هیتلر از سوء قصد در "مقر اصلی رهبر در وولفزشانتسه" در پروس شرقی جان سالم به در برد و تنها اندکی جراحت برداشت.
به دستور ژنرال "فریدریش فروم"، اشتاوفنبرگ، ورنر فون هفتن، مرتس فون کویرنهایم و فریدریش اولبریشت در همان شامگاه بیستم ژوئیه اعدام شدند.
در تاریخ هفتم اوت ۱۹۴۴ اولین محاکمه از مجموع ۵۰ محاکمه متهمان به شرکت در سوء قصد بیستم ژوئیه علیه هیتلر آغاز شد. در جریان این محاکمهها ۱۱۰ نفر محکوم به اعدام شدند. در مجموع حدود ۲۰۰ نفر که در تلاش برای سرنگونی هیتلر شرکت داشتند قربانی دستگاه قضایی نازیها شدند.
عملیات والکور و ترورهایی که هیتلر از آن جان سالم به در برد
آدولف هیتلر با تبلیغات حساب شده به رهبر مردم آلمان تبدیل شد. اما افرادی هم بودند که میدانستند کشور به سوی نابودی میرود و برنامه قتل هیتلر را تدارک دیدند.عملیات والکور روز ۲۰ ژوئیه و ترورهایی که هیتلر جان سالم بدر برد.
عکس: Getty Images/Hulton Archive
آدولف هیتلر رهبر کاریزماتیک حزب ناسیونالسوسیالیست کارگران آلمان (حزب نازی) بود. او بین سالهای ۱۹۳۳ و ۱۹۴۵ صدراعظم آلمان و از ۱۹۳۴ در مقام "پیشوای رایش" حکومت کرد. آدولف هیتلر موفق شد با کمک مجموعه "ارتش و صنعت" کشور ویران و ضعیف آلمان پس از شکست در جنگ جهانی اول را به یک قدرت اروپایی تبدیل کند. او با برنامهها و تبلیغات حساب شده در بین مردم آلمان دارای محبوبیت شد.
عکس: Getty Images/Hulton Archive
اولین فردی که تلاش کرد هیتلر را به قتل برساند، موریس باوو (Maurice Bavaud) سوئیسی بود. او که پیشتر یکی از همکلاسیهای فرانسویاش به نام مارسل گربوی را از قصد خود آگاه کرده بود در روز ۹ اکتبر سال ۱۹۳۸عازم آلمان شد. در آنجا یک کلت ۶ میلیمتری را خریداری کرد و از طریق روزنامهها بدنبال مکانی گشت که قرار بودهیتلر در آنجا حضور یابد.
عکس: Public Domain
در مراسم رژه سالروز کودتای نافرجام هیتلر در روز ۹ نوامبر در مونیخ، موریس باوو میخواست تصمیم خود را عملی کند، اما فاصله زیاد با هیتلر و جمعیت در ردیف جلو مانع او در ترور هیتلر شدند. باوو هنگام بازگشت در قطار شهری به علت نداشتن بلیط بازداشت شد. پلیس اسلحه و کروکی محل ترور را در جیبهایش پیدا کرد. او چند روز بعد محاکمه و اعدام شد.
عکس: picture-alliance/IMAGNO/Austrian Archives
یوهان گئورگ السر، یک نجار آلمانی بود که برای ترور هیتلر و دیگر رهبران نازی اقدام کرد. او میدانست که سران نازی هر سال در جشن یادبودی در سالن "بورگربروی کلر" در شهر مونیخ جمع میشوند. او برای ترور هیتلر بمب دستساز ساعتی ساخت و چندین روز در محل مخفی شد تا بتواند به هدف خود دست یابد.
عکس: picture alliance/akg-images
روز هشتم نوامبر ۱۹۳۹ به علت خراب شدن وضع هوا سخنرانی هیتلر نیم ساعت زودتر شروع شد و او زودتر جلسه را ترک کرد. بمب سیزده دقیقه بعد منفجر شد. از ۲۰۰ نفر حاضر در سالن، هشت نفر کشته و ۶۳ نفر مجروح شدند. السر هنگام خروج غیر قانونی از مرز سوئیس دستگیر و به مدت پنج سال بدون محاکمه زندانی و در نهایت در آوریل سال ۱۹۴۵در اردوگاه کار اجباری داخائو اعدام شد.
عکس: ullstein bild
سرهنگ ستاد رودولف کریستوف فون گرسدورف فرزند یک خانواده نظامی – اشرافی بود. او ماموریت یافت تا با سلاحهای جنگی که از ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق به غنیمت گرفته شده بود یک نمایشگاه در برلین ترتیب دهد. او که میدانست هیتلر قرار است از این نمایشگاه دیدن کند، دو مین ضد نفر را در پالتوی خود جاسازی کرد تا در لحظه موعود آن را منفجر کند.
عکس: picture-alliance/dpa/R. Kroll
روز ۲۱ مارس سال ۱۹۴۳ که هیتلر برای بازدید از نمایشگاه وارد سالن شد، سرهنگ کریستوف فون گرسدورف خود را برای ترور هیتلر آماده کرده بود. اما هیتلر ناگهان از سالن خارج شد. گرسدورف مجبور شد به سرعت چاشنی انفجار را از کار بیاندازد. او از جنگ جهانی جان سالم به در برد و تا سال ۱۹۸۰ در مونیخ زندگی کرد.
عکس: picture-alliance/akg-images
ژنرال هرمان کارل روبرت هنینگ فون ترسکو و اعضای گروه مقاومت تصمیم گرفتند برای ترور هیتلر یک بمب ساعتی در جعبه شربت جاسازی کرده و جعبه را به درون هواپیمای شخصی هیتلر منتقل کنند.
عکس: picture-alliance/akg-images
بمب جاسازی شده درون هواپیمای هیتلر در ارتفاع زیاد یخ زد و چاشنی آن عمل نکرد و هیتلر از این ترور هم جان سالم به در برد. طراح این عملیات، ژنرال هنینگ فون ترسکو که تا زمان خودکشی رئیس ستاد لشکر دوم ارتش آلمان نازی بود، در عملیات ترور دیگری هم همکاری داشت که آن هم ناکام ماند.
عکس: picture-alliance/Kurt Zarski
یکی از بزرگترین طرحهای ترور هیتلر و پایان حکومت او و جنگ توسط سرهنگ ستاد اشتاوفنبرگ (عکس به همراه فرزندانش) در روز ۲۰ ژوئیه به اجرا درآمد. اشتاوفنبرگ کیف حاوی بمب را در نزدیکی هیتلر و در زیر میزی گذاشت که در اطراف آن هیتلر و ژنرالهایش نقشهها را بررسی میکردند. او سپس به بهانه یک تماس تلفنی خارج و راهی برلین شد تا پس از کشتن هیتلر، ارتش را به قیام دعوت کند.
عکس: AP
در حین جلسه در "وولف شانتسه" پای یکی از افسران به کیف خورد و او کیف را در فاصله دورتری در زیر میز سنگین چوبی قرار داد. با انفجار بمب در زیر میز به هیتلر جراحتی جزیی وارد شد و او از این ترور نیز جان سالم به در برد. (عکس: هیتلر ساعتی بعد محل انفجار را به موسولینی، دیکتاتور ایتالیا، نشان میدهد)
عکس: picture-alliance
بعد از شکست کودتا سرهنگ اشتاوفنبرگ به همراه سرهنگ فردریش اولبرشت و سرهنگ لودویگ بک در شب ۲۰ ژوئیه در محل وزارت دفاع آلمان بازداشت و پس از یک محاکمه کوتاه توسط ژنرال فروم، فرمانده نیروهای ذخیره آلمان، به مرگ محکوم و در حیاط وزارت دفاع به جوخه اعدام سپرده شدند.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Carstensen
ژنرال اروین فون ویتزلبن که از سال ۱۹۳۸ بارها تلاش کرده بود هیتلر را سرنگون کند هم بخشی از عملیات ترور روز ۲۰ ژوئيه و قیام ارتش با نام "عملیات والکور" را برعهده داشت. او قرار بود بعد از کشته شدن هیتلر فرماندهی ارتش آلمان نازی، "ورماخت" را برعهده گیرد. با شکست عملیات ترور و کودتا ژنرال ویتزلبن هم اعدام شد.
عکس: Imago/Keystone
شاید کمتر کسی بداند اما آلبرت اشپر (نفر سمت چپ در کنار هیتلر)، وزیر تسلیحات و تولید نظامی که پیش از وزارت، معمار ارشد هیتلر بود در دادگاه نورنبرگ مدعی شد که میخواسته در ماه مارس سال ۱۹۴۵ هیتلر را با گاز خفه کند، اما حضور نیروهای اساس و تغییرات در ساخت و ساز سنگر هیتلر مانع از اجرای این طرح ترور شده است. اشپر در دادگاه نورنبرگ به ۲۰ سال زندان محکوم شد.
عکس: Getty Images/Hulton Archive
آدولف هیتلر از چندین ترور جان سالم به در برد تا اینکه پس از شکست ایدئولوژی "برتری نژادی"، شکست در جنگ جهانی که منجر به کشته و زخمی و آواره شدن میلیونها نفر و ویرانی بخش وسیعی از قاره اروپا شد در محاصره نیروهای متفقین در برلین قرار گرفت و با خوردن قرص سیانور و شلیک گلوله به سر خود به زندگیاش پایان داد.