از نیمه دهه‌ی هفتاد میلادی تا کنون در روزشمار سازمان ملل متحد، روز ۸ مارس (برابر با ۱۷ اسفند)، به عنوان روز جهانی زن به ثبت رسیده است.

تمرکز مراسم مرتبط با این روز، بسته به کشورهای گوناگون، بر گرامید‌اشت و دفاع از حقوق زنان است.  به مناسبت این روز در مناطق مختلف جهان جشن‌ها و مراسم گوناگونی برای دستاوردهای زنان در عرصه‌های گوناگون برگزار می‌شود و هرساله زنان زیادی در سراسر جهان برای بزرگداشت این روز و برای برابری حقوق زنان با مردان به خیابان می‌روند.

برلین در آلمان، تنها شهری است که در آن روز ۸ مارس به عنوان تعطیل رسمی اعلام شده است. در دیگر ایالت‌های آلمان، ۸ مارس تعطیل نیست. به این ترتیب برلین تنها شهری در جهان است که ۸ مارس را تعطیل رسمی اعلام کرده است.

هرچند ۸ مارس در سراسر جهان تاریخی آشناست اما تنها در ۲۷ کشور این روز تعطیل رسمی است: در این فهرست کشورهای تشکیل‌دهنده‌ی شوروی پیشین و برخی کشورهای آفریقایی جلب توجه می‌کنند. روسیه، چین، ویتنام، مغولستان، تاجیکستان، کوبا، اوکراین، قزاقستان، مادگاسکار، آنگولا، زامبیا، بورکینا فاسو از جمله این کشورها هستند.

تاریخچه روز ۸ مارس

جنبش زنان، از دل جنبش کارگری در سال‌های آغازین قرن بیستم میلادی بیرون آمد. نخستین تلنگرها را زنان آمریکایی که در کارخانه‌ها مشغول به کار بودند زدند؛  زنانی که برای حقوق برابر دست به اعتراض زدند. این روز در ابتدا روز جهانی زنان کارگر نام داشت.

در سال ۱۹۱۰ در کنفرانس جهانی زنان در دومین نشست سوسیالیست بین‌الملل در کپنهاگ، کلارا زتکین، مبارز کمونیست و سوسیالیست حقوق زنان پیشنهاد تعیین روزی به نام روز جهانی زن را داد.

با رأی صد نماینده از ۱۷ کشور نامگذاری روزی به نام روز زن به تصویب رساند اما روز مشخصی به این مناسبت اعلام نشد. هدف از تعیین روزی به نام روز زن در آن سال‌ها تحکیم حقوق زنان در سراسر جهان بود.

بالاخره در سال ۱۹۲۱ پس از چندین بار تغییر، روز ۸ مارس به عنوان روز بین‌المللی زنان تعیین شد.

روز جهانی زن در اتحاد جماهیر شوروی پیشین

کشورهای غربی در حالی روز ۸ مارس را به عنوان روزی برای مبارزه زنان برای حقوق بیشتر گرامی می‌داشتند که در اتحاد جماهیر شوروی پس از انقلاب اکتبر سال ۱۹۱۷ مردان و زنان دست کم به طور رسمی از حقوقی برابر برخوردار بودند. در ۱۹۱۷ تظاهراتی به عنوان روز بین‌المللی زن در سنت پترزبورگ (مصادف با ۸ مارس) برپا شد که در آن زنان از جمله خواستار پایان دادن به جنگ جهانی اول شدند. از این تاریخ به بعد در روز ۸ مارس، دستاوردهای انقلاب اکتبر جشن گرفته می‌شدند و سال‌ها بعد روز زن به عنوان روز تعطیل رسمی وارد تقویم شد. هرچند در بیشتر کشورهای نوتاسیس پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی روز زن همچنان به عنوان روز تعطیل رسمی در روزشمار این کشورها باقی مانده، اما در برخی دلیل اصلی نامگذاری این روز با گذر سال‌ها به فراموشی سپرده شد و این روز کم کمک تبدیل به "روز مادر" شد. 

نگاه‌های گوناگون به روز زن

برخی از فمینیست‌ها مانند آلیس شوارتزرخواستار حذف این روز از تقویم هستند و پذیرش "روز مادر سوسیالستی" به عنوان روز زن را برای فمینیست‌ها "تمسخرآمیز" می‌دانند. آلیس شوارتزر در وب‌سایت خود درباره حذف این روز می‌نویسد: « ما باید از یک روز زن در سال به ۳۶۵ روز برای انسان، زنان همانند مردان، برسیم.»  با وجود این کم نیستند مدافعان حقوق زنان که این روز را فرصتی برای توجه دادن جامعه به مشکلات زنان می‌دانند و معتقدند باید از این روز به درستی بهره برد.

زن و راه طولانی رسیدن به حقوق برابر

با آنکه تقریبا ۱۰۰ سال از تعیین روزی به نام روز زن می‌گذرد، اما مبارزه زنان در کشورهای گوناگون برای حقوق برابر همچنان ادامه دارد. در کشورهای غربی هم فعالان حوزه زنان با مسائلی مانند دستمزدهای نابرابر در مقایسه با مردان برای کار مشابه، خشونت جنسی و مشکلاتی که زنان خارجی تبار با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند، دست به گریبانند و راهی طولانی در پیش رو دارند.